Μεσάζοντες λέγονται οι άνθρωποι εκείνοι οι οποίοι επικοινωνούν με τα πνεύματα, τα βλέπουν κ.λπ. Είναι εκείνοι οι οποίοι βλέπουν φαντάσματα. Είναι οι άνθρωποι των οποίων το ρευστό ταυτίζεται με το ρευστό των πνευμάτων. Όπως με την όραση ερχόμαστε σε επαφή με τον ορατό κόσμο, έτσι και με τους μεσάζοντες ερχόμαστε σε επαφή με τον αόρατο κόσμο.
Η δύναμη του μεσάζοντα είναι ιδιότητα που δεν την έχουν όλοι οι άνθρωποι.
Μεταξύ των μεσαζόντων υπάρχουν διαφορές, άλλος δηλαδή είναι ικανός σε ένα είδος επικοινωνίας, άλλος σε ένα άλλο, γι' αυτό η επιτυχία των πειραμάτων εξαρτάται από τις ικανότητες του μεσάζοντα.
Ανάλογα με την ικανότητα καθενός, οι μεσάζοντες διακρίνονται σε αυτούς που παράγουν φυσικά αποτελέσματα, διανοητικές ανακοινώσεις, σ' αυτούς που βλέπουν, σ' αυτούς που μιλάνε, σ' αυτούς που ακούνε, σ' αυτούς που ιχνογραφούν, σε πολύγλωσσους, σε ποιητές, σε μουσικούς κ.λπ.
Δεν πρέπει κανείς να απαιτεί από τους μεσάζοντες πράγματα που είναι έξω από τις δυνάμεις τους. Αυτός που πειραματίζεται, οφείλει πριν απ' όλα να ξέρει την ικανότητα του μεσάζοντα που θα μεταχειριστεί για τα πειράματά του για να μη ζητάει από κάποιον που έχει την ικανότητα να μιλάει να του ιχνογραφήσει. Οι μεσάζοντες που παράγουν φυσικά αποτελέσματα είναι ικανότατοι στο να προκαλούν υλικά φαινόμενα όπως τα κτυπήματα, οι κινήσεις, κ.λπ. με την βοήθεια τραπεζιών ή άλλων αντικειμένων.
Στα πειράματα αυτά τα πνεύματα απαντούν ή συνθηματικά με Ναι ή Όχι ή γράφοντας γράμματα του αλφάβητου με τα οποία σχηματίζουν λέξεις ή και φράσεις. Σ' αυτή την περίπτωση το Α σημειώνεται με ένα κτύπο, το Β με δύο το Γ με τρεις κ.λπ. Αυτός ο τρόπος δεν είναι τόσο αργός όσο φαίνεται γιατί οι κτύποι είναι γρήγοροι όπως αν μετράμε ένα, δύο, τρία.
Αν τα πνεύματα δεν θέλουν να εμφανιστούν, ο μεσάζων δεν μπορεί να κάνει τίποτα, είναι σαν όργανο χωρίς μουσικό. Τα πνεύματα δεν επικοινωνούν παρά μόνο αν θέλουν ή αν μπορούν και δεν υποτάσσονται σε κανενός τις ιδιοτροπίες. Κανείς λοιπόν δεν μπορεί να κάνει τα πνεύματα να παρουσιάζονται όποτε θέλει αυτός.
Κι αυτό εξηγεί το ότι οι καλύτεροι μεσάζοντες δεν μπορούν να επικοινωνήσουν για μήνες ολόκληρους με τα πνεύματα. Η μεσάζουσα δύναμη δεν είναι προτέρημα. Το προτέρημα το αποκτάει με την εργασία του και ο κάτοχός του είναι πάντοτε κύριος αυτού του προτερήματος.
Ο μεσάζων δεν είναι ποτέ κύριος της δύναμής του, γιατί αυτή εξαρτάται από τη θέληση των πνευμάτων. Οι μεσάζοντες που πετυχαίνουν επικοινωνία με τα πνεύματα όποτε θέλουν αυτοί, αν αυτά δεν είναι αγύρτικα, είναι χαμηλά πνεύματα που ευχαριστιούνται να παίρνουν μέρος σε τέτοιες εμφανίσεις, γιατί ίσως όταν ζούσαν έκαναν το ίδιο επάγγελμα.
Θα ήταν άτοπο να πούμε ότι πνεύματα που είναι λίγο ανυψωμένα διασκεδάζουν κάνοντας επιδείξεις.
Οι διανοητικές ανακοινώσεις γίνονται με την επενέργεια του ρευστού του πνεύματος στον μεσάζοντα, το ρευστό αυτό του πνεύματος πρέπει να συνταυτιστεί με αυτό του μεσάζοντα. Η ευκολία της επικοινωνίας εξαρτάται από το βαθμό της συγγένειας που υπάρχει μεταξύ αυτών των δύο ρευστών.
Έτσι κάθε μεσάζοντας είναι λιγότερο ή περισσότερο ικανός να δέχεται την εντύπωση ή την ώθηση της διάνοιας του πνεύματος, μπορεί να είναι καλός για το ένα πνεύμα και κακός για το άλλο, και αυτό φαίνεται αν δύο μεσάζοντες εξίσου καλοί βρίσκονται μαζί ένα πνεύμα μπορεί να εμφανιστεί στον ένα αλλά όχι στον άλλο. Είναι λάθος λοιπόν να πιστεύουμε ότι ένας μεσάζοντας μπορεί να επικοινωνεί με οποιοδήποτε πνεύμα. Δεν υπάρχουν μεσάζοντες που μπορούν να παράγουν όλα τα φαινόμενα.
Τα πνεύματα ζητούν κατά προτίμηση τα όργανα που δονούνται ομόφωνα προς αυτά.
Το να τους ζητήσει κάποιος να επικοινωνήσουν με τον οποιοδήποτε είναι σαν να ζητάει από ένα πιανίστα να παίξει λύρα, αφού γνωρίζει μουσική θα πρέπει να ξέρει και όλα τα όργανα.
Η εξομοίωση των ρευστών είναι κάποιες φορές τελείως αδύνατη μεταξύ μερικών πνευμάτων και μεσαζόντων.
Αλλοτε πάλι, πράγμα πιο συνηθισμένο, αποκαθίσταται σιγά σιγά και μετά από πολύ καιρό, πράγμα που εξηγεί γιατί τα πνεύματα που έχουν την συνήθεια να εμφανίζονται μέσα από ένα μεσάζοντα, το κάνουν με μεγαλύτερη ευκολία, και γιατί όταν έρχονται σε επαφή τις πρώτες φορές η επικοινωνία είναι λίγο ασαφής και διστακτική.
Η εξομοίωση των ρευστών του πνεύματος και του μεσάζοντα είναι επίσης αναγκαία στην επικοινωνία με κτυπήματα ή με γραφή, γιατί και στη μια και στην άλλη περίπτωση πρέπει να μεταδοθούν οι ιδέες του πνεύματος, οποιοδήποτε κι αν είναι το μέσον το οποίο μεταχειριζόμαστε.
Επειδή ο μεσάζοντας δεν μπορεί να διατάξει το πνεύμα που προσκαλεί, καλό είναι να το αφήνει να διαλέξει τον τρόπο που θέλει να επικοινωνήσει. Επειδή ο μεσάζοντας έχει ανάγκη να συνταυτίσει τα ρευστά του με αυτά του πνεύματος καλό είναι να προετοιμάζεται κάποιες στιγμές πριν με προσευχή και αυτοσυγκέντρωση. Έτσι λιγοστεύει τη δυσκολία της επικοινωνίας.
Οι περισσότεροι άνθρωποι για να μη πούμε όλοι έχουν πνευματικό οδηγό, δηλαδή ένα πνεύμα που τους συμπαθεί πολύ ή που όταν ζούσε ήταν στενός συγγενής τους ή γιατί κάποτε ευεργετήθηκε από αυτούς, και τους προφυλάσσει πάντα. Όταν οι όροι των ρευστών του πνεύματος και του μεσάζοντα δεν είναι κατάλληλοι για επικοινωνία, τότε μπορεί να κατορθωθεί με την μεσολάβηση του πνευματικού οδηγού. Η πρακτική του πνευματισμού παρουσιάζει πολλές δυσκολίες στον πρωτόπειρο οποιοσδήποτε και αν είναι ο τρόπος της ανακοίνωσης.
Είτε κάνει κάποιος πειράματα, ή απλά παραβρίσκεται σαν θεατής, πρέπει να γνωρίζει να διακρίνει τα πνεύματα που εμφανίζονται, να γνωρίζει τις αιτίες όλων των φαινομένων, τα εμπόδια που θα παρουσιαστούν κ.λπ.


Εμπόδια που παρουσιάζονται στους μεσάζοντες

Ο μεγαλύτερος σκόπελος για τους μεσάζοντες είναι ο πειρασμός, δηλαδή η δύναμη που μπορούν να εξασκήσουν κάποια πνεύματα στους μεσάζοντες, τους επιβάλλονται με απόκρυφα ονόματα και τους εμποδίζουν να επικοινωνούν με άλλα πνεύματα.
Αυτό είναι επίσης σκόπελος και για τον αμαθή παρατηρητή που δεν έχει πείρα, και μην γνωρίζοντας το χαρακτήρα του φαινομένου μπορεί να εξαπατηθεί από τα φαινόμενα, όπως για παράδειγμα αυτός που δεν έχει γνώσεις ιατρικής μπορεί να κάνει λάθος ως προς την αιτία και τη φύση του νοσήματος.
Αν η προηγούμενη μελέτη είναι απαραίτητη για τον παρατηρητή, άλλο τόσο είναι απαραίτητη και για τον μεσάζοντα για να προλαβαίνει ατοπήματα που μπορεί να έχουν θλιβερές συνέπειες γι' αυτόν.
Ο πειρασμός παρουσιάζει τρεις κύριες βαθμίδες πολύ χαρακτηριστικές, που είναι ο απλός πειρασμός, η απογοήτευση, και η υποδούλωση.
Και στον πειρασμό ο μεσάζοντας ξέρει ότι δεν μπορεί να πετύχει τίποτα καλό. Δεν ξεγελιέται από τη φύση του πνεύματος που επιμένει να εμφανίζεται σ' αυτόν, και από το οποίο θέλει να απαλλαγεί.
Σ' αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει τίποτα το σοβαρό, είναι ένα απλό ελάττωμα, και ο μεσάζοντας απαλλάσσεται από αυτό αν απλά σταματήσει να γράφει για λίγο. Το πνεύμα βαραίνει γιατί δεν εισακούγεται και τελικά αποχωρεί. Ο πειρασμός όμως της απογοήτευσης είναι πολύ πιο σοβαρός γιατί ο μεσάζοντας παραπλανιέται περισσότερο.
Το πνεύμα που τον εξουσιάζει κυριεύει την εμπιστοσύνη του σε τέτοιο βαθμό που του παραλύει κάθε κρίση, που ο ίδιος μπορεί να έχει σε ότι αφορά τις ανακοινώσεις και τον κάνει να νομίζει ότι είναι σωστά ακόμη και τα χονδροειδέστερα πράγματα.
Μπορούμε να διακρίνουμε τον μεσάζοντα που έχει κυριευτεί από πειρασμό απογοήτευσης από τα εξής χαρακτηριστικά. Ο μεσάζοντας έχει πολύ ευαισθησία, δεν παραδέχεται σαν αληθινό, σαν δίκαιο, σαν καλό τίποτα άλλο παρά μόνο εκείνο που γράφει, δεν παραδέχεται και παρεξηγεί μάλιστα κάθε συμβουλή και κάθε παρατήρηση φίλου του, προτιμάει να σταματήσει κάθε σχέση με τους φίλους του παρά να παραδεχθεί την απάτη του, αισθάνεται ζηλοτυπία για τους άλλους μεσάζοντες που οι ανακοινώσεις κρίνονται αληθινές, στις συγκεντρώσεις των πνευματιστών θέλει να επιβάλλεται και φεύγει όταν δεν το καταφέρνει. Συμβαίνει να κατακυριευτεί τόσο ώστε το πνεύμα μπορεί να τον ωθήσει να κάνει πράγματα πολύ γελοία.
Τα πνεύματα που θέλουν να επιβάλλονται στους ανθρώπους είναι πάντοτε τα κατώτερα. Τα καλά πνεύματα δεν επιβάλλονται ποτέ. Δίνουν μόνο συμβουλές και αν δεν τις λάβουμε υπόψη μας αποσύρονται.
Από τα παραπάνω βγαίνει το συμπέρασμα ότι όταν ένας μεσάζοντας γράφει ή μιλάει κάτω από την επιρροή κατώτερου πνεύματος κουράζεται, φαίνεται σαν αποχαυνωμένος, κάνει κινήσεις απότομες και διακεκομμένες, έχει πυρετική ταραχή κ.λπ.
Ενώ όταν ο μεσάζοντας είναι κάτω από την επήρεια ενός ανώτερου πνεύματος, είναι γαλήνιος, γλυκός, έχει αληθινή ζωτικότητα.
Ο πειρασμός της υποδούλωσης είναι ένας φυσικός καταναγκασμός που εξασκείται από τα πνεύματα του χείριστου είδους και μπορούν να φτάσουν μέχρι και την εξουδετέρωση του μεσάζοντα. Περιορίζεται πολλές φορές σε δυσάρεστες εντυπώσεις αλλά κάποιες φορές προκαλεί άτακτες κινήσεις, ανόητες πράξεις κραυγές, ασυνάρτητες λέξεις ή υβριστικές, που γελοιοποιούν αυτόν που απευθύνονται χωρίς αυτός να μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του.
Αυτή η κατάσταση δεν διαφέρει τελείως από την παθολογική παραφροσύνη με την οποία την συγχέουν χωρίς λόγο, γατί δεν υπάρχει καμία οργανική βλάβη. Ο Πνευματισμός δείχνει την αιτία του κακού και μπορεί μόνο να δώσει τα μέσα για την καταπολέμησή του.
Πρέπει λοιπόν κάποιος να κάνει κατά κάποιο τρόπο ηθική διαπαιδαγώγηση στο πειρακτικό πνεύμα, και με τις συμβουλές του να κατορθώσει να το βελτιώσει και να το κάνει να παραιτηθεί μόνο του από το να βασανίζει τον πάσχοντα, και τότε αυτός απαλλάσσεται.
Ο πειρασμός της υποδούλωσης είναι συνήθως ατομικός αλλά όταν ένας όμιλος κακών πνευμάτων πέφτει πάνω σε κάποιο λαό μπορεί να πάρει χαρακτήρα επιδημίας. Ένα τέτοιο φαινόμενο έγινε την εποχή του Χριστού.
Επειδή ο πειρασμός δεν είναι ποτέ αποτέλεσμα καλού πνεύματος, οι μεσάζοντες πρέπει να έχουν πείρα και να γνωρίζουν την φύση των πνευμάτων που παρουσιάζονται.
Ο αμαθής μεσάζων μπορεί να εξαπατηθεί, ενώ αυτός που γνωρίζει ανακαλύπτει και τα ελάχιστα ύποπτα σημεία. Το πνεύμα δε όταν δει ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα, αποσύρεται.


Ποιες είναι οι ιδιότητες των μεσαζόντων

Η δύναμη των μεσαζόντων, εξαρτάται από τον οργανισμό, και δεν έχει καμία σχέση με τα ηθικά προσόντα του μεσάζοντα. Γι' αυτό υπάρχουν μεσάζοντες μεταξύ των εκπαιδευμένων και μεταξύ των αμαθών.
Και οι πιο άξιοι μεσάζοντες πειράζονται κάποτε από τα κατώτερα και δόλια πνεύματα γιατί κανένας μεσάζοντας δεν είναι τόσο τέλειος ώστε να μη βρει λαβή το πνεύμα.
Αν ο μεσάζοντας είναι άνθρωπος αγαθός, πολυμαθής, κ.λπ. προσελκύει ανώτερα πνεύματα, αγαθά και κατορθώνει με την πείρα του να επιβάλλεται στα κατώτερα.


Αγυρτεία

Οι άνθρωποι μπορούν να μιμηθούν πολλά είδη εύκολων εμφανίσεων. Γι' αυτό οι αγύρτες και οι ταχυδακτυλουργοί εκμεταλλεύονται αυτά τα είδη των εμφανίσεων.
Εκείνος όμως που τα πνευματιστικά σπούδασε και μελέτησε τα φαινόμενα, διακρίνει την απομίμηση της αγυρτείας.
Η απομίμηση δεν μπορεί ποτέ να είναι τέλεια και εξαπατάει μόνο τους αμαθείς. Αυτά που μπορούν να μιμηθούν ευκολότερα είναι τα κτυπήματα, οι κινήσεις, οι συνηθισμένες απαντήσεις, κ.λπ.
Τις υψηλές ανακοινώσεις, τη γραφή και τα παρόμοια δεν μπορούν να τα μιμηθούν.


Πνεύματα χωρίς όνομα ή πνεύματα με ψεύτικο όνομα

Επειδή και στα πνεύματα βρίσκονται σχεδόν όλες οι αδυναμίες των ανθρώπων, έτσι υπάρχει και το ψέμα και η απάτη.
Κατά τη διάρκεια πειραμάτων παρουσιάζονται πνεύματα που για να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη στους ανθρώπους χρησιμοποιούν αξιοσέβαστα ονόματα.
Όταν μάλιστα τα πνεύματα είναι πολύ ανεπτυγμένα και τα ρωτάμε για αρχαία πράγματα είναι πολύ δύσκολο να διακρίνουμε την αλήθεια αν δεν είμαστε πολύ πεπειραμένοι.
Διακρίνουμε ευκολότερα τα πνεύματα όταν η ερώτηση είναι για κάποιον σύγχρονο, που γνωρίζουμε τις συνήθειες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ζωής του.
Όταν για παράδειγμα καλέσουμε το πνεύμα του Σωκράτη και αντί αυτού μας παρουσιαστεί το πνεύμα ενός φίλου ή συγγενή μας που θέλει να γελάσει μαζί μας, είναι ευκολότερο, όσο και αν προσποιηθεί να τον ανακαλύψουμε όχι μόνο από τις διάφορες ερωτήσεις, αλλά και από τον τρόπο του και το λεξιλόγιό του.
Μεταξύ των πνευμάτων που εμφανίζονται πολλά δεν έχουν όνομα για μας, έτσι παίρνουν το όνομα ενός γνωστού σ' εμάς πνεύματος που ανήκει στην ίδια τάξη, έτσι που αν το πνεύμα επικοινωνεί με το όνομα του Αγίου Πέτρου π.χ. να μην μπορούμε να αποδείξουμε αν πραγματικά είναι ο ίδιος ο Απόστολος.
Μπορεί όμως να είναι ένα πνεύμα που έχει σταλεί απ' αυτόν όπως έχει αποδειχτεί πολλές φορές.
Το πνεύμα αποκαλύπτεται από την γλώσσα που χρησιμοποιεί, από το χαρακτήρα του, τις συνήθειες που απόκτησε στη γη, και από τις ιδιαίτερες οικογενειακές φράσεις. Το πνεύμα όταν καλείται από άτομα που αγαπάει αποκαλύπτεται μόνο του χρησιμοποιώντας οικογενειακές λεπτομέρειες και διάφορα γεγονότα από την ζωή τους.