Τα Ανδρικά Πρότυπα στον Κινηματογράφο: James Bond, Dr No (Sean Connery)

[Atrapos]

Συνεχίζοντας την παρουσίαση ανδρικών προτύπων που προβλήθηκαν από τον κινηματογράφο, ο επόμενος σταθμός μας είναι η ταινία «Dr No», όπου ο Sean Connery ενσάρκωσε για πρώτη φόρα μια κινηματογραφική φιγούρα που έμελλε να γίνει από τις πλέον επιτυχημένες στην ιστορία της έβδομης τέχνης: τον δυναμικό και γοητευτικό μυστικό πράκτορα 007, ή αλλιώς τον πολύ γνωστό μας James Bond.

Η πρώτη ταινία της σειράς έκανε πρεμιέρα στην Αγγλία το 1962, με χαμηλό προϋπολογισμό και χωρίς πολλές προσδοκίες. Αρκετοί γνωστοί σκηνοθέτες και ηθοποιοί είχαν αρνηθεί τη συμμετοχή τους στην ταινία προεξοφλώντας την αποτυχία της αλλά βέβαια η ιστορία δεν τους δικαίωσε. Η κινηματογραφική μεταφορά των έργων του Ian Fleming είναι η πλέον επιτυχημένη συνεργασία λογοτεχνίας και κινηματογράφου, τουλάχιστον από εμπορικής άποψης. Μέχρι σήμερα έχουν γυριστεί 23 ταινίες ενώ φέτος γιορτάζονται τα 50 χρόνια του κινηματογραφικού James Bond. Αυτές τις μέρες μάλιστα, προβάλλεται και στη χώρα μας η εορταστική ταινία για το κλείσιμο του μισού αιώνα. Οι βρετανοί εξακολουθούν να είναι περήφανοι για τον κινηματογραφικό μυστικό τους πράκτορα και δεν θα μπορούσαν να μη γιορτάσουν μια τέτοια επέτειο. Επιβεβαιώνεται έτσι ότι πρόκειται για ένα αντρικό πρότυπο που έχει επιβληθεί και συνεπώς έχει θέσει στη σειρά αυτή των αστρολογικών άρθρων, όπου μελετάμε τη δυναμική του χάρτη της πρεμιέρας μιας ταινίας, ερμηνεύοντας έτσι αστρολογικά τον αντίκτυπο που άφησε.

Ας δούμε λοιπόν τη «γέννηση» του James Bond, σημειώνοντας ότι η συγκεκριμένη ταινία αποτελεί πράγματι τη γέννηση του κινηματογραφικού ήρωα, όχι μόνο επειδή είναι η πρώτη της σειράς, αλλά και επειδή καθιέρωσε κινηματογραφικά στοιχεία που είναι πλέον αδιάσπαστο κομμάτι αυτού που αντιπροσωπεύει ο James Bond. Ένα από αυτά είναι ο τρόπος που συστήνεται με το κλασσικό «My name is Bond, James Bond» από την εισαγωγή της ταινίας καθώς και ο πυροβολισμός μέσα από την κάννη όπλου υπό την υπόκρουση του γνωστού μουσικού θέματος. Ας δούμε τις σκηνές αυτές για να μας βάλουν στο κλίμα της ταινίας.

Το Σενάριο

Η ιστορία μας εξελίσσεται στην εξωτική Τζαμάικα όπου δολοφονείται ο τοπικός απεσταλμένος των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών. Υπάρχει η υποψία ότι η δολοφονία του σχετίζεται με την προσπάθεια να γίνει σαμποτάζ σ’ έναν πύραυλο που θα εκτοξευτεί από το ακρωτήριο Canaveral. Ας μη ξεχνάμε ότι η ταινία γυρίστηκε όταν ο άνθρωπος έκανε τα πρώτα του βήματα στο διάστημα.

Ο μυστικός πράκτορας 007 καταφτάνει στην Τζαμάικα έχοντας αναλάβει να εξιχνιάσει την υπόθεση. Ο ερχομός του όμως έχει γίνει γνωστός και στο αεροδρόμιο τον περιμένουν. Ο σοφέρ που τον μεταφέρει στη πόλη φαίνεται να είναι πράκτορας του εχθρού και μετά από μια σύντομη μάχη και ανάκριση, αυτοκτονεί καταπίνοντας ένα χάπι.

Στη συνέχεια, καθώς αναζητεί τα ίχνη του δολοφονημένου πράκτορα έρχεται σε επαφή με τη CIA που επίσης ανησυχεί για το σαμποτάζ στη διαστημική αποστολή αλλά και με διάφορους άλλους που προσπαθούν να τον σκοτώσουν. Ανάμεσα στις απόπειρες δολοφονίας, ξεχωρίζει αυτή με την ταραντούλα. Αφού γλιτώσει απ’ όλες και ενώ εντωμεταξύ έχει προλάβει να κάνει σεξ με μια πράκτορα του εχθρού και να σκοτώσει έναν άλλον, καταλαβαίνει ότι ο εγκέφαλος που βρίσκεται πίσω από την υπόθεση είναι ο Dr No, ένας «τρελός επιστήμονας» που ζει απομονωμένος στο ορυχείο ενός νησιού – φρουρίου.

Φτάνοντας στο νησί συναντάει την Honey Ryder (Ursula Andress) που κάνει την εντυπωσιακή εμφάνιση της βγαίνοντας από τη θάλασσα φορώντας ένα λευκό μπικίνι και κρατώντας τεράστια κοχύλια, τα οποία μαζεύει με το μαχαίρι που κρέμεται από τη μέση της. Ο ήρωας μας προφανώς γοητεύεται και την πείθει να τον οδηγήσει στο εσωτερικό του νησιού. Ακολουθεί μια μάχη με έναν μηχανοκίνητο «δράκο», όπου σκοτώνεται ο πράκτορας της CIA ενώ ο James Bond και η Honey Ryder συλλαμβάνονται και οδηγούνται στον Dr No.

Έχοντας πλέον τον αντίπαλο του «στο χέρι», ο Dr No δε διστάζει να αποκαλύψει την ταυτότητά του και τα σχέδια του να χτυπήσει τη διαστημική αποστολή μ’ ένα όπλο εξελιγμένης τεχνολογίας που τροφοδοτείται από ατομικό αντιδραστήρα. Όμως ο Bond καταφέρνει να αποδράσει και φτάνει στον χώρο ελέγχου τη στιγμή της εκτόξευσής του αμερικάνικου πύραυλου κι ενώ ο Dr No ήταν έτοιμος να τον χτυπήσει. Ο Bond ματαιώνει το χτύπημα, παλεύει με τον Dr No και τελικά τον πετάει μέσα στον αντιδραστήρα. Στη συνέχεια ελευθερώνει την Honey Ryder και μαζί φεύγουν από το νησί σε μία βάρκα, ενώ το ορυχείο - φρούριο εκρήγνυται.

Ο Χάρτης της Ταινίας (1)

Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι σε αυτή τη σειρά των άρθρων ο χάρτης της ταινίας φτιάχνεται για μια τυπική ώρα,
2:00 το μεσημέρι, αλλά στην ανάλυση δεν ασχολούμαστε καθόλου με οίκους, ωροσκόπο κλπ.

Θέση και Διάταξη των Πλανητών

Κοιτάζοντας τον χάρτη, το πρώτο που κάνει εντύπωση είναι ότι πάμε να μιλήσουμε για ένα αντρικό πρότυπο και βλέπουμε ότι Ήλιος και Άρης βρίσκονται στα ζώδια της πτώσης τους, Ζυγό και Καρκίνο αντίστοιχα. Ο παρορμητικός χαρακτήρας των ζωδίων αυτών ταιριάζει με το δυναμικό και περιπετειώδη χαρακτήρα του ήρωα μας αλλά είναι δυνατόν ολόκληρος James Bond να έχει Ήλιο και Άρη σε πτώση; Είναι μια καλή αφορμή για να σκεφτούμε λίγο παραπάνω πάνω στο πρότυπο που εξετάζουμε.

Καταρχήν, η παρουσία Ήλιου και Άρη στα ζώδια αυτά σημαίνει ότι βρίσκονται κάτω από την κυριαρχία Αφροδίτης και Σελήνης αντίστοιχα, δηλαδή των δύο εκπροσώπων της θηλυκής ενέργειας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η ταινία έκανε πρεμιέρα Παρασκευή, την ημέρα της Αφροδίτης σύμφωνα με την παραδοσιακή αστρολογία. Όμως ο James Bond είναι ο θρυλικός γυναικοκατακτητής. Υπάρχει κάποια αντίφαση εδώ; Μήπως ο χάρτης δεν είναι σωστός; Κάθε άλλο.

Ας σκεφτούμε λίγο τι θα ήταν οι ταινίες του James Bond χωρίς τις ωραίες γυναίκες, τα διάσημα «Bond Girls». Πόση από τη λάμψη τους θα είχαν χάσει αν ήταν απλά ο καλός απέναντι στους κακούς; Άραγε οι θεατές ενδιαφέρονται περισσότερο για το πως θα νικήσει τον κακό ή για το πως θα κατακτήσει μια ακόμα γυναίκα; Παρεμπιπτόντως, κάποιοι φανατικοί των ταινιών του έχουν μετρήσει ότι συνολικά σε όλες τις ταινίες του μέχρι τώρα έχει κάνει σεξ με 52 γυναίκες, ενώ αρκετές από αυτές έχουν προσπαθήσει να τον σκοτώσουν. Βλέπουμε πως όταν γοητεύεται από μια γυναίκα μπορεί να βάλει την ασφάλεια του και κατ’ επέκταση την αποστολή του σε δεύτερη μοίρα.

Μιλώντας για γυναίκες, πρέπει να σημειωθεί ότι η Ursula Andress έχει εκλεγεί σαν το καλύτερο Bond Girl και η διάσημη σκηνή που βγαίνει από τη θάλασσα με το λευκό μπικίνι, σαν μια από τις πιο σέξι σκηνές στην ιστορία του κινηματογράφου. Μάλιστα, το συγκεκριμένο μπικίνι πουλήθηκε σε δημοπρασία για 61.500 δολάρια. Αυτό που αξίζει όμως να σημειωθεί είναι ότι η επιλογή της άσημης τότε Ursula Andress για το ρόλο αυτό έγινε με κριτήριο μια φωτογραφία της. Ήταν μάλιστα τόση η επιθυμία των συντελεστών της ταινίας για να πάρει τον ρόλο, ώστε παράβλεψαν τη βαριά γερμανική προφορά της που σίγουρα δεν ταίριαζε στο ρόλο της τζαμαϊκανής που θα έπαιζε. Ένα τεχνητό μαύρισμα στο δέρμα κι ένα ντουμπλάρισμα στη φωνή, «διόρθωσαν» την κατάσταση, επιβεβαιώνοντας έτσι ότι αυτό που τους ενδιαφέρει είναι μόνο η εικόνα.

Όμως αφού αρχίσαμε να μιλάμε για τα Bond Girls ας δούμε που βρίσκονται Σελήνη και Αφροδίτη στον χάρτη της ταινίας: Σελήνη στον Τοξότη και Αφροδίτη στο Σκορπιό. Ας σημειώσουμε εδώ ότι παρόλο που δεν ξέρουμε την ακριβή ώρα της ταινίας, μπορούμε να είμαστε αρκετά σίγουροι ότι η Σελήνη δεν έχει αλλάξει ζώδιο αφού για να συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει η πρεμιέρα να έγινε κοντά στα μεσάνυχτα εκείνης της μέρας. Κάτι μάλλον απίθανο για μια άσημη ταινία, φαινομενικά χωρίς προοπτικές. Η Αφροδίτη λοιπόν είναι σε ζώδιο της αδυναμίας της, παραδοσιακά κάτω από την κυριαρχία του Άρη, ενώ με σύγχρονους όρους και του Πλούτωνα. Είναι ενδιαφέρον όμως που ο Άρης μπλέκεται με Αφροδίτη και Σελήνη σε αυτό το παιχνίδι κυριαρχίας. Αν μας ξενίζει ότι η Αφροδίτη βρίσκεται σε αδυναμία, ας σημειώσουμε ότι η Honey Ryder αναφέρει στην ταινία ότι έζησε έναν βιασμό όταν ήταν νεαρό κορίτσι και αργότερα πήρε εκδίκηση σκοτώνοντας το βιαστή της με μια δηλητηριώδη αράχνη στο κρεβάτι του. Έτσι, μάλλον της ταιριάζει απόλυτα να συμβολίζεται από μια Αφροδίτη στον Σκορπιό.

Με τη θηλυκή ενέργεια να βρίσκεται στα ζώδια αυτά, δεν είναι περίεργο που τα «κορίτσια» του James Bond απέχουν αρκετά από τους παραδοσιακούς γυναικείους ρόλους, τουλάχιστον για την εποχή που εξετάζουμε. Είναι δυναμικές, ανεξάρτητες, ερωτικές, έτοιμες για όλα αλλά σίγουρα δεν ψάχνουν να παντρευτούν. Ο θεατής γνωρίζει ότι το σίγουρο happy end της ταινίας δεν θα περιλαμβάνει έναν παντρεμένο James Bond.

Δεν είμαι σίγουρος, αλλά νομίζω πως με τον James Bond είναι η πρώτη φορά που είδαμε έναν κινηματογραφικό ήρωα να επιδίδεται σε ελεύθερο έρωτα χωρίς την προοπτική μιας κάποιας δέσμευσης. Αυτός άλλωστε είναι ένας από τους λόγους που η ταινία είχε δεχτεί αρνητικές κριτικές από συντηρητικούς κύκλους. Χαρακτηριστικά, καταδικάστηκε από το Βατικανό λόγω της αγριότητας και του σεξουαλικού περιεχομένου αλλά και από το Κρεμλίνο που είδε στον James Bond την προσωποποίηση του δαίμονα του καπιταλισμού. Και οι δύο κριτικές μάλλον αύξησαν τη δημοτικότητα της ταινίας. Πιο ενδιαφέρουσα κριτική ήταν της The Daily Express όπου χαρακτήρισε την ταινία «διασκεδαστική, ακόμα και το σεξ είναι ακίνδυνο». Περάσαμε έτσι στην εποχή του ακίνδυνου σεξ.

Ας θυμηθούμε τα δύο προηγούμενα αντρικά πρότυπα που έχουμε εξετάσει, τον ιδεαλιστή Humphrey Bogart στην Casablanca και τον ατίθασο Marlon Brando στο The Wild One. Παρόλο που είχαν φανερό ενδιαφέρον για μια γυναίκα δεν έκαναν σεξ μαζί της όταν τους δόθηκε η δυνατότητα. Όμως στις δύο αυτές περιπτώσεις, ο Ήλιος και ο Άρης βρίσκονταν σε Σκορπιό, Τοξότη και Αιγόκερο. Οι ήρωες μας ήταν σίγουροι για τον εαυτό τους και δεν είχαν ανάγκη από μια ακόμα κατάκτηση για να αποδείξουν τον ανδρισμό τους. Κι αν είχαν κάνει σεξ μαζί της, σίγουρα δεν θα ήταν «ακίνδυνο» αλλά θα άλλαζε όλη την πλοκή της ταινίας. Με τον James Bond όμως τα πράγματα αλλάζουν. Η αρσενική ενέργεια σε Ζυγό και Καρκίνο έχει ανάγκη να επιβεβαιώνεται συνεχώς κι αυτή η επιβεβαίωση είναι μόνιμη ενασχόλησή του ήρωα μας, ή καλύτερα, είναι μόνιμη ανάγκη του.

Γύρω από την ανάγκη αυτή υπάρχουν διάφορες παράπλευρες συνέπειες. Εννιά χρόνια πριν, στο The Wild One, ο ατίθασος Johnny (Marlon Brando) οδηγούσε μηχανή, φορούσε τζιν και δερμάτινο μπουφάν και έπινε μπύρα από μπουκάλι. Τώρα, ο James Bond οδηγεί μόνο ακριβά αυτοκίνητα, ντύνεται στην τρίχα και βέβαια πίνει μόνο βότκα με μαρτίνι «shaken, not stirred». Δεν είναι ότι τα προηγούμενα πρότυπα μπήκαν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας αφού μέχρι τις μέρες μας ένα δερμάτινο μπουφάν και μια μεγάλη μηχανή εξακολουθούν να είναι γοητευτικά αντρικά αξεσουάρ. Όμως ο James Bond με τον εκλεπτυσμένο Ήλιο στο Ζυγό ήρθε να μας δείξει πως οφείλει να είναι ένας καθωσπρέπει γυναικοκατακτητής. Με Ήλιο / Άρη κάτω από θηλυκή κυριαρχία, σίγουρα θα ξέρει καλύτερα.

Σχετικά όμως με το πρότυπο που θέλησαν να προβάλουν οι δημιουργοί της ταινίας, έχει ιδιαίτερη σημασία να αναφέρουμε κάποιες διαφορές στο σενάριο από το βιβλίο στο οποίο στηρίζεται. Είναι σημεία που μπήκαν για να τονίσουν κάποια χαρακτηριστικά που ίσως στο βιβλίο δεν ήταν τόσο καθαρά.

Καταρχήν στο ξεκίνημα της ταινίας, εμφανίζεται ο James Bond σε καζίνο όπου συστήνεται με το περίφημο «My name is Bond, James Bond», γνωρίζοντας έτσι την πρώτη του κατάκτηση. Αυτή η σκηνή (που είδαμε στην εισαγωγή) είναι παρμένη από άλλο βιβλίο του Fleming, το «Casino Royale», που θα γίνει αργότερα ταινία. Όμως θεωρήθηκε σωστό να γίνει σ’ ένα τέτοιο χώρο η γνωριμία μας με τον ήρωα. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό πως όταν ο Sean Connery κέρδισε τον ρόλο, τον πήγαν σε ράφτη και κομμωτή για να τον ευπρεπίσει και τον γύρισαν στη κοσμική ζωή του Λονδίνου για να αποκτήσει το κατάλληλο στυλ.

Η δεύτερη κατάκτησή του στην ταινία είναι η Miss Taro, μια πράκτορας του Dr No που στο βιβλίο έχει έναν πολύ μικρό ρόλο. Στην ταινία όμως γοητεύει τον James Bond και τον καλεί σπίτι της στήνοντάς του παγίδα για να τον σκοτώσουν. Αυτός φυσικά ξεφεύγει αλλά πηγαίνει σπίτι της και κάνει σεξ μαζί της ενώ εν τω μεταξύ έχει καλέσει την αστυνομία να έρθει να τη συλλάβει.

Ένας άλλος χαρακτήρας που δεν υπάρχει στο βιβλίο είναι ο καθηγητής Dent που είναι συνεργάτης του Dr No. Αυτός καταφτάνει στο σπίτι της Miss Taro για να σκοτώσει τον James Bond, όταν η Miss Taro έχει ήδη συλληφθεί. Αλλά ο Bond είναι προετοιμασμένος και αφού τον αφήσει να αδειάσει το πιστόλι του σ’ ένα άδειο κρεβάτι, τον σκοτώνει. Ουσιαστικά πρόκειται για μια εν ψυχρώ δολοφονία, κάποιου εν δυνάμει δολοφόνου, που όμως τη στιγμή εκείνη ήταν άοπλος.

Στο βιβλίο, η Honey Ryder δραπετεύει μόνη της και βρίσκει έναν βαριά πληγωμένο και αναίσθητο James Bond τον οποία ουσιαστικά σώζει οδηγώντας μόνη της την βάρκα στη Τζαμάικα. Στην ταινία ο James Bond ελευθερώνει την Honey Ryder για να κάνουν έρωτα στη βάρκα με την οποία απομακρύνονται από το νησί.

Τι μας λένε όλα αυτά για τον χαρακτήρα του κινηματογραφικού James Bond; Μάλλον την ανάγκη του να δείξει ότι είναι πολύ σκληρός, πολύ cool και πολύ άντρας. Όπως είπαμε και παραπάνω αυτό που χαρακτηρίζει έναν Ήλιο / Άρη στη πτώση τους σε Ζυγό / Καρκίνο δεν είναι η έλλειψη ανδρισμού αλλά η ανάγκη αυτός να επιβεβαιώνεται συνέχεια.

Ολοκληρώνοντας την ενότητα για τη θέση και διάταξη των πλανητών, να αναφερθούμε σε δύο ακόμα σημεία. Το πρώτο είναι ότι και πάλι, όπως και στις δύο πρώτες ταινίες που μελετήσαμε, απουσιάζουν οι πλανήτες από το αρχικό κομμάτι του ζωδιακού κύκλου, την περιοχή όπου ο άνθρωπος ψάχνει να συνειδητοποιήσει τον εαυτό του και αποπειράται την πρώτη εξερεύνηση του γύρω κόσμου του. Αυτό εν μέρη οφείλεται στο ότι δεν συνηθίζεται να γίνονται πρεμιέρες σημαντικών ταινιών την άνοιξη και το καλοκαίρι αλλά κάτι τέτοιο δεν εμποδίζει έναν Άρη ή ακόμα και Δία να βρεθούν στα αρχικά ζώδια του κύκλου. Όταν όμως μιλάμε για επιβολή προτύπων είναι λογικό να μιλάμε για χαρακτήρες που βρίσκονται βαθιά μέσα στις κοινωνικές δομές έχοντας συνειδητοποιήσει τον ρόλο τους κι όχι κάποιους περιθωριακούς που ψάχνουν να βρουν ποιοι είναι.

Τελευταίο σημείο όπου θα σταθούμε σχετικά με τη διάταξη των πλανητών είναι η φάση της Σελήνης, που βρίσκεται στη γέμιση κινούμενη προς το πρώτο τετράγωνο με τον Ήλιο. Είναι δηλαδή σε φάση αύξων μηνίσκου, ένα βήμα πριν την πρώτη κρίση στον καινούργιο κύκλο. Είναι μια φάση που δείχνει ότι η ταινία φέρνει κάτι καινούργιο. Κάτι που ακόμα δεν έχει πάρει συγκεκριμένη μορφή αλλά πάντως ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο και το σημαντικό είναι να σπάσουν οι δεσμοί με το παρελθόν. Αυτό το καινούργιο δεν είναι μόνο ο ρόλος του μυστικού πράκτορα, που άνθισε από τότε, αλλά και το «ακίνδυνο σεξ» που έθεσε καινούργια δεδομένα στις σχέσεις των δύο φύλων.

Όψεις

Έχουμε ήδη μιλήσει αρκετά για τους αρσενικούς και τους θηλυκούς πλανήτες του χάρτη. Κοιτώντας τις όψεις, δεν μπορούμε να μη δούμε αμέσως ότι ο Άρης βρίσκεται σε χιαστί ακριβείας με τη Σελήνη και τρίγωνο με την Αφροδίτη. Για τη Σελήνη έχουμε πει ότι δεν είμαστε σίγουροι για την ακριβή θέση της αλλά η όψη είναι τόσο κλειστή που δεν μπορεί να μην ισχύει. Και αυτό είναι το πρώτο κοινό με τις άλλες δύο ταινίες που μελετήσαμε, όπου επίσης υπήρχε όψη ακριβείας Άρη με Σελήνη. Στην Casablanca ήταν τρίγωνο, στο The Wild One σύνοδος, εδώ είναι χιαστί. Φαίνεται ότι η όψη ανάμεσα στους δύο αυτούς πλανήτες είναι απαραίτητη, όχι μόνο για την αλληλεπίδραση της αρσενικής με τη θηλυκή ενέργεια αλλά και την αποδοχή από το κοινό των προτύπων που συζητάμε. Ας μη ξεχνάμε ότι στην πολιτική αστρολογία, η Σελήνη συμβολίζει τον απλό λαό. Η φύση της χιαστής ίσως δείχνει ότι ο James Bond είναι ένα πρότυπο ενοχλητικό για πολλούς αφού, εκτός του ότι εδώ και 50 χρόνια έχει τις πιο όμορφες γυναίκες, τα καταφέρνει πάντα να ματαιώνει κάθε σχέδιο ενάντια στην κρατική εξουσία.

Εκτός από τη χιαστί με τη Σελήνη όμως, ο Άρης σχηματίζει και τρίγωνο με την Αφροδίτη όπως είπαμε. Δεν είναι περίεργο, αφού από το πλήθος των γυναικών που θα συναντήσει, με άλλες θα έχει καλή συνεργασία και θα τον βοηθήσουν ουσιαστικά στην αποστολή του, ενώ με άλλες θα έχει ανταγωνιστική σχέση αφού θα είναι πράκτορες του εχθρού. Στην πρώτη κατηγορία ανήκει η αισθησιακή Honey Ryder της ταινίας ενώ στη δεύτερη βρίσκεται η μυστηριώδης Miss Taro. Αξίζει εδώ να αναφέρουμε και τα ονόματα που χρησιμοποιούνται στην ταινία, που έχουν κι αυτά τη σημασία τους. Ο άγγλος πράκτορας που δολοφονήθηκε ονομαζόταν Strangways δείχνοντας μας από την αρχή ότι στην αποστολή του ο Bond θα πρέπει να ακολουθήσει παράξενες διαδρομές. Ο αντίπαλος είναι ο Dr No, εκπρόσωπος της άρνησης που θέλει να καταστρέψει κάθε μεγαλεπήβολο σχέδιο. Το νησί του ονομάζεται Cab Key, δείχνοντας ότι πρόκειται για φρούριο. Πράκτοράς του είναι η γιαπωνέζα Miss Taro προσθέτοντας εξωτισμό και μυστήριο στην ιστορία. Τέλος το κορίτσι του Bond στην ταινία έχει το όνομα Honey Ryder, το οποίο εύκολα προφέρεται Rider (άλλωστε αυτό ήταν το όνομα της στο βιβλίο), με προφανή σεξουαλικά υπονοούμενα.

Κλείνοντας την παρένθεση με τα ονόματα, ξαναγυρνάμε στις όψεις, αυτή τη φορά του Ήλιου ο οποίος είναι σε σύνοδο με τον ανάδρομο Ερμή και τρίγωνο με Κρόνο / Νότιο Δεσμό. Αυτή η τελευταία όψη μάς υπενθυμίζει πως ο James Bond είναι εκπρόσωπος του κρατικής εξουσίας την οποία υπερασπίζεται, του κατεστημένου που δεν θέλει να αλλάξει. Όσο για τον Ερμή, που η ανάδρομη πορεία του δεν φαίνεται να εμπόδισε την επιτυχία της ταινίας, στο τέλος του κύκλου του και καθώς κατευθύνεται προς τον Ήλιο δείχνει να αμφισβητεί καθιερωμένες αντιλήψεις και στεγανά, προετοιμάζοντας το έδαφος για τις νέες ιδέες που χρειάζεται η καινούργια εποχή. Βέβαια, ο Ερμής βρίσκεται στο ζώδιο του Ζυγού κι έτσι η αναθεώρηση ιδεών αφορά κυρίως τις σχέσεις των δύο φύλων παρά τη μάχη των καλών με τους κακούς, αφού οι δεύτεροι παραμένουν καταδικασμένοι να χάσουν.

Μιλώντας για κακούς, ο Dr No είναι ένας τρελός επιστήμονας που ζει υπόγεια σε ορυχείο και σκοπεύει να καταστρέψει μια διαστημική αποστολή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στον χάρτη μας συμβολίζεται από τη σύνοδο Ουρανού / Πλούτωνα. Το εξάγωνο τους με τον Ποσειδώνα επιβεβαιώνει ότι έχει την προστασία του θεού της θάλασσας, αφού το καταφύγιο του βρίσκεται σε νησί. Ακριβώς απέναντι από τον Ουρανό βρίσκεται ο Δίας που από τους Ιχθείς, ζώδιο της παραδοσιακής κυριαρχίας του, έχει αναλάβει να αποκαταστήσει την τάξη. Δεν θα δυσκολευτεί να τα καταφέρει. Πλούτωνας και Ουρανός δεν φαίνεται να έχουν καμία πιθανότητα, με τον κυβερνήτη τους Ερμή ανάδρομο και καμένο από τον Ήλιο . Είναι όμως χαρακτηριστικό ότι δεν σχηματίζουν καμία όψη με Ήλιο και Άρη. Σαν ο πρωταγωνιστής και ήρωας μας να μην ασχολείται μαζί τους. Ο Δίας, σαν εκπρόσωπος της δικαιοσύνης και της νομιμότητας, είναι αρκετός για να βάλει τα πράγματα στη θέση τους.

Αυτό όμως που έχει ενδιαφέρον είναι ότι η σύνοδος Ουρανού / Πλούτωνα ήταν το κεντρικό αστρολογικό γεγονός στη δεκαετία του 1960, που έφερε ανάμεσα στα άλλα κι όλη αυτήν την αμφισβήτηση προς την κεντρική εξουσία. Αυτό το κεντρικό χαρακτηριστικό όλης της δεκαετίας, στον χάρτη μας είναι ο κακός, ο καταδικασμένος να χάσει. Θεωρητικά, ο κομφορμιστής James Bond που εργάζεται στην υπηρεσία της βασίλισσας της Αγγλίας, είναι μια φιγούρα κόντρα στο ρεύμα της εποχής που θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι θα είχε απορριφθεί. Φυσικά μόνο αυτό δεν έγινε. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε λοιπόν, πως στον κόσμο που ζούμε όπου υπάρχει δράση υπάρχει και αντίδραση. Οι δεκαετία του '60 δεν ήταν μόνο αντιπολεμικές διαδηλώσεις και συναυλίες με sex-drugs-rock 'n roll. Όσο τα παιδιά των λουλουδιών έψαχναν την επιστροφή στη φύση μέσα από την απλότητα, άλλο τόσο ένα άλλο κομμάτι της κοινωνίας έψαχνε την καλή ζωή μέσα στην πολυτέλεια. Μπορεί το δεύτερο αυτό κομμάτι να έκανε λιγότερη φασαρία αλλά σίγουρα δεν ήταν λιγότερο αποτελεσματικό. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Ουρανός έφτασε τον Πλούτωνα σχηματίζοντας σύνοδο μαζί του και κορυφώνοντας την αντίδραση της νεολαίας απέναντι στην κατεστημένη τάξη. Αργότερα φυσικά οι πλανήτες αποχωρίστηκαν καθώς ο Ουρανός απομακρυνόταν από τον Πλούτωνα και μαζί του πέρασε σε μεγάλο βαθμό και η ορμή μιας νεολαίας που πλέον είχε ενηλικιωθεί για τα καλά. Όμως ο James Bond έμεινε, έχοντας τη δυνατότητα (όπως και κάθε κινηματογραφικός ήρωας) να εμφανίζεται πάντα ακμαίος. Ακόμα και στις μέρες μας που έγινε πια πενηντάρης.

Αποκλείσεις και Απλανείς

Ξεφεύγοντας για λίγο από τον ζωδιακό κύκλο, θα ρίξουμε μια σύντομη ματιά στις αποκλείσεις των πλανητών και σε κάποιους απλανείς αστέρες. Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε τις αποκλείσεις αυτές από τον ισημερινό της γης, με τη σειρά των πλανητών από το βορρά προς το νότο. Με θετικό πρόσημο σημειώνεται το βόρειο γεωγραφικό πλάτος και με αρνητικό το νότιο.

Στον πίνακα αυτό βλέπουμε καταρχήν ότι όλοι οι πλανήτες βρίσκονται ανάμεσα στον Άρη και στην Αφροδίτη που κατέχουν τα δύο άκρα. Μια ακόμα ένδειξη ότι το θέμα της ταινίας είναι η αλληλεπίδραση της αρσενικής με τη θηλυκή ενέργεια κι όχι τόσο η μάχη του καλού με τον κακό.

Ο Δίας που βρίσκεται σε αντίθεση με τον Ουρανό είναι και αντι-παράλληλος μαζί του, τονίζοντας ακόμα περισσότερο την κόντρα τους. Στις αποκλείσεις όμως βλέπουμε ότι και ο Κρόνος είναι αντι-παράλληλος με τον Πλούτωνα. Κρόνος και Δίας (από τα ζώδια της παραδοσιακής κυριαρχίας τους) έχουν αναλάβει να επιβάλλουν το νόμο και την τάξη στην (μάλλον εύκολη) σύγκρουσή τους με τους δύο κακούς.

Τέλος, βλέπουμε ότι η Αφροδίτη κινείται εκτός ορίων, δηλαδή πέρα από το γεωγραφικό πλάτος που φτάνει ο Ήλιος. Αυτή η ανεξάρτητη Αφροδίτη έρχεται να τονίσει ακόμα περισσότερο τον ρόλο της στον χάρτη, που όπως είδαμε είναι έτσι κι αλλιώς σημαντικός. Ίσως δεν θα περιμένατε ο James Bond να έχει τόσο τονισμένη Αφροδίτη. Μάλλον όμως θα το ξανασκεφτείτε αν σας πω ότι εκτός ορίων Αφροδίτη (αλλά και Σελήνη) έχει στο γενέθλιο χάρτη του ένας άλλος σκληρός του Hollywood, ο «πολύς» Clint Eastwood.

Ρίχνοντας μια ματιά στους απλανείς, αξίζει να αναφέρουμε τον Πρόκυνα του αστερισμού του Μικρού Κυνός που είναι σε σύνοδο με τον Άρη και αντι-παράλληλος με τον Ήλιο. Είναι από τους πιο λαμπρούς αστέρες του ουρανού και οι αρχαίοι Έλληνες είχαν δώσει το όνομα του (που σημαίνει ότι ανατέλλει πριν από τον Σείριο) σε όλο τον αστερισμό. Γενικά θεωρείται τυχερό αστέρι που η φύση του είναι συνδυασμός Ερμή και Άρη. Έτσι, βοηθάει ώστε οι σκέψεις να γίνουν πράξεις αλλά συχνά λειτουργεί με βιασύνη φέρνοντας επιτυχία που μπορεί να μη διαρκέσει πολύ. Ειδικά σε συνδυασμό με τον Άρη δίνει βίαιη συμπεριφορά και σκάνδαλα.

Όμως πέρα από τον Ήλιο και τον Άρη που κυρίως μας ενδιαφέρουν, αξίζει μια αναφορά και στον Δία που είναι παράλληλος με τον απλανή Spica, έναν από τους πιο λαμπρούς αστέρες του ουρανού. Ο Spica βρίσκεται στον αστερισμό της Παρθένου, αποτελώντας τα στάχυα που κρατάει η μορφή της Παρθένου στο αριστερό της χέρι, έτσι οι αρχαίοι έλληνες τον ονόμασαν Στάχυ. Η επίδραση του θεωρείται συνδυασμός Αφροδίτη / Άρη και φέρνει επιτυχία, ανταμοιβή, θάρρος κλπ. Σε συνδυασμό με τον Δία χαρίζει δημοτικότητα, κοινωνική επιτυχία και πλούτο.

Τα Σύμβολα Sabian

Ας δούμε τώρα τι μας λένε τα σύμβολα Sabian των μοιρών του Ήλιου και του Άρη. Το πρώτο είναι «Ανθρακωρύχοι βγαίνουν από ορυχείο» και το δεύτερο είναι «Καταιγίδα σε φαράγγι». Το πρώτο σύμβολο δείχνει ότι η συγκεκριμένη ταινία έσκαψε μέσα μας για να φέρει στην επιφάνεια κάτι πολύτιμο που κρύβαμε. Το δεύτερο σύμβολο τονίζει τις αλλαγές που αυτό θα φέρει στη ζωή μας, ουσιαστικά σαρώνοντας βίαια παρωχημένες ιδέες και αντιλήψεις.

Όλα αυτά τα δραματικά δεν έχουν να κάνουν με τη μάχη του καλού με το κακό που βέβαια υπήρχε στον κινηματογράφο από πολύ παλιότερα, ούτε και με το ρόλο του μυστικού πράκτορα που εγκαινίασε ο James Bond. Η καινοτομία βρίσκεται κυρίως στις σχέσεις των δύο φύλων. Μέχρι τότε είχαμε τον πρωταγωνιστή και την πρωταγωνίστρια σε σχετικά ισοβαρείς ρόλους. Στον James Bond έχουμε τον πρωταγωνιστή και τα «κορίτσια» του, ενώ το σεξ έγινε συστατικό στοιχείο των εμπορικών ταινιών. Όχι τόσο οι σκηνές σεξ, αφού ήταν ακόμα νωρίς γι΄ αυτό, αλλά όλα όσα αφήνεται ο θεατής να καταλάβει.

Η ταινία βγήκε στις αίθουσες στις αρχές της δεκαετίας του 1960, όταν ο κόσμος ήταν έτοιμος για ανατροπές στις παραδοσιακές σχέσεις των δύο φύλων και έκανε σημαία του τη σεξουαλική ελευθερία. Ο James Bond έθεσε καινούργια στάνταρτ στα αντρικά πρότυπα με τις πολλές γυναίκες και τα ακριβά αξεσουάρ να γίνονται στοιχεία που πολλοί σνομπάρανε άλλα ελάχιστοι δεν ζηλέψανε.

Συναστρία Sean Connery – Dr No (2)

Για τον Sean Connery, έχει γραφτεί ένα άρθρο από τον Μητσάκο όπου δίνονται βιογραφικά του στοιχεία και γίνεται ανάλυση του γενέθλιου χάρτη του. Εδώ θα αναφέρουμε επιγραμματικά τη συναστρία του με τον χάρτη της ταινίας. Ο σύνθετος χάρτης είναι ο ακόλουθος με τον χάρτη της ταινίας στον εσωτερικό κύκλο και τον χάρτη του ηθοποιού στον εξωτερικό.

Βλέπουμε ότι η αντίθεση Δία – Ουρανού της ταινίας σχηματίζεται πάνω στη σύνοδο Ήλιου / Ποσειδώνα του ηθοποιού (ο Ουρανός σε σύνοδο με τον Ήλιο / Ποσειδώνα) και σε όψη (εξάγωνο / τρίγωνο αντίστοιχα) με τον Κρόνο του ηθοποιού (κυβερνήτη του Ωροσκόπου του). Η χιαστί Άρη / Σελήνης της ταινίας είναι σε όψη (εξάγωνο και τετράγωνο αντίστοιχα) με τη γενέθλια σύνοδο Σελήνης / Ερμή του ηθοποιού (ο κυρίαρχος Ερμής είναι κυβερνήτης των Φώτων του και 5ου, 6ου και 8ου οίκου του), ενώ η Αφροδίτη της ταινίας είναι πάνω στο Μεσουράνημα του και σε τρίγωνο με τον Πλούτωνα του (κυβερνήτη του Μεσουρανήματος του).

Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει βέβαια που όλα τα σημεία τα οποία αναφέραμε στον χάρτη της ταινίας συνδέονται τόσο στενά με τον χάρτη του ηθοποιού. Η συγκεκριμένη ταινία ουσιαστικά εγκαινίασε και ταυτόχρονα απογείωσε την καριέρα του Sean Connery, συνδέοντάς τον άρρηκτα με το συγκεκριμένο ρόλο. Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι όλοι οι πλανήτες του ηθοποιού βρίσκονται σε μεταβλητά και παρορμητικά ζώδια. Η σταθερότητα που του λείπει έρχεται από την ταινία κυρίως με Αφροδίτη / Ποσειδώνα στο Μεσουράνημά του. Η ταινία πράγματι έβαλε την καριέρα του σε σταθερή τροχιά αλλά όχι και την αρκετά πολυτάραχη ζωή του.


Επίλογος

Έτσι ολοκληρώνουμε τη μελέτη του χάρτη της ταινίας Dr No και την προσπάθεια να διερευνήσουμε αστρολογικά το πρότυπο του δυναμικού, κομψού και πολύ cool άντρα που πρόβαλε. Δεν πρόκειται για κάποια ταινία ιδιαίτερης ποιότητας αλλά όπως έχουμε πει, στη σειρά αυτή των άρθρων δεν εξετάζουμε την ποιότητα της ταινίας. O James Bond εγκαινίασε τον ρόλο του μυστικού πράκτορα στον κινηματογράφο, ο ίδιος ψηφίστηκε σαν ένας από τους μεγαλύτερους κινηματογραφικούς ήρωες, η κλασσική φράση με την οποία συστήνεται είναι η πιο αγαπημένη φράση για τους βρετανούς κινηματογραφόφιλους και η Ursula Andress ψηφίστηκε σαν το απόλυτο Bond Girl. Όλα αυτά δεν είναι και λίγα για μια ταινία.

Με τον James Bond περάσαμε στην εποχή του έγχρωμου φιλμ, όπου οι πολύχρωμοι ήρωες έχουν όλα τα μέσα για να απλώσουν τη γοητεία τους πάνω στη μεγάλη οθόνη. Πολλά από τα καινούργια δεδομένα που επέβαλε η ταινία είναι ίσως αμφιλεγόμενα αλλά κάτι που είναι συνήθως καλό είναι το τραγούδι που συνοδεύει την κάθε ταινία, το οποίο οι βρετανοί απαιτούν να είναι σπουδαίο. Ας ακούσουμε ένα που δεν χρειάζεται να είναι από τη συγκεκριμένη ταινία, άλλωστε το θέμα μας είναι ο James Bond που δεν περιορίζεται σε μια ταινία. Μετά από την ανάλυση μιας ταινίας με τόσο έντονες εικόνες και δράση, ας κλείσουμε ακούγοντας μόνο τη βραχνή φωνή του Louis Armstrong για την ταινία On Her Majesty's Secret Service.

[Συζήτηση] Τα Ανδρικά Πρότυπα στον Κινηματογράφο: James Bond, Dr No (Sean Connery)

Δημήτρης Αντωνιάδης

Σημειώσεις

1.Η ημερομηνία προβολής της ταινίας δίνεται στο Internet Movies Database
Dr. No (1962) - IMDb


2.Ό γενέθλιος χάρτης του Sean Connery είναι από τη βάση δεδομένων του Myhoroscope
Sean Connery - Horoscope and natal charts of celebrities. Famous people database