Ο Γαλιλαίος και η Αστρολογία

[kiaRRa]

O Γαλιλαίος, όπως και o Kepler, ήταν μαθηματικός, ένας όρος που είχε μια τριπλή έννοια αναφερόμενη στα μαθηματικά, την αστρολογία και την αστρονομία. Το 1881 ο Favaro συνέθεσε το δοκίμιό του, Γαλιλαίος ο Αστρολόγος, το οποίο κατέληγε ως εξής:

Μου φαίνεται αδιανόητο να υπάρξει η παραμικρή αμφιβολία για την ενασχόληση του Γαλιλαίου με την αστρολογία. Πράγματι, ήταν διάσημος για την δεινότητα του στην τέχνη αυτή, έτσι ώστε τον επισκέπτονταν διακεκριμένοι άνθρωποι δείχνοντας του πλήρη εμπιστοσύνη και ζητώντας σε πολλές περιπτώσεις τα ωροσκόπια τους και τις προβλέψεις του.[1]

Οι επιστολές του Γαλιλαίου προς τους αστρολόγους συνάδέλφους του έχουν χαθεί και έχουμε μόνο τις απαντήσεις, όπως, επίσης, έχουν χαθεί και οι διασημότεροι χάρτες που συνέθεσε.[2] Εντούτοις, διασώθηκαν περίπου είκοσι πέντε διαγράμματα χαρτών που συντάχθηκαν από τον Γαλιλαίο, καθώς και διάφορες περιπτώσεις αναλύσεων των διαγραμμάτων του. Το βιβλίο από το οποίο έμαθε αστρολογία ενώ βρισκόταν στην Πίζα μπορεί να ήταν το Introductio in Ptolemaei opus de effectibus astrorum ... του Πορφυρίου, ένα αντίγραφο του οποίου σχολιάζεται ιδιοχείρως από τον ίδιο και παραμένει στη Φλωρεντία.[3]

Αυτή η πλευρά ζωτικής σημασίας παραλείφθηκε εξ ολοκλήρου στο έργο του Brecht "Γαλιλαίος", όπως ήταν στο έργο του Koestler, "Οι Υπνοβάτες". Ο Giorgio de Santillana, σε μια κατά τα άλλα συμπαθητική βιογραφία του Γαλιλαίου, σχολίασε για την έδρα του στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας που δέχτηκε το 1592:

Η έδρα "των μαθηματικών" στη συνέχεια υποσκέλισε τη διδασκαλία της Γεωμετρίας, της Αστρονομίας, της Στρατιωτικής Εφαρμοσμένης Μηχανικής και Ενίσχυσης.[4]

Ο Santillana, εδώ, με αυθάδεια έχει παραλείψει μια σημαντική παραδοσιακή διδασκαλία των Μαθηματικών, πιθανώς τη σημαντικότερη στην Πάδοβα, δηλαδή τη διδασκαλία στους σπουδαστές της Ιατρικής για το πώς να συντάξουν ένα ωροσκόπιο. Τα ωροσκόπια θα οργανώνονταν κατά την αρχική εκδήλωση μιας ασθένειας, για να δείξουν και την κατάλληλη θεραπεία. Όπως έχει παρατηρήσει ο Westman σε αυτό το πλαίσιο, "... η αστρολογία συνδύαζε τον προφητικό ρόλο του αστρονόμου με τον επεξηγηματικό ρόλο του φυσικού φιλοσόφου στο πρόσωπο ακαδημαϊκού ιατρού.",[5] επισημαίνοντας ότι το Πανεπιστήμιο της Πάδοβας είχε μια ιδιαίτερα ισχυρή παράδοση στο εν λόγω ζήτημα. Έχουμε τις επιστολές Γαλιλαίου από αυτήν την περίοδο, που δηλώνει ότι η πλειοψηφία των μαθητών του ήταν φοιτητές Ιατρικής.[6] Ο Favaro έχει συζητήσει αυτήν την μακροχρόνια παράδοση της Ιατρικής Αστρολογίας στην Πάδοβα, ένα από παλαιότερα Πανεπιστήμια της Ευρώπης.[7] Για την Συγκριτική Μέθοδο απονεμήθηκε στον Jean- Baptiste Morin στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού ο τίτλος Doctored Medico atque Regio Parisiis Mathematicum Professore, καταδεικνύοντας τη σημασία της κατοπινής σύνδεσης με την ιατρική αστρολογία. Υπάρχει, στο σύνολο του έργου του Santillana, παρά μόνο μια αναφορά στο θέμα, σε αρκετά ανεπίσημο ύφος: Προς το τέλος της σταδιοδρομίας του Γαλιλαίου, δυσφημίστηκε από τους κύριους εχθρούς του τους Ιησουίτες, αναφορικά με το ότι είχε προβλέψει αστρολογικά το θάνατο του Παπά το 1630 μ.Χ., υπονοώντας ότι ο Γαλιλαίος διεύρυνε την φήμη του για την πρακτική εφαρμογή της αστρολογικής τέχνης.[8]


Αστρική Επιβολή

Το έτος 1604 έλαβε χώρα η πρώτη και λιγότερο γνωστή κλήτευση του Γαλιλαίου από την Ιταλική Ιερά Εξέταση: Τον Απρίλιο 1604, ένας νεαρός άνδρας από την περιοχή της Βενετίας, ο Signor Silvestro, απασχολήθηκε στην οικογένεια Γαλιλαίου ως γραφέας του. Έκανε μια συμφωνία με τον αρχειοφύλακα των αγγελιαφόρων της Πάδοβας, μια τριών σημείων κατάθεση ενάντια στον 39χρονο Γαλιλαίο λέγοντας ότι συνεχώς βρισκόταν σε διαμάχη με τη μητέρα του, η οποία ήταν αντίθετη στο να συντηρεί ο Γαλιλαίος μια παλλακίδα μαζί με τρία παιδιά στην Πάδοβα, επειδή ποτέ δεν εμφανιζόταν σε λαϊκή συγκέντρωση και επειδή υποστήριζε το δόγμα περί της αστρικής αιτιοκρατίας στους πλούσιους πελάτες του. Κανένας δεν θα μπορούσε να δραπετεύσει από την επιρροή των αστεριών, υποστήριζε, και μπορούσε επομένως να ξέρει το μέλλον κάποιου από μια ανάγνωση του αστροδιαγράμματός του. Ο Γαλιλαίος κατηγορήθηκε για την αδικαιολόγητη μοιρολατρία στις προβλέψεις του. Παραδείγματος χάριν, ο Silvestro πιστοποίησε ότι σε μια ανάγνωση που προοριζόταν για "ένα άτομο που θα ζούσε, είπε, για άλλα είκοσι έτη", αυτός υποστήριξε ότι η πρόβλεψή του ήταν σίγούρη ότι θα συνέβαινε. Ο Signor Silvestro πιστοποίησε ότι δεν είδε ποτέ τον Γαλιλαίο πηγαίνει στην αγορά ή για εξομολόγηση, αλλά αντ' αυτού "προτιμούσε να πήγαινει σε εκείνη την βενετσιάνα πόρνη του, την Μαρίνα". Εντούτοις, ο Silvestro αρνήθηκε ότι είχε ακούσει οτιδήποτε αιρετικό ή άρνηση της Πίστης από τον Γαλιλαίο. Αυτό προκάλεσε την ακόλουθη καταγραμμένη στιχομυθία:

Ερώτηση: Είπατε πριν ότι στους γενέθλιους χάρτες που ο Γαλιλαίος κάνει, αποκαλεί τις προβλέψεις του βέβαιες: αυτό είναι αιρετικό. Πώς μπορείτε μετά να ισχυρίζεστε ότι δεν είναι πολέμιος σε θέματα πίστης;

Απάντηση: Ξέρω ότι το είπε αυτό και ότι αποκαλεί τις προβλέψεις του απόλυτα σίγουρες, αλλά δεν γνωρίζω ότι αυτό έχει δηλωθεί ως αιρετικό.[9]

Η Εκκλησία αντιτάχθηκε έντονα σε τέτοια μοιρολατρεία. Στις 22 Απριλίου το 1604, η Ιερά Εξέταση διατύπωσε την κατηγορία ενάντια στον Γαλιλαίο Galilei, Λέκτορα των Μαθηματικών, με την οποία κατηγορήθηκε για "haver ragionato che le stelle, i pianeti at gl'influssi celesti necessitino"[10] - ότι δηλαδή είχε ισχυριστεί πως τα αστέρια, οι πλανήτες και οι ουράνιες επιρροές ήταν σε θέση να καθορίσουν την πορεία των γεγονότων. Τον κατηγόρησε, επίσης, για "διαβίωση ως αιρετικό". Αυτές ήταν "κατηγορίες ύψιστης βαρύτητας". Αν και ο Γαλιλαίος ανακρίθηκε ως αιρετικός σχετικά με τις κατηγορίες στην Πάδοβα, η καταγγελία δεν ευστάθησε, και δεν έφτασε ποτέ στο Ιερό Γραφείο στη Ρώμη: προστατεύτηκε, προφανώς επειδή κατείχε την έδρα των Μαθηματικών στην Πάδοβα. Η Εκκλησία δεν επιθυμούσε να έρθει αντιμέτωπη με το Πανεπιστήμιο.

Αυτή η κλήτευση ανακαλύφθηκε από τον Φραγκισκανό μοναχό και καθηγητή Antonio Poppi. Την βρήκε στα αρχεία Sartori στην Πάδοβα, και αδυνατούσε να το πιστέψει. Αργότερα το 1990 εντόπισε δύο ένορκες καταγγελίες στα ενετικά κρατικά αρχεία (η Πάδοβα είναι στην επαρχία της Βενετίας), απαριθμώντας τα πιο σημαίνοντα σημεία της κατηγορίας, όπως καταδεικνύονται από τα έγγραφα της Πάδοβας.


Οι ιδιότητες του Δία

Το 1609 ο Γαλιλαίος μετακόμισε στη Φλωρεντία. Το επαναστατικό bestseller του, Sidereus Nuncius, "Αστρικός Αγγελιαφόρος" που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 1610, άνοιξε τις πύλες για έναν εύγλωττο απολογισμό των παραδοσιακών ιδιοτήτων που προσάπτονται στον Δία:

Ποιος, λοιπόν, δεν ξέρει εκείνη την επιείκεια, ευγένεια της καρδιάς, την αβρότητα των τρόπων, την αίγλη του βασιλικού αίματος, την αριστοκρατικότητα στις δημόσιες λειτουργίες, την ευρείας έκτασης επιρροή και δύναμη επιβολής πάνω στους άλλους, που έχουν παραχωρήσει την κοινή διανομή και το θρόνο τους στην υψηλότητά σας - ποιος, λέω, δεν ξέρει ότι αυτές οι ιδιότητες, σύμφωνα με την πρόνοια του Θεού, από τον οποίο προέρχονται όλα τα καλά πράγματα, πηγάζουν από το πιό καλοκάγαθο αστέρι, τον Δία;[11]

Αυτό δείχνει όχι μόνο ότι ο Γαλιλαίος δεν αμφέβαλε για αυτό το θέμα, αλλά ότι μετά βίας θα μπορούσε να φανταστεί οποιονδήποτε άλλο να αμφιβάλλει. Το κείμενο συνεχίζει με τον υπολογισμό της θέσης του Δία στην κορυφή του διαγράμματος του νέου προστάτη του Cosimo Μέδικου Δούκα της Τοσκάνης:

Ο Δίας, ο Δίας λέω, στη στιγμή της γέννησης της υψηλότητάς σας είχε περάσει ήδη τους αργούς, θαμπούς ατμούς του ορίζοντα και καταλάμβανε το Mεσουράνημα, απ' όπου και φώτιζε την ανατολική γωνία. Από εκείνο τον θαυμάσιο θρόνο είδε τον ευτυχέστερο τοκετό και όλη την αίγλη και τη μεγαλοπρέπεια του νεογέννητου να διαχέονται στον πιο αγνό αέρα...

Το λατινικό Orientalemque angulum sua Regia illustrans μεταφράζεται κυριολεκτικά ως "διαφώτιση της ανατολικής γωνίας της οποίας (ο Δίας) είναι ο κυβερνήτης": υπαινίσσεται ότι το ανατέλλον ζώδιο του Τοξότη του Cosimo Μέδικου, ανήκε παραδοσιακά στον αστερισμό του Δία [12] (sua Regia δηλ. κάτω από την κυριαρχία του). Το κείμενο Γαλιλαίου συνεχίζει:

...Προκειμένου το τρυφερό σώμα σας και το μυαλό σας να υποκύψουν με την πρώτη αναπνοή τους στην συμπαντική επιρροή και δύναμη...

- υπαινισσόμενος την εμφάνιση του ωροσκοπίου εκείνη την στιγμή, καθώς εξουσιάζεται από τον πλανήτη Δία. Αυτή είναι η άποψη του Γαλιλαίου για το πώς λειτουργούσε η αστρολογία.

Ταυτόχρονα με τη δημοσίευση του Αστρικού Αγγελιαφόρου (Sidereus Nuncius) ο Γαλιλαίος γνωστοποίησε την ανακάλυψη τεσσάρων νέων πλανητών, των Δορυφόρων του Δία που τους ονόμασε " Μεδικανοί Πλανήτες" . Ο Piero Dini στη Ρώμη του έθεσε ένα ερώτημα σχετικά με το πώς θα μπορούσε κάποιος να εξακριβώσει την επιρροή τους (των πλανητών) πάνω στην ανθρωπότητα. Ο Γαλιλαίος απάντησε στις 21 Μαΐου του 1611 με μια επιστολή που καταλάμβανε έντεκα σελίδες στο Opere του Favaro. Τα επιχειρήματά του για την πραγματικότητα των "Μεδικανών Πλανητών" εμφανίζονται να συνδέονται αδιάσπαστα με το θέμα της επιρροής τους. Δεν θα φαινόταν ορθό, να βεβαιώνει ότι "αυτοί οι Μεδικανοί Πλανήτες στερούνται επιρροής, όταν τα άλλα αστέρια αφθονούν". Έκανε μια σύγκριση χρησιμοποιώντας διαφορετικά είδη φυτών που έχουν "τις ιδιότητες, τις αρετές και τα αποτελέσματά τους" για να εξερευνηθούν. Ο Γαλιλαίος υπέθεσε πως οι "μικροί πλανήτες" έχουν επιπτώσεις σε μας, φέρνοντας σε αντιπαράθεση "ανώτερες" και "κατώτερες" αιτιακές επιρροές:

Εάν, επομένως, από αυτούς τους πλανήτες που κατατάσσονταν στις κατώτερες επιδράσεις, εκείνοι που ξυπνούν την τόλμη της καρδιάς είναι διαμετρικά αντίθετοι προς εκείνους που εμπνέουν το διανοητικό κέρδος, είναι ταυτόχρονα και το εύλογο ότι αυτοί στις ανώτερες επιρροές (εάν πράγματι επιδρούν σε μας) είναι εντελώς διαφορετικοί από εκείνους από τους οποίους εξαρτώνται το θάρρος και η θεωρητική ικανότητα: και εάν τα αστέρια πράγματι λειτουργούν έτσι και επηρεάζουν κυρίως με την ακτινοβολία τους, ενδεχομένως να είναι δυνατό με κάποια πιθανή αμφιβολία, να αντληθεί το θάρρος και η τόλμη της καρδιάς από τα πολύ μεγάλα και ακτινοβόλα αστέρια, και η ευφυΐα και η οξυδέρκεια του πνεύματος από τα πιο αδύναμα και σχεδόν αόρατα άστρα.[13]

Δυναστεία και Πεπρωμένο

Ο Αστρικός Αγγελιαφόρος (Sidereus Nuncius) ήταν αφιερωμένος στον νεαρό Μέγα Δούκα Cosimo των Μεδίκων, ηγεμόνα της Τοσκάνης. Καθώς το βιβλίο πρότεινε οι νέοι δορυφόροι του Δία να ονομαστούν προς τιμήν του Δούκα, ο γενέθλιος χάρτης του είχε πλανητικές όψεις, που περιλαμβανόταν στο πρωτότυπο χειρόγραφο του Αστρικού Αγγελιαφόρου στην Φλωρεντία.[14] Σκοπός του ήταν να επιβεβαιώσει με αυτόν τον τρόπο, ότι πράγματι ο γενέθλιος χάρτης του Δούκα είχε τα στοιχεία που διατεινόταν ο Γαλιλαίος.

Ο Δίας ήταν κατά παράδοση το δεσπόζον άστρο. Και για τον Cosimo I, παππού του 18χρονου Cosimo λέγεται ότι του αποδιδόταν η αναγνώριση του Δία ως επικεφαλής στο Ρωμαϊκό Πάνθεον των Θεών [15, 16, 17]. Η βασιλική Αυλή των Μεδίκων, το Palazzo della Signoria, ήταν γεμάτη από νωπογραφίες (φρέσκο) με το κλασικό θέμα του Ολύμπου. Όλα αυτά συνέβησαν έπειτα από την βοήθεια που έλαβε η οικογένεια των Μεδίκων, προκειμένου να σφετεριστεί την εξουσία σε βάρος των υπολοίπων δυναστειών, οι οποίες είχαν κυβερνήσει στο παρελθόν υπό έναν δύσκολα ανεκτό και βιώσιμο συνασπισμό τους.[18] Ήταν μια Αυλή που λάμβανε πολύ σοβαρά υπόψη της τα αστρολογικά μυθολογικά δεδομένα, και πράγματι κανένας άλλος Οίκος που απέκτησε την εξουσία δεν έκανε πιο φανερή και συστηματική χρήση των αστρολογικών συμβολισμών.[19] Ο Biagioli έδειξε πώς αυτές οι "μυθολογίες" συνέταξαν το κυρίαρχο διάγραμμα που παρείχε πληροφορίες για την χρήση των συμβολισμών αυτών σε δημόσιες πολιτικές τελετές και εορταστικές εκδηλώσεις, καθώς παράλληλα απετέλεσε και πηγή έμπνευσης για την ποίηση, το θέατρο, τη ζωγραφική και την όπερα στην Αυλή.[20]

Το ωροσκόπιο του Cosimo ΙΙ των Μεδίκων: Το Αρχειοφυλακείο της Αυλής δίνει ως χρόνο γέννησης τις 12 Μαΐου το 1590 στην πρώτη ώρα της νύχτας, δηλαδή μία ώρα μετά την δύση του ηλίου.[21] Ο ήλιος έδυε στις 7.06 μ.μ. (τοπική ώρα), και η αρχική σύνταξη του χάρτη από τον Γαλιλαίο, αφού λάμβανε ως ώρα τις 8.31 μ.μ. προφανώς διορθώθηκε, λαμβάνοντας ως ώρα τις 8.51 μ.μ., είκοσι λεπτά αργότερα. Ο Γαλιλαίος βασίστηκε στην δεύτερη ώρα, προκειμένου να τοποθετήσει τον Δία πιο κοντά στο Μεσουράνημα. Ένας πιο σύγχρονος χάρτης, που ακολουθεί την διαίρεση των Οίκων με το σύστημα Regiomontanus σε συνδυασμό με τις όψεις που σχηματίζει ο Δίας (με τον Άρη, το Κρόνο και τον Ωροσκόπο), δείχνει καθαρότερα την δεσπόζουσα θέση του Δία.

Δεξιά φώτο: Το ωροσκόπιο του Cosimo, όπως σχεδιάστηκε από σύγχρονα υπολογιστικά συστήματα.
Ο νεαρός Cosimo είχε τρία αδέρφια, έτσι που οι τρεις Δορυφόροι του Δία φαίνεται να αναφέρονταν σε αυτούς. Δεν ήταν απλή σύμπτωση, όπως εξηγεί ο Γαλιλαίος στο βιβλίο του Αστρικός Αγγελιαφόρος προς τον νεαρό Cosimo, ότι τα λαμπρά άστρα πρόσφεραν την λάμψη τους στους ουρανούς, αμέσως μετά την ενθρόνιση του. Τα τέσσερα αυτά άστρα είχαν παρακατατεθεί για τους Μεδίκους. Η αφιέρωση του Αγγελιαφόρου ήταν μία χρήση των αστρολογικών συμβολισμών για πολιτικούς λόγους. Ο Δίας στο ωροσκόπιο του Cosimo II διατηρούσε μία κυρίαρχη θέση, όντας πράγματι ο ισχυρότερος πλανήτης. Ο Δίας είχε στρατηγική θέση στο χάρτη του νεαρού (στο MC, στο υψηλότερο σημείο του ημερήσιου τόξου της πορείας του), όπως θα είχε για οποιονδήποτε ηγέτη- όχι ανερχόμενο όπως διαφωνούσε ο Biagioli: σχημάτιζε δύο κύριες όψεις με τον Άρη και τον Κρόνο καθώς και τον Ωροσκόπο και τρίτον με το ανατέλον ζώδιό του, τον Τοξότη, που κυβερνάται από τον Δία.

Τον Ιούλιο του 1610, ο Γαλιλαίος απέκτησε τον τίτλο του Αρχι-Μαθηματικού και Φιλοσόφου δίπλα στον Μέγα Δούκα της Τοσκάνης, πράγμα που σήμαινε ότι αντίγραφα από τις αστρονομικές έρευνες του μαζί με τον Αστρικό Αγγελιαφόρο εκδίδονταν και διανέμονταν από τους Μεδίκους. Αργότερα, ο Cosimo III, που αποτελούσε μέρος των τεσσάρων αστεριών των Μεδίκων, είχε μία αναπαράσταση των αστερισμών τους τοποθετημένη στο στήθος του στην κηδεία του το 1723.[22]


Χάρτης για τις κόρες του

Ο Γαλιλαίος, όχι μόνο σχεδίασε χάρτες για τις δύο εξώγαμες κόρες του, αλλά συνέθεσε επίσης και αναφορά για τον χαρακτήρα τους στηριζόμενος σε αυτούς. Για την Βιργινία, την μεγαλύτερη από τις δύο πρόσεξε ότι η Σελήνη (παραδοσιακά "θηλυκός" πλανήτης που αφορά στην μητρότητα κ.λπ.) ήταν εξασθενημένη και έγραψε βλοσυρά:

Η Σελήνη είναι αδύναμη και βρίσκεται σε ζώδιο που την έχει σε πτώση. Κυριαρχείται από τις οικογενειακές σχέσεις. Ο Κρόνος φανερώνει την υποταγή και αυστηρή διαπαιδαγώγηση που της προσδίδουν μία θλιβερή συμπεριφορά. Αλλά, ο Δίας σχηματίζει θετική όψη με τον Ερμή και αυτό τα διορθώνει. Είναι υπομονετικό άτομο και δεν την φοβίζει η σκληρή δουλειά. Προτιμά την μοναξιά, μιλάει λίγο, τρώει λίγο δείχνοντας ισχυρή θέληση, αλλά δεν βρίσκεται πάντα σε θέση να εκπληρώνει τις υποσχέσεις της.

Στον χάρτη της μικρότερης κόρης της Λιβίας, διέκρινε (αρκετά λανθασμένα κατά τον Sobbel [23]) έναν πιο εξωστρεφή χαρακτήρα. Γι' αυτήν στο De Ingenio επιβεβαίωσε:

Ο ανατέλλων Ερμής είναι πολύ ισχυρός σε όλες τις πλευρές, και ο Δίας που σχηματίζει σύνοδο προσφέρει γνώση και γενναιοδωρία, απλότητα, ανθρωπισμό, πολυμάθεια και σύνεση.

Στο 600 σελίδων έργο του Sobbel "Η κόρη του Γαλιλαίου", δεν κάνει καμία αναφορά στο προαναφερθέν κείμενο, αν και εκδόθηκε από τον Favaro, καταδεικνύοντας πόσο ισχυρή ήταν η λογοκρισία γι' αυτό το θέμα.


Giovanni Sagredo

Ο Βενετσιάνος αριστοκράτης Giovanni Sagredo ζητούσε αστρολογικές συμβουλές από τον Γαλιλαίο σε αρκετά συχνή βάση. Η ανάλυση του Γαλιλαίου για το ωροσκόπιο του Giovanni Francesco Sagredo ήταν αρκούντως εγκωμιαστική (φιλάνθρωπος, ειρηνικός κοινωνικός, ηδονιστής) όπως διαφαινόταν από την θέση της Αφροδίτης και του Δία.

Ο ωροσκόπος βρίσκεται στην πορεία της Αφροδίτης στον οίκο της, περικυκλωμένος από τις Πλειάδες και σχηματίζοντας με τον Δία ένα ακριβές εξάγωνο. Είναι απρόσβλητη από κακές επιρροές.

Έτσι, λοιπόν, ο Ωροσκόπος δεν είχε κακές όψεις. Στη συνέχεια, όμως, ο Γαλιλαίος διαπίστωσε μία ανισορροπία στον χάρτη.

Από τον συνδυασμό των τεταρτημορίων προέκυπτε μια θερμόαιμη και ευέξαπτη ιδιοσυγκρασία, πραγματικά αιματώδης εξαιτίας της έλλειψης ισορροπίας. Η Αφροδίτη ήταν αυτή που ανέτρεπε την ισορροπία στο γενέθλιο χάρτη, επηρεάζοντας τον Ωροσκόπο και τον οίκο του, αλλά το σημαντικότερο ήταν η αντίθεση του Κρόνου με τον Ωροσκόπο.

Ο Sagredo είχε χαρακτηριστεί σε ένα προοίμιο του Διαλόγου ως "άνθρωπος με ευγένεια, αλλά και δηκτικό πνεύμα". Σε ένα γράμμα του ο Sagredo ζήτησε από τον Γαλιλαίο την ανάγνωση του διαγράμματος για έναν συνάδελφό του, με έναν τρόπο που αποκάλυπτε, πως συνήθιζε να ζητά τέτοιες χάρες από τον Γαλιλαίο.

O χάρτης του Γαλιλαίου για τον Sagredo. Διαβάστε εδώ αναλυτικότερα

Αρχικά, ο Salviati χαρακτήρας από τον Διάλογο σχετικά με τα δύο μεγάλα κοσμολογικά συστήματα (Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo) αναφέρεται στην ευαισθησία ερμηνείας των χρησμών και προφητειών αφού πρώτα εκπληρωθούν:

- Και γιατί απορρίπτεις τις προφητείες των αστρολόγων (γενεθλιακών), που τόσο καθαρά αποκαλύπτονται στα ωροσκόπια (ή να πούμε καλύτερα στον σχεδιασμό των ουρανών), μετά την εκπλήρωσή τους;[24]

Η ερώτηση ακολουθήθηκε από μία άμεση αλλαγή θέματος. Μία επίθεση κατά των αλχημιστών που με θρασύτητα ερμήνευαν αρχαίους μύθους, ωσάν να είχαν (οι μύθοι) κωδικοποιήσει αλχημικά μυστικά. Δεν υπάρχει συνοχή με την ερώτηση του Salviati. Ο Γαλιλαίος καταφέρεται εναντίον εκείνων που υποστηρίζουν ότι κάνουν προβλέψεις, αλλά τις κάνουν μόνο αφού εκπληρωθούν όσα λένε. Κάποιος μπορεί να διστάσει, βλέποντας την επίθεση προς την κριτική αστρολογία για την αποστολή της. Αυτό είναι ό,τι πιο σχετικό με την κριτική στην Αστρολογία που μπορεί να εντοπίσει κανείς στο έργο του Γαλιλαίου "Διάλογος".


Ημερομηνία γέννησης του Γαλιλαίου

Το ωροσκόπιο του Γαλιλαίου όπως σχεδιάστηκε από τον ίδιο: Δύο χάρτες για την γέννηση του Γαλιλαίου, όπως τους σχεδίασε για τις 3.30 μ.μ. και 4.00 μ.μ., δημοσιεύθηκαν από την Εθνική Βιβλιοθήκη, στην Φλωρεντία το 1980. Τα πλανητικά μήκη είναι ταυτόσημα και στους δύο χάρτες (εκτός από επτά μοίρες για την Σελήνη) και είναι σημειωμένα στο περιθώριο της σελίδας μαζί με τα πλανητικά πλάτη.
Διαβάστε εδώ αναλυτικότερα

Αυτοί οι γενέθλιοι χάρτες από τον Γαλιλαίο είναι οι μόνες πληροφορίες που έχουμε για την γέννησή του. Ο Favaro εξέδωσε μία συλλογή από τέτοιους χάρτες σχετικά με τις πιθανές ημερομηνίες γέννησης του Γαλιλαίου, χωρίς να αναφέρει ποιον χάρτη έφτιαξε ο ίδιος ο Γαλιλαίος. Οι αρχειοφύλακες της Εθνικής Βιβλιοθήκης στην Φλωρεντία, κατά τη διάρκεια μιας έκθεσης που οργανώθηκε το 1980 με θέμα την Αστρολογία εμφάνισαν μόνο δύο χάρτες που αποδίδονται στον Γαλιλαίο για την γέννησή του.[25]

Τα δύο αυτά ωροσκόπια διέφεραν μόνο για μισή ώρα, γι' αυτό και παρουσιάζουν διαφορές στις μοίρες του ζωδίου: στις 14° 33' ή 21° 37' του Λέοντα. Στην γενέτειρά του την Πίζα, χρησιμοποιήθηκε σύστημα ωρών βασιζόμενο στον ήλιο και υπολόγιζε τις ώρες από την δύση του, ενώ στην Πάδοβα, όπου κατά πάσα πιθανότητα σχεδιάστηκαν αυτοί οι χάρτες, υιοθετήθηκε το Γαλλικό σύστημα [26] με τις ώρες να υπολογίζονται από το βράδυ. Πάνω από τους χάρτες υπήρχε η εξής σημείωση:

1564, 15 Φεβρουαρίου, 22.30. πλάτος 42.30
16 Φεβρουαρίου, 4 μμ
16 Φεβρουαρίου, 3.30 μ.μ.

Οι δύο πρώτες γραμμές περιγράφουν την ίδια χρονική στιγμή, με την πρώτη εκ των οποίων να δίνεται με το παλαιότερο σύστημα, που υπολόγιζε τις ώρες από την στιγμή της δύσης του ηλίου, ενώ η δεύτερη φέρει το "μ.μ.", δηλαδή μετά μεσημβρίαν. Όπως σημείωσε ο Favaro, στην δεύτερη γραμμή ο Γαλιλαίος είχε αρχικά γράψει 15 Φεβρουαρίου και στη συνέχεια το άλλαξε σε 16 Φεβρουαρίου.[27] Ένα αρχικό λάθος που, όπως συμπεραίνουμε, δημιούργησε μελλοντικά προβλήματα. Το γεωγραφικό πλάτος που παρέθεσε για την Πίζα διαφέρει κατά ένα βαθμό, ενώ κανονικά είναι 43° 43.' Η σκέψη ότι η μέρα γέννησής του είναι στις 15 Φεβρουαρίου, θα μπορούσε κάλλιστα να προέρχεται από ανάγνωση του χάρτη σύμφωνα με το παλιό σύστημα ώρας, ενώ γεννήθηκε την 22η ώρα της 15ης Φεβρουαρίου, αλλά μετά τη δύση του ηλίου.

To ότι ο Γαλιλαίος πήρε αυτά τα διαγράμματα σοβαρά υπόψη του, όπως και εκείνα τα στοιχεία για την γέννησή του, φαίνεται από τον τρόπο που κατέγραψε τα γεωγραφικά πλάτη των πλανητών στο αριστερό μέρος της σελίδας, εκτός από το γεωγραφικό μήκος τους, όπως απαιτείται για τον υπολογισμό των "πρωταρχικών κατευθύνσεων". Αυτά είναι χρήσιμα για την εξέταση της πορείας ζωής. Είναι εμφανές, ότι αυτά τα δύο διαγράμματα έχουν προετοιμαστεί προσεκτικά και έχουν εξεταστεί πολύ μεθοδικά, με τα γεωγραφικά μήκη εις τριπλούν και τα γεωγραφικά πλάτη καθώς και με την σύγκριση των δύο διαφορετικών συστημάτων υπολογισμού των ωρών. Είναι αναμφισβήτητα σχεδιασμένα από τον Γαλιλαίο, και φανερώνουν ότι γεννήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου το 1564, (26 Φεβρουαρίου με το νέο σύστημα) - και όχι στις 15 όπως γενικά είναι καθιερωμένο.[28] Η θέση του Ερμή του ήταν εσφαλμένη κατά τέσσερις μοίρες και της Σελήνης του κατά μία, δείχνοντας πως η επιτακτική ανάγκη αναμόρφωσης της Αστρονομίας είχε μια πολύ πρακτική βάση.

Σε μία επιστολή προς τον φίλο του στο Παρίσι Elia Diodati η οποία χρονολογείται το 1633, ο Γαλιλαίος ένα χρόνο μετά την έκδοση του έργου του: "Διάλογος σχετικά με τα δύο μεγάλα κοσμολογικά συστήματα (Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo)", κάνει μνεία στον Morin de Villefranche, καθηγητή μαθηματικών στο Παρίσι και τον πιο διακεκριμένο αστρολόγο της τότε εποχής.[29] Έχοντας λάβει αντίγραφα των νέων βιβλίων των Morin και Fromondo, ντρέπεται για τον εαυτό του που δεν τους γνώρισε νωρίτερα, μιας και θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία και να πει πολλά εγκωμιαστικά πράγματα γι' αυτούς. Στην εν λόγω επιστολή του καταλήγει:

Είμαι έκπληκτος από το γεγονός ότι ο Morin έχει σε τόσο μεγάλη εκτίμηση την κριτική (αστρολογία) και υποστηρίζει πως με τις εικασίες του (που προσωπικά μου φαίνονται λίγο - πολύ αβέβαιες) μπορεί να θεμελιώσει την βεβαιότητα της γνώσης της Αστρολογίας. Και θα ήταν πράγματι θαυμάσιο αν με την οξυδέρκεια που τον διακρίνει τοποθετούσε την Αστρολογία- όπως υποσχέθηκε- στην κορυφή των ανθρωπιστικών επιστημών. Θα περιμένω με μεγάλη περιέργεια να δω αυτή την αξιοθαύμαστη καινοτομία.[30]

Η ελπίδα και η ειρωνεία φαίνεται να είναι αναπόσπαστα δεμένες στο σχόλιο του. Ο Favaro αναφέρει " μέσα στα λόγια του αυτά δεν διακρίνουμε το παραμικρό ίχνος μομφής, όπως άλλοι αρέσκονται να ισχυρίζονται". Ο Γαλιλαίος έδειχνε εδώ την αμφιβολία του για το αν έπρεπε να αντιμετωπίζεται η αστρολογία σαν επιστήμη. Παραδοσιακά, από την εποχή της Τετράβιβλου του Πτολεμαίου, εθεωρείτο περισσότερο σαν τέχνη και έτσι δεν θα μπορούσε να αποκτήσει βεβαιότητα στη γνώση όπως η επιστήμη της αστρονομίας.

Το εν λόγω βιβλίο, από τον Jean-Baptiste Morin, διαφοροποιούνταν ως προς εάν κινούνταν η Γη, χρησιμοποιώντας αστρολογικά επιχειρήματα. Επιπροσθέτως ο Μorin ασχολιόταν με μία τεράστια πολύτομη αστρολογική διατριβή. Δεν αποτελούσε αυτό ευκαιρία για να εκδηλώσει ο Γαλιλαίος τον περιβόητο σαρκασμό του, με τον οποίο κατατρόπωνε τους επικριτές του; Αντιθέτως βλέπουμε απλά να εγκωμιάζει το βιβλίο και την οξύτητα πνεύματος του συγγραφέα του - δύσκολα συμβατό με τον ισχυρισμό του Favaro περί σκεπτικισμού του Γαλιλαίου καθώς μεγάλωνε.

Για αιώνες η εικόνα του Γαλιλαίου λειτουργούσε σαν σύμβολο της νέας επιστήμης την οποία μόχθησε τόσο να ανακαλύψει. Αυτό συνεπαγόταν, ωστόσο, παραμερισμό της ατομικής του προσωπικότητας. Η βιογραφία του γίνεται πιο ενδιαφέρουσα αν τον εξετάσουμε από την σκοπιά των Αναγεννησιακών Μαθηματικών χωρίς να προβάλουμε τις προκαταλήψεις μας σε αυτόν.

Οι Γάλλοι Φιλόσοφοι, όπως ο Ντεκάρτ (Descartes) και ο Γκασεντί (Gassendi), ήταν σκεπτικιστές αναφορικά με την αστρολογία, ενώ αντίθετα αυτό δεν είχε προβληματίσει την Αναγεννησιακή Ιταλία: δεν υπήρχε το παραμικρό κοινωνικό σχόλιο, όπως θα μπορούσαν να υποστηρίξουν οι αστρονόμοι, που να φανέρωνε σκεπτικισμό απέναντι στην αστρολογία κατά τη διάρκεια της ζωής του Γαλιλαίου. Μόνο πολύ αργότερα, στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα, εκδιώχθηκε η αστρολογία από τα Πανεπιστήμια και καθιερώθηκε σαν ξεχωριστός και ανεξάρτητος τομέας γνώσης.

Αναφορές:
Biblioteca Nazionale di Florence (BNF), Manoscriti Galileiani, VI, Tomo VII
Favaro Antonio Ed., Le Opere di Galileo Galilei, Florence 1929-39, 20 Vols.

[1] Antonio Favaro, 'Galileo astrologo secondo i documenti editi e inediti', in Mente a Cuore (Mind & Heart, a periodical) 1881, Trieste, pp.1-10, 4.
[2] Catalogue entry by Germana Ernst in Opuscoli Astrologici ms Galil. 81, BNF 1980 exhibition: 'the most famous charts have been lost.' Galileo's Astrologica nonnulla comprises 48 pages. BNF ms Galilei n.81; Opere, 19, pp.205-220.
[3] Favaro, op. cit. (1), p.3.
[4] lGiorgio de Santillana, Processo a Galileo, Milan 1964, trans. 'The Crime of Galileo' Chicago 1955, p.3.
[5] Robert S.Westman, 'The Astronomer's Role in the Sixteenth Century: a Preliminary Study' History of Science, 1980, 18, 105-147, 118.
[6] Galileo to the Riformati, U. of Padua, 9th March and 4th November 1609, Opere, 2, 236-7 and 264-5.
[7] Favaro, A., Galileo Galilei e Lo Studio do Padova, Florence 1883, Ch. 4, 'Le Matematiche nello Studio di Padova prima di Galileo.'
[8] Santillana op. cit. (4) p.286.
[9] 'La Denuncia Contro il Galilei,' in Antonino Poppi, Cremonini e Galilei Inquisiti A Padova Nel 1604, Nuove Documenti D'Archivo, Padova 1992, pp.51-4, 54.
[10] Ibid, p.43.
[11] Van Helden's translation of Galileo' Sidereus Nuncius 1610 is here used (Chicago,1989, p.31), except that 'most,' as: 'most benign star...' has here been inserted (ex benignissimo Iouis Astro ... emanare).
[12] For Germana Ernst's discussion of Sagittarius as Cosimo II's rising sign, see: 'Aspetti dell' Astrologia e della profezia in Galileo e Campanella' in Novita Celesti e crisi del Sapere Ed P.Galluzi Florence 1984, pp.258-266, 264.
[13] Opere XI pp.105-116,111; translation by Mike Edwards.
[14] Guglielmo Righini, 'L'Oroscopo galileiano di Cosimo II de' Medici', Annali dell'Instituto e Museo di Storia della Scienza di Firenzi 1976 vol.1 pp.28-36, pp.31,36.
[15] J. Cox-Rearick, Dynasty and Destiny in Medici Art, 1984, p.215.
[16] Mario Biagioli, Galileo, Courtier: The Practice of Science in the Culture of Absolutism Chicago 1993, p.107.
[17] R.S. Westman has disagreed, averring that "The alleged connections between Jupiter and Cosimo I...are at best tenuous"; 'Two Cultures or One?' Isis 1994, 85, 79-115, 103, n.76.
[18] Dava Sobell, Galileo's Daughter, 1999 p.30.
[19] Paulo L.Rosso, 'Society, Culture and the Dissemination of Learning' in Pumfrey,S., Ed., Science, Culture and Popular Belief in Renaissance Europe, Man. U.P. 1991 p.158.
[20] Biagioli op.cit.(16), p.110.
[21] Michael Talbot, 'Ore Italiane' Italian Studies, 1985, Vol.L, p.52.
[22] Biagioli op.cit. (16) p.253.
[23] Sobell, op.cit. (18), pp.5,46: "...Galileo's strange, silent, second daughter ... [her] morbid tendency to melancholy and withdrawal..."
[24] Galileo, Dialogue Concerning the two chief World-Systems, trans. Stillman Drake UCLA 1953 p.110.
[25] BNF Opuscoli Astrologici ms Galil. 81, sec.XVI Cart. cc.48; reprinted in Opere XIX pp.23,4.
[26] Michael Talbot, op.cit. (21), p.52.
[27] Opere, 19, Doc.IV. p.23.
[28] See Ernst, G., op.cit. (12) p.265 for uncertainty over the dates of 15th Feb. vs 16th.
[29] M.Grenet, La Passion des Astres au XVII siecle, Paris 1994, p.44.
[30] Letter of Galileo to Diodati, Opere, 15 pp.23-5, 24, trans. by A.Kitson.

Συγγραφέας: Nick Kollerstrom
Πρωτότυπος τίτλος: Galileo's Astrology
Πηγή: Galileo's Astrology by Nick Kollerstrom
Μετάφραση - Απόδοση:Αγγελική Κ. της Ομάδας Editors and Staff του myHoroscope.gr
(κατόπιν έγγραφης άδειας τoυ Συγγραφέως).