Τα Ανδρικά Πρότυπα στον Κινηματογράφο: Casablanca, Humphrey Bogart

[Atrapos]

Ο Κινηματογράφος για δεκαετίες υπήρξε η αιχμή του δόρατος για τη βιομηχανία του θεάματος, πριν υπερκεραστεί από την τηλεόραση. Έτσι, οι ταινίες της μεγάλης οθόνης εξυπηρέτησαν διάφορους σκοπούς, πέρα από την ανάγκη έκφρασης των δημιουργών τους, το κέρδος των παραγωγών και την ψυχαγωγία του κοινού. Άμεσα ή έμμεσα επέβαλλαν πρότυπα, μόδες και συμπεριφορές αποτελώντας σημεία αναφοράς για ολόκληρες εποχές.

Στην αστρολογία έχουμε συνηθίσει να κοιτάμε ωροσκόπια ανθρώπων και μερικές φορές κάποιων σημαντικών γεγονότων. Με το συγκεκριμένο άρθρο εγκαινιάζουμε μια προσπάθεια ανάλυσης των γενεθλίων χαρτών κάποιων ταινιών που αποτέλεσαν σταθμούς στην πορεία του κινηματογράφου. Η υπόθεση που κάνουμε είναι ότι οι συγκεκριμένοι χάρτες πρέπει να είναι ενδεικτικοί της απήχησης που είχαν οι ταινίες αυτές στον κόσμο, αφού τίποτα δεν είναι τυχαίο. Σαν γέννηση της κάθε ταινίας θεωρούμε την πρεμιέρα της αφού τότε συμβολικά απόκτησε ζωή και άρχισε να χαράζει την δική της πορεία.

Θα μπορούσαμε να μιλάμε γενικά για την κάθε ταινία αλλά για να το κάνουμε πιο συγκεκριμένο, στην ενότητα που έχω στο μυαλό μου θα ασχοληθούμε με τα ανδρικά πρότυπα που προβλήθηκαν και ουσιαστικά επιβλήθηκαν μέσα από τον κινηματογράφο. Έτσι η επιλογή των ταινιών αλλά και η ανάλυση του ωροσκοπίου θα γίνει από αυτήν την οπτική. Συγκεκριμένα, για την αστρολογική ανάλυση, κεντρικό ρόλο θα έχει ο Ήλιος και ο Άρης που παραδοσιακά συμβολίζουν την αρσενική ενέργεια.

Κάτι που θα πρέπει να τονίσουμε είναι ότι σχετικά με την πρεμιέρα της κάθε ταινίας γνωρίζουμε την ημερομηνία αλλά όχι και τη συγκεκριμένη ώρα. Θα μπορούσε ίσως να βρεθεί και η ώρα αν επικοινωνούσαμε με τα στούντιο παραγωγής αλλά νομίζω ότι δεν χρειάζεται να μπούμε στη διαδικασία. Η παρουσίαση των χαρτών θα γίνει για μία πιθανή ώρα, συγκεκριμένα για 2:00 το μεσημέρι, αλλά στην ανάλυση δεν θα ασχοληθούμε καθόλου με οίκους. Ένα από τα στοιχήματα της σειράς αυτής των άρθρων είναι να φανεί το πόσα πράγματα μπορούμε να πούμε για έναν χάρτη χωρίς να μιλήσουμε καθόλου για οίκους. Με αυτό δεν θέλω φυσικά να πω ότι οι οίκοι είναι άχρηστοι. Αλλά ότι δεν χρειάζεται να παρατάμε έναν χάρτη όταν δεν ξέρουμε τη συγκεκριμένη ώρα. Το ότι γνωρίζουμε την ημέρα και περίπου την ώρα (αφού είναι μάλλον απίθανο να έγινε μια πρεμιέρα νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ, εκτός κι αν πρόκειται για ειδική προβολή που δεν νομίζω να συνηθιζόταν τα παλιά χρόνια) σημαίνει ότι ξέρουμε με μεγάλη ακρίβεια τις θέσεις των πλανητών και σχετική ακρίβεια τη θέση της Σελήνης (που μετακινείται περίπου 1 μοίρα κάθε δίωρο). Θα δούμε αν τα στοιχεία αυτά είναι αρκετά για να βγάλουμε κάποια χρήσιμα συμπεράσματα.

Οι ταινίες που έχω στο μυαλό μου είναι αρκετά παλιές, κάτι που είναι λογικό αφού μιλάμε για επιβολή προτύπων και ο ρόλος του κινηματογράφου στο θέμα αυτό ήταν καθοριστικός σε παλιότερες εποχές. Ας ξεκινήσουμε όμως με την παλιότερη ταινία, τη θρυλική Casablanca, και θα δούμε στην πορεία σε πόσο σύγχρονες εποχές μπορούμε να φτάσουμε.


Το Σενάριο

Ο Rick Blaine (Humphrey Bogart) είναι ένας αμερικάνος που ζει ουσιαστικά εξόριστος στην Καζαμπλάνκα του Μαρόκου, στα χρόνια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Υπήρξε πολέμιος του φασισμού στην Ευρώπη αλλά τώρα διευθύνει ένα νυχτερινό κέντρο (Rick's Cafe) που αποτελεί κεντρικό σημείο στη νυχτερινή ζωή της πόλης. Το Μαρόκο αποτελεί ουδέτερη ζώνη όπου συνυπάρχουν οι γερμανοί με αντιστασιακούς φυγάδες από την Ευρώπη. Στόχος των τελευταίων είναι να πάρουν βίζα για τις Ηνωμένες Πολιτείες κάτι που θα σήμαινε την οριστική σωτηρία. Ο Rick είναι εξαιρετικά κυνικός και αδιάφορος για τα φρονήματα όσων έρχονται στο μαγαζί του. “I stick my neck out for nobody”, όπως λέει χαρακτηριστικά.

Τα πράγματα περιπλέκονται όταν φτάνουν στα χέρια του δύο χαρτιά διέλευσης που εξασφαλίζουν στους κατόχους τους ελεύθερη μετακίνηση στις γερμανοκρατούμενες περιοχές. Πολλοί θα πλήρωναν ακριβά για να τα αποκτήσουν. Επίσης ο αρχηγός της αστυνομίας τον πληροφορεί ότι βρίσκεται στην πόλη ο Victor Laszlo, ηγετικό στέλεχος της αντίστασης που ενδιαφέρεται για τα χαρτιά αυτά. Ο Lazzlo πράγματι φτάνει το βράδυ στο κέντρο μαζί με τη σύζυγό του, Ilsa Lund (Ingrid Bergman). Όμως ο Rick και η Ilsa είχαν ζήσει ένα μεγάλο έρωτα στο Παρίσι λίγο πριν τη γερμανική εισβολή και ενώ η Ilsa πίστευε ότι ο σύζυγός της είχε σκοτωθεί. Όταν έγινε η εισβολή σχεδίασαν να φύγουν για το νότο μαζί με τον Sam, τον μαύρο πιανίστα και στενό φίλο του Rick. Όμως τότε η Ilsa έμαθε ότι ο σύζυγος της ζει κι έτσι εγκατάλειψε τον Rick χωρίς να προλάβει να του εξηγήσει τον λόγο.

Η πίκρα που δοκίμασε ο Rick είχε σαν αποτέλεσμα τη μεταστροφή του σε κυνικό επιχειρηματία και όταν ξανασυναντιέται με την Ilsa είναι πολύ σκληρός μαζί της. Όμως μετά τις εξηγήσεις της και την ομολογία της ότι ακόμα τον αγαπάει αποφασίζει να βοηθήσει το σύζυγό της να διαφύγει. Έτσι, με την απειλή όπλου βγάζει τον Lazzlo από τη φυλακή όπου κρατούνταν προσωρινά, και όταν φτάνουν στο αεροδρόμιο η Ilsa πιστεύει ότι θα ταξιδέψει μόνο ο σύζυγός της. Τελικά ο Rick σε μια επίδειξη ανωτερότητας βάζει και την Ilsa στο αεροπλάνο και μάλιστα σκοτώνει τον ταγματάρχη της γκεστάπο που θέλησε να εμποδίσει την «απόδραση».

Η «Καζαμπλάνκα» θεωρείται μια από τις ταινίες που χρηματοδότησε η αμερικάνικη κυβέρνηση για να πείσει το κόσμο για την αναγκαιότητα της συμμετοχής στον πόλεμο στην Ευρώπη. Κάτι που προφανώς δεν έβλεπε με καλό μάτι ο αμερικάνικος λαός. Πρόκειται δηλαδή κατά κάποιο τρόπο για αποτέλεσμα κρατικής προπαγάνδας. Μακάρι και στις μέρες μας η κρατική προπαγάνδα να άφηνε τουλάχιστον τέτοια δείγματα τέχνης.


Ο Χάρτης της Ταινίας ⁽¹⁾

Η Διάταξη των Πλανητών και η Φάση της Σελήνης

Βλέπουμε καταρχήν ότι όλοι οι πλανήτες έχουν μαζευτεί στο μισό τμήμα του ζωδιακού από τους Δίδυμους μέχρι τον Τοξότη. Ο άξονας Δίδυμοι – Τοξότης έχει λοιπόν κεντρικό ρόλο και αυτό μπορεί να δείξει το σκοπό της ταινίας, που όπως είπαμε φτιάχτηκε για να επικοινωνήσει ένα μήνυμα (Δίδυμοι): την αναγκαιότητα του πολέμου που ξεπερνά την ροπή για ασφάλεια, αλλά και να δώσει ένα όραμα (Τοξότης): οι καλοί θα νικήσουν ακόμα κι αν χρειαστεί να θυσιάσουν προσωπικές επιθυμίες.

Πιο συγκεκριμένα τώρα, όλοι οι πλανήτες περικλείονται ανάμεσα στον Ουρανό στους Διδύμους και στην Αφροδίτη στον Τοξότη. Ξέρουμε ότι ο Ουρανός είναι ο πλανήτης των επαναστάσεων και αμφισβητήσεων ενώ η Αφροδίτη των σχέσεων και γενικά όλων όσων δίνουμε αξία. Η συγκεκριμένη ταινία λοιπόν ήρθε να ταράξει τα νερά και να επιβάλλει καινούργιες αξίες. Να πάρει τον άνθρωπο από τον μικρόκοσμο των προσωπικών αναζητήσεων και ανασφαλειών (Δίδυμοι) για να τον εντάξει στον μακρόκοσμο των συλλογικών επιδιώξεων (Τοξότης). Έτσι με τον Ουρανό αμφισβητεί ό,τι μέχρι τώρα θεωρούνταν κατεστημένος τρόπος συσχέτισης με το περιβάλλον και με την Αφροδίτη καθιερώνει τις νέες αξίες που στοχεύουν σε μια ευρύτερη προοπτική.

Φυσιολογικά, το μήνυμα και το όραμα δίνονται από τον κεντρικό πρωταγωνιστή που παρά τις αμφιταλαντεύσεις και τις πληγές που κουβαλάει, τελικά υποτάσσει τις εσωτερικές παρορμήσεις για το ευρύτερο καλό. Ο Ήλιος βέβαια (που μπορούμε να πούμε ότι συμβολίζει τον άντρα πρωταγωνιστή) είναι στον Τοξότη έχοντας κεντρικό ρόλο στη μετάδοση του μηνύματος / οράματος.

Η Σελήνη βρίσκεται ακόμα σε φάση Πανσελήνου, αφού έχει βέβαια περάσει την αντίθεση με τον Ήλιο αλλά ακόμα απέχει 137ο από αυτόν. Ουσιαστικά βρίσκεται στο τέλος της φάσης αυτής (ή στην αρχή της επόμενης αν η πραγματική ώρα της πρώτης προβολής της ταινίας ήταν αρκετές ώρες αργότερα) που δείχνει σ’ ένα επίπεδο τη σύγκρουση ανάμεσα στον αντρικό και τον γυναικείο πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία αλλά και την δυνατότητα αναπροσαρμογής των ιδεών του ήρωα, ώστε να μοιραστεί τις ιδέες αυτές με τον κόσμο. Είναι πια αρκετά ώριμος και σίγουρος για τον εαυτό του.


Όψεις

Κοιτάζοντας πως συνδέονται οι πλανήτες με τις όψεις που σχηματίζουν, μπορούμε να τους κατατάξουμε σε τρεις ομάδες. Καταρχήν στην πρώτη ομάδα βρίσκεται ο Δίας μόνος του αφού δεν σχηματίζει καμία όψη. Στην δεύτερη ομάδα βρίσκονται Άρης και Σελήνη σε τρίγωνο ακριβείας και καμία άλλη όψη με άλλο πλανήτη. Να σημειώσουμε ότι ακόμα κι αν η ώρα δεν είναι απολύτως σωστή το τρίγωνο με τη Σελήνη θα είναι αρκετά κλειστό. Όλοι οι υπόλοιποι πλανήτες βρίσκονται στην τρίτη ομάδα αφού συνδέονται μεταξύ τους. Έτσι έχουμε τη σύνοδο Ήλιου / Ερμή / Αφροδίτη σε αντίθεση με τη σύνοδο Ουρανού / Κρόνου με Ποσειδώνα και Πλούτωνα να υποστηρίζουν τα δύο άκρα της αντίθεσης σχηματίζοντας τρίγωνα και εξάγωνα. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Ο Δίας λοιπόν είναι ένας πλανήτης που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Βρίσκεται σε έξαρση στον Καρκίνο και κυβερνάει Ήλιο / Ερμή / Αφροδίτη. Εξάλλου αφού είπαμε να ασχοληθούμε με αντρικά πρότυπα, ο Δίας είναι ο επόμενος πλανήτης που θα κοιτάζαμε μετά τον Ήλιο και τον Άρη. Το ότι δεν σχηματίζει καμία όψη σημαίνει ότι δεν περιορίζεται από την επίδραση άλλου πλανήτη. Μπορεί να δράσει ανεξάρτητος κάτι που στην περίπτωση του Δία σημαίνει ότι εύκολα μπορούμε να οδηγηθούμε στην υπερβολή για καλό ή για κακό ανάλογα με το τι δείχνει ο υπόλοιπος χάρτης. Μπορεί να δείχνει αστείρευτη γενναιοδωρία ή αλόγιστη σπατάλη. Απόλυτη πίστη και αφοσίωση ή τυφλό φανατισμό. Πάντως δύσκολα μπαίνουν όρια. Ο συγκεκριμένος Δίας βρίσκεται, έτσι κι αλλιώς, σε έξαρση στον Καρκίνο κάτω από την κυριαρχία της πολύ ισχυρής Σελήνης. Ένας τέτοιος Δίας λειτουργεί σαν ωρολογιακή βόμβα με απρόβλεπτες συνέπειες. Μέσα στο παρορμητικό ζώδιο του Νερού είναι πολύ εύκολο να αφήσει τα συναισθήματα να κυριαρχήσουν ενώ όταν πιστεύει κάτι το πιστεύει ολοκληρωτικά. Η ιδεολογία και η πίστη του δεν είναι υπό διαπραγμάτευση. Σίγουρα χτίζει πολύ γερούς δεσμούς με όσους νοιώθει δικούς του και στην συγκεκριμένη ταινία είχαμε τέτοιους ισχυρούς δεσμούς: Του Rick με τον καρδιακό του φίλο Sam (τον πιανίστα), της Ilsa με τον σύζυγο της Lazzlo που για χάρη του άφησε έναν μεγάλο έρωτα και βέβαια του Rick με την Ilsa που για χάρη της ρίσκαρε τα πάντα. Όχι για να την κρατήσει κοντά του αλλά για να την προστατέψει.

Στη συνέχεια έχουμε το τρίγωνο Άρη – Σελήνης. Η Σελήνη βρίσκεται στο ζώδιο της κυριαρχίας της αλλά και ο Άρης βρίσκεται στο ζώδιο της «νυχτερινής κυριαρχίας» του σύμφωνα με την παραδοσιακή αστρολογία. Νομίζω είναι δύσκολο να υπάρχει πιο ταιριαστεί σχέση για ένα κλασσικό φιλμ νουάρ, όπου η δράση εξελίσσεται πάντα τη νύχτα. Σ’ ένα επίπεδο ερμηνείας, μπορούμε να πούμε ότι η Σελήνη συμβολίζει γενικά τον λαό και ειδικότερα τον γυναικείο πληθυσμό. Έτσι στο τρίγωνο αυτό μπορούμε να δούμε την ισχυρή επίδραση που είχε το συγκεκριμένο αντρικό πρότυπο (Άρης) στον κόσμο, επιβάλλοντας έναν τύπο άντρα που ξέρει να αγαπάει αλλά και να κυριαρχεί στα συναισθήματα του, όταν αυτό επιτάσσει κάποια ανώτερη αποστολή.

Σ’ ένα άλλο επίπεδο ερμηνείας, μπορούμε να πούμε ότι η Σελήνη συμβολίζει τη γυναίκα πρωταγωνίστρια στην ταινία, την Ilsa (Ingrid Bergman). Το τρίγωνο ακριβείας με τον Άρη δείχνει τη στενή σχέση της με τον Rich. Βέβαια το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε και για τη σύνοδο Ήλιου – Αφροδίτης. Αλλά εκτός του ότι η σύνοδος αυτή είναι μέρος ενός ευρύτερου σχηματισμού, αξίζει να σημειώσουμε μια σημαντική διαφορά. Ο Άρης συμβολίζει την ενστικτώδη φύση του πρωταγωνιστή και το τρίγωνο με τη Σελήνη στα ζώδια του Νερού δείχνει τα ισχυρά πάθη με τα οποία κλήθηκε να παλέψει. Η σύνοδος Ήλιου – Αφροδίτης στον Τοξότη δείχνει ότι συνδέονται και στο επίπεδο του ανώτερου σκοπού, των αξιών, της αποστολής τους, που στην συγκεκριμένη ταινία ήταν ο αγώνας κατά του φασισμού. Από τη στιγμή που η σχέση τους δεν μπορούσε να λειτουργήσει και στα δύο επίπεδα ταυτόχρονα, έπρεπε να γίνει μια επιλογή.

Πολλά μπορούμε να πούμε για το πως έγινε η επιλογή αυτή και σίγουρα πολλοί θα πουν ότι αυτά γίνονται μόνο στο σινεμά. Αλλά αν μείνουμε στα αστρολογικά, αξίζει να σημειώσουμε ότι στο τρίγωνο Άρη – Σελήνης η Σελήνη βρίσκεται στο ζώδιο της πτώσης του Άρη. Ναι μεν συνδέονται πολύ στενά αλλά κάπου υπάρχει ένα στοιχείο ασυμβατότητας. Με άλλα λόγια η Σελήνη προσπάθησε ασυνείδητα να τραβήξει τον ήρωα, μέσω της ενστικτώδους φύσης του, στον «βούρκο» της τελικής καταστροφής του. Από την άλλη ο Ήλιος είναι κυβερνήτης του Πλούτωνα (στον Λέοντα) που με τη σειρά του είναι κυβερνήτης του Άρη (στον Σκορπιό). Έτσι λοιπόν, παρόλο που το δίλημμα ήταν τεράστιο, φαίνεται ότι ο Ήλιος είχε το πάνω χέρι στη σχέση του με τον Άρη και μπόρεσε να κυριαρχήσει στα άγρια ένστικτα.

Έτσι φτάνουμε στον σχηματισμό των επτά πλανητών, όπου θα δούμε κυρίως τον ρόλο του Ήλιου. Ο Ήλιος λοιπόν είναι σε σύνοδο με Ερμή / Αφροδίτη. Ο ήρωας μας δεν αγαπάει τα πολλά λόγια (ο Ερμής σε αδυναμία στον Τοξότη) αλλά ξέρει να επικοινωνεί ξεκάθαρα τη θέση του. Επίσης έχει ένα ισχυρό σύστημα αξιών και την ανάγκη των άλλων (ειδικά του άλλου φύλου). Το τελευταίο είναι φανερό σε όλη την ταινία, όσο κι αν προσπαθεί να το κρύψει, κάτι που δίνει ακόμα μεγαλύτερη αξία στην τελική του υπέρβαση.

Ο Ήλιος όμως είναι σε αντίθεση με Ουρανό / Κρόνο. Η σύνοδος Ουρανού / Κρόνου που ήταν ακριβείας λίγους μήνες πριν την προβολή της ταινίας, είναι από τις χαρακτηριστικές όψεις του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Αλλά αν μιλήσουμε με τους όρους της ταινίας, μπορούμε να πούμε ότι ο Κρόνος συμβολίζει την γερμανική εξουσία και ο Ουρανός την αντίσταση σ’ αυτήν. Ο Ήλιος βρέθηκε απέναντι και στους δύο και ο ήρωας μας προσπάθησε να ισορροπήσει ανάμεσα στις δύο αντίπαλες τάσεις. Κατά κάποιο τρόπο είχε και τους δύο απέναντί του, αφού έφυγε από το Παρίσι κυνηγημένος από τους γερμανούς και έχασε τον μεγάλο του έρωτα από έναν αντιστασιακό. Χρειάστηκε η επέμβαση του θηλυκού στοιχείου που ενεργοποίησε τον κόσμο των ενστίκτων (τρίγωνο Άρη – Σελήνης) για να μπει σε κίνηση και ο Ήλιος και να αποφασίσει να διαλέξει πλευρά.

Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι ο Ουρανός κυβερνάει τον Νότιο Δεσμό της Σελήνης και ο Ήλιος τον Βόρειο Δεσμό, με τον άξονα των δεσμών να τέμνει κάθετα την αντίθεση που συζητάμε. Για τον ήρωα μας ήταν πολύ εύκολο να δείχνει τη διαφορετικότητά του και να συμπεριφέρεται με αφοπλιστικό κυνισμό προς όλους. Η υπέρβαση όμως (ο Βόρειος Δεσμός) ήταν να αναλάβει τις προσωπικές του ευθύνες, να βγει μπροστά και να πάρει θέση δημιουργώντας ιστορία κι όχι απλά αμφισβητώντας την. Με την τελική επιλογή του δεν προστάτεψε μόνο την Isla αλλά ένωσε και τον Βόρειο με τον Νότιο Δεσμό της Σελήνης.

Μια τέτοια υπέρβαση όμως δύσκολα μπορεί να γίνει χωρίς τη βοήθεια των εξωκρόνιων. Ο Ποσειδώνας από τον Ζυγό και ο Πλούτωνας από τον Λέοντα βρίσκονται κάτω από την κυριαρχία Αφροδίτης και Ήλιου αντίστοιχα και σχηματίζουν τρίγωνα και εξάγωνα με τους κυβερνήτες τους αλλά και με την άλλη πλευρά της αντίθεσης. Η παρουσία τους σίγουρα συντελεί στο να εξομαλυνθούν οι διαφορές της αντίθεσης και να υπάρξει ένας κοινός τόπος συνεννόησης. Συγκεκριμένα η παρουσία του Ποσειδώνα στο Ζυγό δείχνει το αίσθημα δικαιοσύνης και ανιδιοτελούς αγάπης που τελικά κυριάρχησε ενώ ο Πλούτωνας στον Λέοντα δείχνει την εσωτερική δύναμη που μεταμόρφωσε τον ήρωα μας από κυνικό επιχειρηματία σε αλτρουιστή αγωνιστή του δικαίου. Επειδή βέβαια ένας χάρτης μπορεί να ερμηνευτεί σε πολλά επίπεδα, οι αρμονικές σχέσεις του Ήλιου με Πλούτωνα και Ποσειδώνα μπορούμε να πούμε ότι δείχνουν την επίδραση του συγκεκριμένου αντρικού προτύπου (Ήλιος) στο συλλογικό ασυνείδητο.

Για να είμαι ειλικρινής, όταν ξεκίνησα να γράφω το άρθρο αυτό θεώρησα ότι αφού δεν θα μιλήσουμε για οίκους, δεν θα έχουμε να πούμε και πολλά, οπότε είναι ευκαιρία να αναφερθούμε σε κάποια άλλα στοιχεία ανάλυσης ενός χάρτη που συχνά παραλείπουμε σαν δευτερεύοντα. Ήδη όμως έχουν γεμίσει αρκετές σελίδες, έτσι στην συνέχεια θα προσπαθήσω να είμαι πιο επιγραμματικός, γιατί ίσως ήδη να έχω κουράσει.

Αποκλίσεις και Απλανείς

Μια παράμετρος που συνήθως αγνοούμε αλλά έχει αξία να εξετάσουμε, είναι η απόκλιση των πλανητών από τον ισημερινό της γης. Η θέση των πλανητών δεν ορίζεται μόνο από το σημείο που βρίσκονται στο ζωδιακό κύκλο (την εκλειπτική) αλλά και την απόσταση τους πάνω ή κάτω από τον ισημερινό της γης. Ο Χρήστος Άρχος έχει γράψει ένα σχετικό άρθρο (Declinations, η εωσφορική φάση στους εκτός ορίων πλανήτες - myhoroscope.gr) αλλά είναι κάτι που σπάνια συμπεριλαμβάνουμε στις αναλύσεις. Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε τις αποκλείσεις αυτές, με τη σειρά των πλανητών από το βορρά προς το νότο. Με θετικό πρόσημο σημειώνεται το βόρειο γεωγραφικό πλάτος και με αρνητικό το νότιο.

Πλανήτης	Απόκλιση από τον Ισημερινό
Πλούτωνας	+ 23ο20’
Δίας	+ 21ο19’
Ουρανός	+ 20ο31’
Κρόνος	+ 19ο57’
Σελήνη	+ 19ο03’
Ποσειδώνας	+ 00ο33’
Άρης	– 16ο38’
Ερμής	– 20ο47’
Ήλιος	– 20ο56’
Αφροδίτη	– 21ο13’

Τι βλέπουμε από αυτόν τον πίνακα; Καταρχήν η σύνοδος Ήλιου / Ερμή / Αφροδίτης συμβαίνει στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος, κάτι που την ισχυροποιεί. Στη σύνοδο Ουρανού / Κρόνου όμως φαίνεται να συμμετέχουν και η Σελήνη με τον Δία. Ενώ δηλαδή Σελήνη και Δίας δεν σχηματίζουν όψη με τον Ήλιο, είναι «αντι-παράλληλοι» μαζί του, συμπαρατασσόμενοι ουσιαστικά στην άλλη πλευρά της αντίθεσης. Έτσι λοιπόν το ζώδιο του Καρκίνου (ο συναισθηματικός μας κόσμος) δεν ευνοεί την αποστολή του ήρωα μας.

Επίσης ο Πλούτωνας βρίσκεται στο πιο μακρινό γεωγραφικό πλάτος, οριακά εντός των ορίων ελέγχου του Ήλιου. Στο άρθρο του Χρήστου Άρχου αναφέρονται τα όρια αυτά και η σημασία τους. Άλλο σημαντικό σημείο είναι η παρουσία του Ποσειδώνα πάνω στον Ισημερινό, έτοιμος να αλλάξει ημισφαίριο. Για την ιστορία να πούμε ότι ο Ποσειδώνας μετά από κάποια «πήγαινε – έλα» διέσχισε οριστικά τον Ισημερινό στο τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, μια σημαντική παράμετρος για την αστρολογική ανάλυση της ιστορίας μας. Βλέπουμε λοιπόν Ποσειδώνα και Πλούτωνα σε κρίσιμα σημεία. Η θέση του Ποσειδώνα δείχνει ότι βρισκόμασταν σε μια περίοδο αλλαγής της συνείδησης του κόσμου. Δεν είναι τόσο συνηθισμένο ένας αργός πλανήτης να περνάει από τον Ισημερινό. Η θέση του Πλούτωνα δείχνει τα παιχνίδια εξουσίας και τις συγκρούσεις που λάμβαναν χώρα. Για να τα μεταφέρουμε αυτά στο επίπεδο του ήρωα μας, δείχνουν την εσωτερική πάλη για κυριαρχία πάνω στα ένστικτα που τον μετασχημάτισε αφήνοντας πίσω τον παλιό εαυτό του, που ήταν αιχμάλωτος των παθών του.

Βλέπουμε ακόμα τον Άρη να βρίσκεται σε 16^ο38’ νότιο γεωγραφικό πλάτος. Αυτό σημαίνει ότι είναι παράλληλος (με ακρίβεια λεπτού της μοίρας) με τον Σείριο, το λαμπρότερο αστέρα του ουρανού στον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός. Μια τέτοια παραλληλία ισχυροποιεί εξαιρετικά τη θέση του Άρη που σίγουρα δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητος. Αυτό είναι άλλο ένα στοιχείο που βοήθησε στην επιβολή του συγκεκριμένου αντρικού προτύπου.

Μιας και πιάσαμε τους απλανείς θα μπορούσαμε να αναφέρουμε όλες τις συνόδους των γενέθλιων πλανητών μαζί τους αλλά αυτό που θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί είναι η σύνοδος του Κρόνου με τον Aldebaran (9^ο47’ των Διδύμων) ή τον «λαμπρός των Υάδων» κατά τον Πτολεμαίο ή τον Λαμπαδία κατά το λαϊκότερο. Τον λαμπρό αστέρα που αποτελεί το δεξί μάτι (ή τον νότιο οφθαλμό κατά τους αρχαίους) του αστερισμού του Ταύρου και ακολουθεί τις Πλειάδες. Αναφέρουμε τη συγκεκριμένη σύνοδο, όχι μόνο γιατί ο Aldebaran είναι από τους πιο λαμπρούς αστέρες του ουρανού αλλά και επειδή βρίσκεται σε αντιπαράλληλη θέση ακριβείας με τον Σείριο. Είναι δηλαδή στο 16^ο31’ βόρειο γεωγραφικό πλάτος. Το ζευγάρι Σείριος – Aldebaran είναι από τα πιο χαρακτηριστικά του ουρανού αφού είναι εξαιρετικής φωτεινότητας και διατάσσονται συμμετρικά ως προς τον Ισημερινό της γης. Έτσι μέσω των απλανών φαίνεται μια λεπτή σχέση αντίθεσης ανάμεσα σε Άρη και Κρόνο. Ο πρώτος είναι παράλληλος με το Σείριο και ο δεύτερος σε σύνοδο με τον Aldebaran. Δεν είναι τόσο ισχυρή όπως μια κανονική αντίθεση αλλά συνέβαλε κι αυτή (για να κατέβουμε από τ’ άστρα στην ταινία) στη ρήξη του Rick Blaine με την εξουσία, που στην περίπτωση μας ήταν η γερμανική γκεστάπο αλλά και στην επιβολή κάποιας πειθαρχίας και ορίων στη δράση του Άρη.


Τα Σύμβολα Sabian

Κάτι ακόμα που θα ήθελα να σχολιάσω είναι τα σύμβολα Sabian των μοιρών του Ήλιου και του Άρη, των πλανητών που κυρίως μας ενδιαφέρουν. Το πρώτο είναι «Ένα μικρό παιδί μαθαίνει να περπατάει» και το δεύτερο είναι «Μια γυναίκα πατέρας του δικού της παιδιού». Ας ξεκινήσουμε από το σύμβολο του Άρη που μιλάει για μια κατάσταση αδύνατη με την κυριολεκτική έννοια, τουλάχιστον για τους ανθρώπους. Το ζητούμενο όμως είναι η αυτάρκεια (μη ξεχνάμε ότι είμαστε στο ζώδιο του Σκορπιού) όχι σε υλικό επίπεδο αλλά στο εσωτερικό όπου ο καθένας διαθέτει και το σπόρο της δημιουργίας και το γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξη του.

Για αυτάρκεια μας μιλάει και το σύμβολο του Ήλιου αλλά τώρα σε πιο πρακτικό επίπεδο. Το παιδί θέλει να σταθεί στα πόδια του για να μην εξαρτάται από τους άλλους, να χαράξει συμβολικά το δικό του δρόμου. Θα ρισκάρει αρκετά πεσίματα αλλά δεν θα περιοριστεί σε μια πραγματικότητα φτωχότερη από τις δυνατότητές του (μη ξεχνάμε ότι είμαστε στο ζώδιο του Τοξότη).

Τι μας λένε λοιπόν τα σύμβολα Sabian για το αντρικό πρότυπο της ταινίας; Είναι ο άντρας που δεν έχει ανάγκη κανέναν, ούτε σε υλικό, ούτε σε συναισθηματικό επίπεδο. Στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις, δεν ζητάει τη βοήθεια των άλλων και είναι έτοιμος να ρισκάρει προκειμένου να δει πόσο μακριά μπορεί να φτάσει. Αυτός είναι βέβαια ο ιδανικός στρατιώτης για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (μη ξεχνάμε και την κρατική προπαγάνδα).


Συναστρία Humphrey Bogart – Casablanca ⁽²⁾

Τέλος θα ήθελα να πω κάποια πράγματα για τη συναστρία του Humphrey Bogart με τον χάρτη της ταινίας. Ο σύνθετος χάρτης είναι ο ακόλουθος

Πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν αλλά δεν θέλω να επεκταθώ. Να πω μόνο δύο πράγματα. Ένα είναι ότι και στον γενέθλιο χάρτη του Humphrey Bogart υπάρχουν δύο αργοί πλανήτες (οι πιο αργοί) στους Διδύμους απέναντι από σχεδόν όλους τους άλλους που βρίσκονται σε Τοξότη – Αιγόκερο. Εξαίρεση αποτελεί η Σελήνη στο Ζυγό σε κλειστό τετράγωνο με τον Άρη. Φαίνεται πως πολλά από τα θέματα που αντιμετώπισε ο Rick Blaine ήταν και προσωπικά θέματα του Humphrey Bogart.

Το δεύτερο σημείο που θέλω να επισημάνω είναι η παρουσία του Άρη της ταινίας πάνω στην ακμή του 7ου οίκου, με Ήλιο / Ερμή / Αφροδίτη να βρίσκονται μέσα στον οίκο. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι η θέση αυτή δείχνει πως ο ρόλος του Rick Blaine «βελτίωσε» τις σχέσεις του Humphrey Bogart με το άλλο φύλο. Αλλά αυτή είναι πολύ επιφανειακή ερμηνεία. Πιστεύω ότι ο Bogart ήρθε πραγματικά αντιμέτωπος με τον ρόλο του Rick, πρόβαλε πάνω του ένα μεγάλο μέρος της προσωπικότητάς του και ταυτίστηκε μαζί του. Σήμερα είναι δύσκολο να σκεφτούμε τον συγκεκριμένο ηθοποιό χωριστά από τον ρόλο αυτό.


Ο Ιδεαλιστής και Μοιραίος Άντρας. (Μουσικός) Επίλογος

Κάπως έτσι ολοκληρώνουμε τη μελέτη του χάρτη της Casablanca και την προσπάθεια να διερευνήσουμε αστρολογικά το αντρικό πρότυπο που επέβαλε. Ο Άρης στον Σκορπιό του Rick Blaine τον γέμισε με πάθη αλλά τελικά ο Ήλιος του θριάμβευσε. Πολύ ιδεαλιστής, αφού έβαλε πάνω απ’ όλα το κοινό καλό πέρα από προσωπικές επιθυμίες, αλλά και μοιραίος αφού είχε τη δύναμη να αλλάξει την μοίρα των άλλων, όπως και τη δική του. Φυσικά μέχρι να φτάσει εκεί πέρασε από πολλές εσωτερικές συγκρούσεις αφού ο Άρης δεν παρέδωσε εύκολα τα όπλα. Άλλωστε τι νόημα θα είχε η τελική απόφαση αν δεν συνοδεύονταν από υπέρβαση των παθών του; Κανείς δεν πρόκειται να συμπαθούσε έναν αδιάφορο και ανέραστο Rick Blaine.

Μεγάλοι έρωτες, πάθη, προδοσίες αλλά και υπέρβαση των ταπεινών επιθυμιών. Η βιομηχανία του κινηματογράφου στις δόξες της και φυσικά .... the fundamental things apply, as time goes by

Δημήτρης Αντωνιάδης

Σημειώσεις

1. Η ημερομηνία προβολής της ταινίας δίνεται στο Internet Movies Database
Casablanca (1942) - Release dates


2. Ό γενέθλιος χάρτης του Humphrey Bogart είναι από το
Bogart, Humphrey - Astro-Databank, Humphrey Bogart horoscope, born 25 December 1899 in New York NY
όπου σημειώνεται ότι τα δεδομένα δεν έχουν επιβεβαιωθεί ενώ υπάρχουν και διαφορετικές εκδοχές.