Τα 5 Στοιχεία και οι 5 Πλανήτες στην Κινέζικη Αστρολογία (2)

[Βασιλης Παπαδολιας]

Εισαγωγή - Συνδυασμοί των Στοιχείων με περισσότερα από δύο Στοιχεία
Στο προηγούμενο μέρος είδαμε τους συνδυασμούς που κάνουν μεταξύ τους τα Στοιχεία ανά δύο στην Κινέζικη Αστρολογία. Είδαμε πώς ένα Στοιχείο δημιουργεί πρώτη ύλη για την ανάπτυξη του επόμενου ή μπλοκάρει την έκφραση κάποιου άλλου. Οι σχέσεις που περιγράψαμε θα έκαναν κάποιον να νομίζει ότι δύο άνθρωποι που το Στοιχείο του ενός μπλοκάρει την έκφραση του άλλου δε θα μπορέσουν ποτέ τους να συνεργαστούν. Η πραγματικότητα της ζωής όμως είναι αρκετά πιο περίπλοκη και πολύ πιο ενδιαφέρουσα.

Η Κινέζικη Αστρολογία εισάγει τη λογική της σχέσης μεταξύ τριών Στοιχείων. Σε ανθρώπινο επίπεδο αυτό ανοίγει μία πάρα πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για το πώς σχετίζονται μεταξύ τους περισσότερο από ένα άτομα. Βεβαίως εδώ δε μιλάμε αποκλειστικά για συναισθηματικές σχέσεις, αλλά για σχέσεις γενικότερα. Μία σύζυγος που καταπιέζεται από τον άντρα της βρίσκει κατανόηση σε μία φίλη. Ένα ζευγάρι που δεν τα πηγαίνει καλά, λυτρώνεται – και μαζί του ο γάμος τους – όταν κάνουν ένα παιδί. Ένας σύζυγος που δεν αισθάνεται ότι τον καταλαβαίνει η γυναίκα του, απευθύνεται στη μητέρα για κατανόηση. Οι σχέσεις αυτές δείχνουν ότι στη ζωή τα συμπλέγματα σχέσεων συχνά ξεπερνούν τα δύο άτομα. Με τη βοήθεια της Κινέζικης Αστρολογίας κανείς μπορεί να κάνει ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις σε αυτό το θέμα.

Η Κινέζικη Αστρολογία ισχυρίζεται ότι μπορούν μεταξύ τριών Στοιχείων να δημιουργηθούν τρίγωνα ισορροπίας. Αν ένας άνθρωπος του Ξύλου κάνει σχέση με ένα άνθρωπο του Μετάλλου, αισθάνεται ότι η δημιουργικότητα του μπλοκάρεται. Μπορεί όμως ταυτόχρονα να έχει τη στήριξη ενός τρίτου ατόμου του Νερού, με τη βοήθεια του οποίου θα αναπληρώνει τις απώλειες που έχει από το Μέταλλο. Έτσι το Ξύλο μπορεί να αναπτυχθεί δημιουργικά, έχοντας από τη μία τη στήριξη του Νερού κι από την άλλη τον έλεγχο του Μετάλλου, το οποίο ελέγχει και περιορίζει την υπερβολική έκφραση του Ξύλου. Στη ζωή μας για να έχουμε ισορροπία θα πρέπει ενδεχομένως να επιλέγουμε να βρισκόμαστε μεταξύ του Στοιχείου που μας θρέφει και του Στοιχείου που μας ελέγχει.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης και η περίπτωση που απαντιούνται και τέσσερα Στοιχεία σε ένα χάρτη. Στην περίπτωση αυτή εξετάζεται αν τα τέσσερα Στοιχεία έχουν μεταξύ τους διαδοχικές σχέσεις παραγωγής. Για παράδειγμα, αν τα Στοιχεία είναι Ξύλο, Γη, Μέταλλο, Νερό, τότε αρχίζοντας από τη Γη υπάρχει μία διαδοχική σχέση παραγωγής (Η Γη δημιουργεί Μέταλλο, το Μέταλλο δημιουργεί Νερό, το Νερό δημιουργεί Ξύλο). Το τελευταίο Στοιχείο στην αλυσίδα παραγωγής είναι αυτό που εκφράζεται περισσότερο, καθώς δεν ξοδεύεται για την παραγωγή του επόμενου.

Σημαντικότερη όμως κι από την παρουσία του τελευταίου Στοιχείου είναι και η έλλειψη του πέμπτου Στοιχείου. Η έλλειψη αυτή μας δείχνει τι ικανότητες λείπουν από το χάρτη ενός ατόμου και τι δεν μπορεί να εκφράσει.

Πλανήτες στην Κινέζικη Αστρολογία

Στην Κινέζικη Αστρολογία τα ουράνια σώματα που εξετάζεται η θέση τους σε σχέση με τα Στοιχεία είναι πάρα πολλά. Εξετάζονται πλήθος αστερισμοί, η θέση της Σελήνης και η θέση του Ήλιου. Ο Ήλιος και η Σελήνη όμως δε θεωρούνται πλανήτες όπως στη δυτική αστρολογία. Πλανήτες θεωρούνται μόνο πέντε: Ο Ερμής, ο Άρης, η Αφροδίτη, ο Δίας και ο Κρόνος. Καθένας από αυτούς συνδέεται με ένα από τα Στοιχεία ως συγγενής, με τον ίδιο τρόπο που στη δυτική αστρολογία κυβερνά ένα ζώδιο. Είναι ενδιαφέρον πώς οι πέντε πλανήτες σε συνδυασμό με τα πέντε Στοιχεία και τις πέντε Κατευθύνσεις σχηματίζουν ένα αστρολογικό σύνολο εννοιών που χαρακτηρίζεται από το συμβολισμό του αριθμού πέντε.

Τα χαρακτηριστικά των πλανητών στην Κινέζικη Αστρολογία είναι διαφορετικά από ό,τι στη δυτική. Ο Δίας συνδέεται με το Ξύλο και θεωρείται θηλυκός πλανήτης, που κυβερνά τη ζωτική ενέργεια (το τσι) και την ανάπτυξη των μορφών. Δεν έχει να κάνει με τη θρησκεία ή τη φιλοσοφία, ούτε με τα ταξίδια. Με αυτά σχετίζεται ίσως περισσότερο το Στοιχείο του Νερού και ο πλανήτης Ερμής. Ο Δίας στην Κινέζικη Αστρολογία έχει περισσότερο ιδιότητες που στη δυτική παράδοση έχει η Σελήνη (μορφοποίηση), η Αφροδίτη (τέχνη, δημιουργικότητα) αλλά κι ο ίδιος ο Δίας (ανάπτυξη).

Ο Άρης συνδέεται με τη Φωτιά στην Κινέζικη Αστρολογία θεωρείται ουδέτερος πλανήτης. Έχει σχέση με τους στόχους, τις φιλοδοξίες, την επιμονή και την καταστροφή. Δείχνει να μοιάζει περισσότερο με τον Πλούτωνα, παρά με το φλύαρο και παρορμητικό Άρη που ξέρουμε. Ο παρορμητισμός είναι χαρακτηριστικό κυρίως του Δία στην Κινεζική Παράδοση.

Η Αφροδίτη συνδέεται με το Μέταλλο και έχει ιδιότητες τελείως ξένες για μας. Είναι θεά του πολέμου, της τακτικής, της ευστροφίας και της πονηριάς. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τέτοια χαρακτηριστικά έχει καμία φορά η γυναίκα στο ζώδιο του Ζυγού, γυναίκα επιχειρηματίας, εύστροφη, περήφανη, που κοντράρεται με τους άντρες στα ίσα. Πέραν αυτού ωστόσο υπάρχουν πολύ λίγες ομοιότητες.

Ο Κρόνος συνδέεται με τη Γη και μοιάζει αρκετά με αυτόν της δυτικής παράδοσης. Είναι σταθερός και συντηρητικός, αλλά δεν έχει το ρόλο του ελεγκτή και του κριτή. Αντίθετα συνδέεται με το κέντρο και τη διοίκηση ως διαχειριστή των υποθέσεων του κράτους.

Τέλος ο Ερμής συνδέεται με το Νερό είναι πολύ πιο εσωτερικός από όσο τον ξέρουμε (θυμίζει σε κάποια σημεία τον Ερμή της αρχαίας ελληνικής αστρολογίας που κυβερνούσε τον Καρκίνο). Στοχαστής περισσότερο, παρά έμπορος, χρησιμοποιεί το λόγο, αλλά και την αισθαντικότητα για να επικοινωνήσει, υποδηλώνει όμως και ένα αποτράβηγμα από τα καθημερινά, στο οποίο δεν είμαστε συνηθισμένοι.

Οι ερμηνείες των πλανητών στο κινέζικο σύστημα μας δείχνουν ότι η αστρολογία δεν είναι κάτι επιστημονικό με την έννοια ότι εξετάζουν ενέργειες της φυσικής που κατέρχονται από τους πλανήτες. Οι ενέργειες ως ενέργειες υπάρχουν και είναι ίδιες, τα σύμβολα που επελέγησαν όμως από τις φυλές, για να χτιστούν γύρω τους τα φυλετικά αρχέτυπα είναι διαφορετικά και δείχνουν πώς η αστρολογία απεικονίζει και τη διαφορετική ιστορική διαδρομή του φυλετικού ασυνείδητου μίας φυλής.
Από πλευράς προβλέψεων κάθε πλανήτης έχει την ξεχωριστή σημασία του. Ο Δίας συμβολίζει τον ίδιο τον εαυτό (ο Λήο στην εσωτερική αστρολογία της Δύσης τον συνέδεε με το αιθερικό σώμα και ισχυριζόταν ότι χτίζει τον ωροσκόπο). Στην Κίνα αποκαλείται και ετήσιο άστρο και κάθε έτος δείχνει σε ένα διαφορετικό αστερισμό. Αυτοί είναι και οι δώδεκα αστερισμοί που εμείς ξέρουμε, όταν διαβάζουμε για την Κινεζική Αστρολογία. Ο συνδυασμός του πέντε με το δώδεκα μας δίνει τον αριθμό εξήντα που συνδέεται και με το σύστημα της μαντείας του Ι-Τσινγκ.

Η θέση του Δία υποδηλώνει την προσωπικότητα του ατόμου. Δηλώνει το προσωπικό του μονοπάτι και το δρόμο της ανάπτυξης που θα ακολουθήσει. Ο Άρης από την άλλη μεριά είναι το σημάδι της καταστροφής. Παρακολουθείται σε ένα ωροσκόπιο σε συνάρτηση με τους άλλους πλανήτες για να προβλεφθούν διάφορες καταστροφές. Αν κάνει κάποιου είδους όψη με την Αφροδίτη, φέρνει καταστροφές στον πόλεμο, αν κάνει με τον Κρόνο, φέρνει καταστροφές στις καλλιέργειες κι αν κάνει με τον Ερμή, φέρνει στερήσεις και πείνα (Ερμής-> Νερό -> Βορράς -> Στέρηση, Πείνα).

Ο Κρόνος θεωρείται – αντίθετα από τη δυτική παράδοση – ενάρετος πλανήτης. Συμβολίζει τη σταθερότητα, την αρετή και τον ενάρετο αυτοκράτορα. Παρακολουθείται σε σχέση με τους άλλους πλανήτες για να προβλεφθεί η μοίρα του βασιλείου. Με τον Ερμή δείχνει ρευστότητα και ταραχές στο λαό, με το Δία νέες τάσεις και διεκδικήσεις επαναστατικές ή από υποψήφιους διαδόχους, με τον Άρη ξηρασίες και φωτιές και με την Αφροδίτη νίκες ή ήττες στον πόλεμο.

Η Αφροδίτη πάλι προίσταται των όπλων. Προκαλεί εκλείψεις και φέρνει στον ουρανό τους κομήτες. Τον παρακολουθούν για να κρίνουν την πορεία του πολέμου. Αν κινείται γρήγορα, το στράτευμα επιταχύνει. Αν σταματά, το στράτευμα ακινητοποιείται. Η κατεύθυνση της δείχνει και την πορεία που πρέπει να ακολουθηθεί. Αν το χρώμα της είναι κόκκινο, γίνεται μάχη. Αν είναι λευκό, έρχεται ο θάνατος (προλήψεις και προκαταλήψεις, που δουλεύουν όμως καθώς τις πιστεύουν και οι αντίπαλοι στρατοί).

Ο Ερμής πάλι είναι ο κριτής του λάθους της κρίσης. Συμβολίζει τη ρευστότητα, τις ταραχές, την αστάθεια. Έχει ίσως και κάποια στοιχεία του δυτικού Ποσειδώνα.

Όψεις μεταξύ των πλανητών

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι όψεις που εξετάζονται μεταξύ των πλανητών. Καθώς ο αριθμός πέντε διέπει ολόκληρο το αστρολογικό σύστημα, δε θα πρέπει να ξαφνιαστεί κανείς, αν μάθει ότι οι όψεις στο κινέζικο σύστημα δημιουργούνται από διαιρέσεις του κύκλου διά πέντε. Οι βασικές όψεις του κινέζικου συστήματος είναι όψεις πολλαπλασίων ή υποπολλαπλασίων του πέντε (36, 72 και 108 μοίρες).

Στις όψεις συμμετέχουν συνήθως τρεις πλανήτες. Οι γωνίες δεν εξετάζονται όπως στο δυτικό σύστημα ως τμήμα του κύκλου (τόξο) με νοητή κορυφή το κέντρο του κύκλου. Είναι γωνίες τριγώνων που είναι εγγεγραμένα στον κύκλο. Στη δυτική αστρολογία, αν είχαμε ένα πλανήτη στις 10ʼ του Καρκίνου, ένα δεύτερο στις 10ʼ του Ζυγού και ένα τρίτο στις 10ʼ του Αιγόκερω θα είχαμε δύο γωνίες 90ʼ (μεταξύ Καρκίνου – Ζυγού και Ζυγού – Αιγόκερω) και μία γωνία 180ʼ (μεταξύ Καρκίνου – Αιγόκερω).

Στο κινεζικό σύστημα θα πάρουμε τις εξωτερικές αυτές γωνίες αλλά θα εξετάσουμε και τις εσωτερικές που σχηματίζονται εντός του τριγώνου των πλανητών. Στη δυτική αστρολογία οι εσωτερικές αυτές γωνίες στο παράδειγμα που περιγράψαμε πιο πάνω θα ήταν γωνίες 45ʼ.

Ακολουθεί ένα παράδειγμα σχηματικό για την κατανόηση των εξωτερικών και των εσωτερικών γωνιών.

Η γωνία 72 μοιρών δείχνει γενικά τα διαδοχικά Στοιχεία. Έτσι δύο πλανήτες που βρίσκονται σε αυτή τη γωνία θα βρίσκονται κατά πάσα πιθανότητα σε διαδοχικά Στοιχεία, δηλαδή Στοιχεία που θρέφουν το ένα το άλλο. Οι πλανήτες όμως μπορεί να μην αντιστοιχούν στην ίδια σχέση παραγωγής. Μπορεί να είναι πλανήτες που τα Στοιχεία τους καταστρέφει το ένα το άλλο. Με τον τρόπο αυτό οι όψεις αποκτούν ποικιλία και οι ερμηνείες των συνδυασμών είναι πρακτικά αμέτρητοι.

Μία όψη 36 μοιρών θεωρείται γενικά θετική (κάτι σαν το ημιτετράγωνο, αλλά με άλλη σημασία), ενώ μία όψη 108 μοιρών κρίνεται μάλλον αρνητική. Οι όψεις μπορεί να λειτουργούν ταυτόχρονα, όντας η μία εσωτερική γωνία και η άλλη εξωτερική. Με αυτό τον τρόπο συνδυάζονται αντιδράσεις και προκύπτουν αμέτρητοι συνδυασμοί ερμηνειών.

Στην ερμηνεία της θέσης εξετάζεται και η θέση στο ουράνιο στερέωμα, η Κατεύθυνση που εντοπίζεται ο πλανήτες. Είναι στο Βορρά, στο Νότο, στην Ανατολή ή στη Δύση; Ή μήπως είναι στο Κέντρο; Η ερμηνεία αυτή προστίθεται στις ερμηνείες των Στοιχείων και των Πλανητών.

Γενικό χαρακτηριστικό πάντως των ερμηνειών είναι ότι βασίζονται κυρίως στη συμπληρωματικότητα και όχι στις αντιθέσεις όπως στο δυτικό σύστημα αναφοράς.
Χρησιμοποιώντας τις Κατευθύνσεις, τους Πλανήτες και τα Στοιχεία, ο αστρολόγος στο κινεζικό σύστημα προβλέπει γεγονότα που αφορούν το κοινωνικό γίγνεσθαι, το κράτος και το λαό.

Τα δώδεκα ζώδια της κινέζικης αστρολογίας που εμείς μέχρι τώρα γνωρίζουμε μικρή συμμετοχή έχουν στο βραχυπρόθεσμο σύστημα πρόβλεψης και περισσότερο επηρεάζουν μακροπρόθεσμες προβλέψεις ( το έτος του Κάπρου, το έτος του Φιδιού) ή περιγράφουν την προσωπικότητα του καθενός μας.

Παράλληλα υπάρχουν πλειάδες μικρότεροι αστερισμοί που χρησιμοποιούνται για εξειδικευμένες προβλέψεις – κατά πώς αρχίζουν να χρησιμοποιούνται στο δυτικό σύστημα οι διάφοροι αστεροειδείς. Οι αστερισμοί αυτοί χρησιμοποιούνται για διάφορες προβλέψεις, δεν εντάσσονται όμως οργανικά στο σύστημα των πέντε στοιχείων και είναι πιθανότατα κληρονομιές παλιότερων συστημάτων πρόβλεψσης, που βασίζονταν στη Σελήνη και τους σεληνιακούς μήνες.

Η λογική αυτή δεν είναι ξένη στην ασιατική αστρολογία, καθώς και στο ινδικό σύστημα αστρολογίας, εκτός από τα ζώδια και τους πλανήτες (που από ό,τι εικάζεται μεταφέρθηκαν εκεί από τους διαδόχους του Μ. Αλεξάνδρου) στο σύστημα έχουν ενταχθεί και προγενέστερες κληρονομιές όπως η επίδραση αστερισμών, ο διαχωρισμός του αστρολογικού χάρτη σε μοίρες βάσει της κίνησης της Σελήνης, κλπ.

Συμπέρασμα

Συνοψίζοντας τις αναφορές στην κινέζικη αστρολογία, θα λέγαμε ότι στο κινεζικό αστρολογικό σύστημα οι αφετηρίες είναι αρκετά διαφορετικές. Η φυλετική μνήμη έχει καταγράψει διαφορετικούς τρόπους αρχετυπικής συμπεριφοράς και έχει μία διαφορετική θεώρηση του κόσμου. Οι αντιθέσεις αμβλύνονται (το Γιν και το Γιανγκ υπάρχουν, αλλά περιέχουν το ένα λίγο από το άλλο), η τετράγωνο λογική απουσιάζει τελείως και ο κόσμος εξετάζεται μέσα από το πρίσμα της συμμετοχής και της περιστροφής γύρω από ένα κέντρο, που δίνει ασφάλεια και ταυτότητα στο χώρο που ανήκουμε.

Μελετώντας την κινέζικη αστρολογία ενισχύει κανείς μέσα του την άποψη ότι τα συστήματα μαντείας δε συνδέονται μόνο με κάποιου είδους φυσική επίδραση ή επιρροή. Συνδέονται κυρίως με αρχετυπικές συμπεριφορές, που είναι ενσωματωμένες στη συλλογική μνήμη και επηρεάζουν την καθημερινότητα μας, κάνοντας μας να νομίζουμε ότι είναι πραγματικές φυσικές δυνάμεις.

Για το λόγο αυτό η συγκριτική μελέτη των συστημάτων δείχνει να είναι μία ενέργεια επιβεβλημένη. Και είναι επιβεβλημένη, γιατί είναι μία ενέργεια που έχει στόχο την αποκάλυψη του τρόπου γέννησης των αστρολογικών συστημάτων αλλά – τελικά – και την αποκάλυψη της φύσης της ίδιας της αστρολογικής επίδρασης.

Το πρώτο μέρος του άρθρου μπορείτε να το διαβάσετε εδώ

Βιβλιογραφία

1. Derek Walters, Κινέζικη Αστρολογία, Πύρινος Κόσμος
2. Wang Lee Tsu, Κινέζικη Αστρολογία, Ωρόρα
3. Αρθρα Κινέζικης Αστρολογίας, ..:: eportal.gr - ΑΡΘΡΑ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ::..
4. Wikipedia, Chinese Astrology, Wikimedia Error
5. Chinese Astrology - General Astrology Element Overview