Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου

[fillenia]

Η γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου στις 14 Φεβρουαρίου είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για ερωτικό ζευγάρωμα και ρομαντικά ραντεβού, στη μνήμη ενός από τους παλιότερους Αγίους του Χριστιανισμού, του Βαλεντίνου. Ωστόσο η προέλευση της γιορτής έχει λίγα κοινά στοιχεία με τους πρώτους αγίους γιατί στην πραγματικότητα πρόκειται για την εκχριστιανισμένη αρχαία ρωμαϊκή γιορτή Λουπερκάλια (Lupercalia), αφιερωμένη στη Θεά των Λύκων.


Η γιορτή της Θεάς των Λύκων

Τα Lupercalia, ήταν αφιερωμένα στη γονιμότητα της Θεάς Λούπα (Lupa), της μυθικής Λύκαινας – τροφού των ιδρυτών της Ρώμης Ρωμύλου και Ρέμου που γιορτάζονταν μαζί με την Γιούνο (Juno) τη βασίλισσα Θεά του ρωμαϊκού Πανθέου (αντίστοιχη της δικής μας Ηρας). Η Juno γιορταζόταν στις 14 Φεβρουαρίου, την παραμονή των Lupercalia, με οργιαστικές ιεροτελεστίες, χαρακτηριστικές των μητριαρχικών κοινωνιών. Όπως αναφέρει ο Πλούταρχος στο έργο του «Η Ζωή του Καίσαρα» ήταν αρχικά μια βουκολική γιορτή αφιερωμένη στον Αρκαδικό μυθικό βασιλιά Λυκάονα (μεταμορφωμένος από το Δία σε Λύκο).

Η παράδοση λέει μάλιστα πως την παραμονή των Lupercalia, οι ρωμαίες παρθένες έγραφαν τα ονόματά τους και τα έκλειναν σε δοχεία από τα οποία τα ανέσυραν οι νεαροί άνδρες, ένα προς ένα και η κάθε κοπέλα γινόταν η επίσημη συνοδός του σε όλη τη διάρκεια της γιορτής. Μερικές φορές η ένωσή τους διαρκούσε μέχρι την επόμενη γιορτή, άλλες φορές εξελισσόταν σε ερωτική σχέση και στη πατριαρχική περίοδο συχνά κατέληγε σε γάμο (η μητριαρχική θεά ήταν αντίθετη με τον θεσμό του γάμου)

Η μαγεία της Γονιμότητας

Στη διάρκεια των γιορταστικών τελετών θυσιάζονταν κατσίκια και σκυλιά στη σπηλιά του Lupercal και με το αίμα τους έβαφαν τα κεφάλια των νεαρών ανδρών για να εξαγνιστούν στη συνέχεια με γάλα, σύμβολο της ιερής αναγέννησης. Όπως μαρτυρεί ο Πλούταρχος, οι προς μύηση νέοι ήταν ντυμένοι με δέρματα ζώων και κρατούσαν λουριά φτιαγμένα από τις προβιές των θυσιασμένων ζώων για να χτυπήσουν τις γυναίκες που έτρεχαν εκστασιασμένες στους δρόμους γύρω από τον Λόφο του Παλατίνου, κοντά στη σπηλιά του Lupercal.

«Την ίδια στιγμή, πολλοί από τους ευγενείς νέους και τους δικαστές, έτρεχαν ολόγυμνοι πάνω κάτω στην πόλη, γελώντας και μαστιγώνοντας με τα δασύτριχα λουριά τους όσους συναντούσαν στο δρόμο τους. Και πολλές γυναίκες επίσης από την τάξη των ευγενών, έμπαιναν σκόπιμα στο δρόμο τους, και όπως τα παιδιά του σχολείου έδιναν τα χέρια τους για να τους τα χτυπήσουν, πιστεύοντας πως οι έγκυες θα έχουν εύκολο τοκετό και οι στείρες θα τεκνοποιήσουν (Πλούταρχος, H ζωή του Καίσαρα)»

Αυτή ήταν η μαγική γονιμότητα, που προερχόταν από την δημιουργία του μύθου του μαγικού κύκλου του Παλατίνου. Είναι πολύ πιθανό σε αρχαιότερες περιόδους, να ήταν τα κορίτσια οι διώκτες των αγοριών αλλά όπως συμβαίνει με τους περισσότερους μύθους, άλλαξε για χάρη των νεότερων προτιμήσεων. Στα πρώτα χριστιανικά χρόνια η γιορτή αφιερώθηκε στον Eξαγνισμό της Παρθένου Μαρίας.

Ο Αγιος Βαλεντίνος

Κατά τη βασιλεία του Αυτοκράτορα Κλαύδιου ΙΙ, η Ρώμη ενεπλάκη σε πολλές αιματηρές και αντιλαϊκές εκστρατείες. Εξ αιτίας αυτού, ο Κλαύδιος ΙΙ δυσκολευόταν να στρατολογήσει άνδρες για τις ρωμαϊκές λεγεώνες του γιατί οι Ρωμαίοι ήταν απρόθυμοι να αφήσουν τις αγαπημένες τους και τις οικογένειές τους. Για να τους αναγκάσει, ο Κλαύδιος ακύρωσε όλους τους γάμους και τους αρραβώνες στη Ρώμη.

Ο Αγιος Βαλεντίνος ήταν ιερέας στη Ρώμη, την εποχή του Κλαύδιου. Λέγεται πως ο ίδιος μαζί με τον Αγιο Μάριο βοήθησαν τους χριστιανούς μάρτυρες παντρεύοντας κρυφά τα ζευγάρια. Ο Αγιος Βαλεντίνος σύρθηκε μπροστά στον έπαρχο της Ρώμης για να λογοδοτήσει για τις πράξεις του και καταδικάστηκε σε μαστίγωμα μέχρι θανάτου και αποκεφαλισμό. Μαρτύρησε στις 14 Φεβρουαρίου του 270 μ.Χ.

Οι Πατέρες της πρώτης χριστιανικής Εκκλησίας της Ρώμης, επιδίωξαν να απομακρύνουν τα ειδωλολατρικά στοιχεία των αρχαίων εορτών, αντικαθιστώντας τα ονόματα των γυναικείων θεοτήτων με εκείνα των Αγίων. Mια και τα Lupercalia γιορτάζονταν συμπτωματικά τον Φεβρουάριο, οι Πατέρες επέλεξαν τον Αγιο Βαλεντίνο για να αντικαταστήσει την Juno και την Lupa. Φαίνεται λοιπόν, πως κάπως έτσι προέκυψε το έθιμο οι νεαροί άνδρες να επιλέγουν τις συνοδούς τους (valentine), ή να επιλέγονται Αγιοι ως προστάτες της νέας χρονιάς.

Στην εποχή μας στέλνουμε κάρτες αφιερωμένες στους Βαλεντίνους μας. Στις ΗΠΑ μάλιστα οι κάρτες που στέλνονται του Αγίου Βαλεντίνου, αυξάνονται κάθε χρόνο και με εξαίρεση τις Χριστουγεννιάτικες, είναι πρώτες. Η συνήθεια αυτή έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής μετά την καθιέρωση της «ομαδικής αλληλογραφίας» καθώς παλιότερα στοίχιζε ακριβά και ειδικά όταν το ταχυδρομικό τέλος πληρωνόταν από τον παραλήπτη και όχι από τον αποστολέα. Καθόλου ταιριαστό με το ιδανικό του Αγίου Βαλεντίνου!

Όταν τα Αγρια Πουλιά ζευγαρώνουν…

Το ερώτημα είναι, αν θα άξιζε να γιορτάζουμε και στις μέρες μας αυτές τις αρχαίες γιορτές; Με την συμμετοχή μας στην οργανωμένη θρησκεία και τον κατακερματισμό της κοινωνίας, πολλοί από εμάς στη Δύση (και όλο περισσότεροι στην Ανατολή) έχουμε χάσει την επαφή με την ενέργεια της Φύσης που αναζωογονεί τη σχέση μας με τη γη, τον κόσμο και εν τέλει το πνεύμα. Οι εποχιακές γιορτές, όπως ο Αγιος Βαλεντίνος, χαρακτηρίζουν τους ζωτικούς άξονες στην άμπωτη και την παλίρροια της ύπαρξής μας, που οπωσδήποτε ήταν εμφανέστερες στις παλιότερες αγροτικές κοινωνίες. Θα ήταν ευεργετικό για τον σύγχρονο άνθρωπο να συντονιστεί και πάλι με τη φυσική ενέργεια του πλανήτη, για να μπορέσει να αποκαταστήσει την ενεργειακή ροή μέσα του και να εναρμονιστεί με τη Φύση που από καιρό έχει υποσκελίσει στη συνείδησή του.

Κατά ένα περίεργο τρόπο, η μέρα του Αγίου Βαλεντίνου, είναι η εποχή που παραδοσιακά ζευγαρώνουν τα άγρια πουλιά.


Πηγή: http://www.astrologycom.com/valentine.html

Αναφορές
References:
J. G. Frazer: The Golden Bough, MacMillan & Co. Ltd, London, 1923
B. G. Walker: The Woman's Encyclopedia of Myths and Secrets, Harper & Row, NY 1983
J. C. Cooper: The Aquarian Dictionary of Festivals, The Aquarian Press, Wellingborough, UK 1990
Plutarch: Life of Romulus, translated by John Dryden [online resource]
Leonhard Schmitz: Lupercalia, A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, John Murray, London 1895.

[Λίλιαν Σίμου]

Πολύ ενδιαφέρουσες οι πληροφορίες, από ένα ακούραστο αναζητητή των μυστηρίων... Συγχαρητήρια!