Είπατε Χρόνια Πολλά για... την "Ημέρα της Γυναίκας";

[fillenia]

Αγαπητέ Δ.Μ.

Τι ακριβώς σημαίνει η φράση " ποιό ρόλο πρέπει να έχει μια γυναίκα" ποια θα πρέπει να είναι η θέση της στην κοινωνία." Δηλαδή η γυναικεία βούληση δεν είναι ελεύθερη αλλά προκαθορίζεται από κάποιο νόμο/αρχή; Tα "πρέπει" δίνουν την έννοια του "καθήκοντος", μια έννοια δύσκολη που έχει να κάνει με ηθικές αρχές, δηλαδή φιλοσοφία, συνεπώς πρέπει το θέμα να εξεταστεί φιλοσοφικά.


Ωστόσο, ο ρόλος της γυναίκας ήταν ανέκαθεν πολλαπλός και καθορίζεται από τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούν, στις διεργασίες των οποίων συμμετέχει. Η γυναίκα που δεν εργαζόταν ήταν η αστή επειδή ήταν υποτιμητική η χειρωνακτική εργασία και ήταν δηλωτικό μιας κατώτερης κοινωνικής τάξης. Η "ιδεολογία" αυτή πρωτοεμφανίστηκε στην εποχή του Διαφωτισμού, και είναι απόρροια των ιδεών του. Ο κατά τα άλλα θαυμάσιος Ζ.Ζ. Ρουσσώ, ενοχοποιείται για τη "συμφορά". Αρκεί να διαβάσει κάποιος τον "Εμίλ" για να καταλάβει για ποιον ρόλο προοριζόταν η γυναίκα, η οποία παρεμπιπτόντως, όφειλε να είναι μορφωμένη για να μεγαλώνει σωστά τα παιδιά της. Οι Διαφωτιστές επίσης είναι υπεύθυνοι και για την αποκοπή του γυναικείου επιστημονικού λόγου άρα και της εξαιρετικής αντίληψης " η γυναίκα είναι για την κουζίνα" που είχε σαν συνέπεια το "άντε πλύνε κανα πιάτο μωρή".

Ο κοινωνικός χώρος δεν είναι χωρισμένος σε διακριτές περιοχές, όπου η κάθε ομάδα λειτουργεί αυτόνομα από την άλλη, εντελώς περιχαρακωμένη από κάθε είδους σύνορα, χωρίς επικοινωνία και αλληλεξάρτηση.
Ζούμε όλοι σε συνθήκες ώσμωσης.

Η ιστορική αναδρομή δεν γίνεται μόνο χάριν παιδειάς και δεν μπορούμε μέσω αυτής να προβλέψουμε το μέλλον. Πως θα προβλέψουμε την ιστορική εξέλιξη που δεν έχει συμβεί ακόμα με δεδομένα του παρελθόντος; H εξέλιξη δεν είναι γραμμική ούτε νομοτελειακή. Μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε, με βάση το παρόν και όχι το παρελθόν. Ο,τι συνέβη στο παρελθόν δεν είναι γενικός κανόνας ώστε να επιτρέπει προβλέψεις ή το χειρότερο... μαντεψιές. Η ιστορία είναι γεμάτη ανατροπές διαψεύδοντας κοινωνικοοικονομικές θεωρίες, όπως του Μάλθους, που μέχρι τότε επιβεβαιώνονταν, επειδή στηρίχτηκαν σε τέτοια δεδομένα. Μελετάμε το ιστορικό παρελθόν μέσα από τα δικά του μάτια, με το δικό του τρόπο θέασης και όχι τον σημερινό. Είναι εύκολο και επικίνδυνο να εξαγάγουμε συμπεράσματα επειδή γνωρίζουμε το τέλος της ιστορίας, δηλαδή να "κατασκευάζουμε" το παρελθόν με εικόνες σημερινές.

Κατά τα άλλα, δεν είμαι μόνο εργαζόμενη. Ευτυχώς μπόρεσα να επιλέξω τους ρόλους μου συνειδητά, και όποτε χρειάστηκε αποσαφήνισα τη θέση μου στην οικογένεια, συμβιβάστηκα (αμοιβαία), και δεν σφύριξα αδιάφορα στα δικαιώματα των άλλων. Δεν είναι όμως όλες οι γυναίκες το ίδιο ευνοημένες.
Τέλος, δεν επεδίωξα να παίξω το ρόλο της "τέλειας" γυναίκας, μητέρας, εργαζόμενης ή ό,τι άλλο ... Αυτός που είναι καλός σε όλα, είναι μετριότητα. Η τελειότητα, άλλο ένα "πρέπει" από το οποίο πρέπει να παραιτηθούν οι γυναίκες.

[Δ.Μέλλος]

Αγαπητέ Δ.Μ.

Τι ακριβώς σημαίνει η φράση " ποιό ρόλο πρέπει να έχει μια γυναίκα" ποια θα πρέπει να είναι η θέση της στην κοινωνία." Δηλαδή η γυναικεία βούληση δεν είναι ελεύθερη αλλά προκαθορίζεται από κάποιο νόμο/αρχή;

Πιστεύω ότι η κοινωνία των ανθρώπων, για να είναι ...ανθρωπινή, πρέπει να διέπεται από κάποιους ελάχιστους κανόνες/αρχές που θα βασίζονται στην υπακοή και όχι στην υποταγή (dura lex sed lex). Η γυναικεία βούληση, όπως και η ανδρική βέβαια, θα πρέπει να είναι ελεύθερη αλλά να μην παρεκκλίνει από αυτούς τους κανόνες/αρχές οι οποίοι από κοινού γίνονται δεκτοί. Αν ο καθένας έκανε ό,τι ήθελε ορμόμενος από τα ένστικτά του δεν νομίζω ότι η συνοχή της κοινωνίας θα ήταν αυτή που θέλουμε. Τα "πρέπει" πρέπει να υπάρχουν, δεν έχουν όλοι τον ίδιο βαθμό ευσυνειδησίας/αντίληψης.

Ωστόσο, ο ρόλος της γυναίκας ήταν ανέκαθεν πολλαπλός και καθορίζεται από τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούν, στις διεργασίες των οποίων συμμετέχει

Αυτό νομίζω και εγώ.

Η γυναίκα που δεν εργαζόταν ήταν η αστή επειδή ήταν υποτιμητική η χειρωνακτική εργασία και ήταν δηλωτικό μιας κατώτερης κοινωνικής τάξης. Η "ιδεολογία" αυτή πρωτοεμφανίστηκε στην εποχή του Διαφωτισμού, και είναι απόρροια των ιδεών του

Η χειρωνακτική εργασία δεν χαρακτήριζε ως μέλος κατώτερης κοινωνικής τάξης μόνο την γυναίκα αλλά και τον οποιονδήποτε άνδρα την έκανε. Η αντίληψη αυτή δεν υπήρχε μόνο ως απόρροια του Διαφωτισμού αλλά προϋπήρχε και πολλές χιλιάδες χρόνια πριν. Απλώς με την δημιουργία της αστικής τάξης εμπλουτίστηκε η κοινωνική διαστρωμάτωση και οι χειρώνακτες κατεβήκαν ένα σκαλί πιο κάτω.

Αρκεί να διαβάσει κάποιος τον "Εμίλ" για να καταλάβει για ποιον ρόλο προοριζόταν η γυναίκα, η οποία παρεμπιπτόντως, όφειλε να είναι μορφωμένη για να μεγαλώνει σωστά τα παιδιά της. Οι Διαφωτιστές επίσης είναι υπεύθυνοι και για την αποκοπή του γυναικείου επιστημονικού λόγου άρα και της εξαιρετικής αντίληψης " η γυναίκα είναι για την κουζίνα" που είχε σαν συνέπεια το "άντε πλύνε κανα πιάτο μωρή".

Δεν υιοθετώ τους τελευταίους χαρακτηρισμούς, αλλά εξήγησέ μου π.χ. πώς θα θυλάσω, εγώ ο άνδρας εννοείται, ένα μωρό, πώς θα το κυοφορήσω, πώς θα υποδυθώ τον απαραίτητο μητρικό ρόλο.

Ο κοινωνικός χώρος δεν είναι χωρισμένος σε διακριτές περιοχές, όπου η κάθε ομάδα λειτουργεί αυτόνομα από την άλλη, εντελώς περιχαρακωμένη από κάθε είδους σύνορα, χωρίς επικοινωνία και αλληλεξάρτηση. Ζούμε όλοι σε συνθήκες ώσμωσης.

Αυτό νομίζω και εγώ και αυτός είναι ο λόγος που οι κανόνες/αρχές που διέπουν τις κοινωνίες μας εξελίσσονται, είτε με τις άμεσες και βίαιες πιέσεις που ασκούνται είτε απλώς με την έμμεση και κατά πλειοψηφία σταδιακή αποδοχή του νέου.

Η ιστορική αναδρομή δεν γίνεται μόνο χάριν παιδειάς και δεν μπορούμε μέσω αυτής να προβλέψουμε το μέλλον. Πως θα προβλέψουμε την ιστορική εξέλιξη που δεν έχει συμβεί ακόμα με δεδομένα του παρελθόντος; H εξέλιξη δεν είναι γραμμική ούτε νομοτελειακή. Μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε, με βάση το παρόν και όχι το παρελθόν. Ο,τι συνέβη στο παρελθόν δεν είναι γενικός κανόνας ώστε να επιτρέπει προβλέψεις ή το χειρότερο... μαντεψιές

Δεν αναφέρω πουθενά ότι η ιστορικές αναδρομές γίνονται "χάριν παιδειάς" (για παιχνίδι, δηλαδή), ούτε ότι μπορούμε να να κάνουμε προβλέψεις ή μαντεψιές. Γράφω αυτό ακριβώς:

Οι ιστορικές αναδρομές είναι χρησιμότατες γιατί μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα την σημερινή κατάσταση, να ερμηνεύουμε αλλά και να "μαντεύουμε" ενίοτε το μέλλον.

Όπως βλέπεις γράφω για καλύτερη κατανόηση και ερμηνεία της τωρινής κατάστασης, το δε "μαντεύουμε" περιβάλλεται από εισαγωγικά, άρα δεν χρησιμοποιώ την κυριολεκτική έννοια της λέξης, απεναντίας προσπαθώ να της δώσω και μια έννοια ελαφρότητας, που μάλλον λόγω των αντικειμενικών δυσκολιών που έχει η επικοινωνία μέσω του διαδικτύου δεν έγινε αντιληπτή. Και εγώ δεν θεωρώ την εξέλιξη της ιστορίας γραμμική, ούτε και κυκλική. Την θεωρώ σπειροειδή και αποτέλεσμα των συνισταμένων δυνάμεων που την διαμορφώνουν.

Μελετάμε το ιστορικό παρελθόν μέσα από τα δικά του μάτια, με το δικό του τρόπο θέασης και όχι τον σημερινό

Αυτός νομίζω και εγώ ότι είναι ο ορθότερος τρόπος. Ειδάλλως έχουμε τον λεγόμενο αναχρονισμό και καταλήγουμε σε στρεβλό συμπέρασμα.

Είναι εύκολο και επικίνδυνο να εξαγάγουμε συμπεράσματα επειδή γνωρίζουμε το τέλος της ιστορίας, δηλαδή να "κατασκευάζουμε" το παρελθόν με εικόνες σημερινές.

Δεν μιλάμε για υποκειμενική θέαση της ιστορίας, μιλάμε για την δυνατότητα να προβλέψουμε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα επειδή έχουν προηγηθεί συγκεκριμένα αίτια. Η κατά το δοκούν ερμηνεία της ιστορίας και η "κατασκευή" της είναι άλλο πράγμα, τόσο εύκολο όσο και επικίνδυνο, όπως σωστά γράφεις (π.χ. Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος και η τύφλωση των αιχμαλώτων, ή ο πιο πρόσφατος ...συνωστισμός στο λιμάνι της Σμύρνης ).

Ενώ όμως γνωρίζω ποια είναι η θέση της γυναίκας σήμερα, και εσύ πολύ περιεκτικά την έχεις παρουσιάσει με τις πλούσιες και χρήσιμες αναφορές σου, εξακολουθώ να μην μην έχω καταλάβει ποια είναι η άποψή σου για το πώς θα έπρεπε να είναι, εφόσον σε γενικές γραμμές όλοι συμφωνούμε ότι δεν είναι και η καλύτερη, τουλάχιστον.
Να είσαι καλά

[e k]

Αγαπητή fillenia,

... Η γυναίκα τίθεται πρακτικά εκτός εργασίας μετά τα 40 της διότι υποτίθεται πως μειώνεται η παραγωγικότητά της.
Επιμένω πως τα πάντα επηρεάζονται από την οικονομία. Μία γυναίκα πάνω απ'τα 40 έχει μεγάλη επαγγελματική πείρα και ο επιχειρηματίας θα το σκεφτεί πολύ πριν της δώσει πόδι επιλέγοντας αντί γι'αυτήν μία γιαλυστερή νεαρά. Πρωτίστως, έχει να σκεφτεί την αποδοτικότητα του έργου της. Γούστα μπορεί να βγάλει και αλλού. Ο ανταγωνισμός άλλωςτε καραδοκεί και για τον ίδιο.


...Η καραμέλα για την ραθυμία μας είναι μάλλον η κρατική αδιαφορία, ενώ ο κοινωνικός στιγματισμός είναι η ωμή πραγματικότητα.
Κι εγώ απλά είπα πως οι κρατικοί θεσμοί θα αλλάξουν τελευταίοι. Οι νομοθέτες από μόνοι τους σίγουρα δεν πρόκειται να το κάνουν.


fficeffice" />>...Ισως δεν έχεις δει πόσο καταλυτικός είναι αυτός ο φόβος ειδικά όταν συναρτάται στη βία και την οικονομική εξάρτηση.>
>Αφού το ανέφερες λοιπόν, σκέψου και τις περιπτώσεις που η σχέση πέθανε προπολλού, η σύμβια είναι πλέον αλλού γι'αλλού και η οικονομική εξάρτηση της οικογένειας απασχολεί πλέον μόνο τον (του ισχυρού φύλλου) άντρα που δεν του πάει καρδιά να εγκαταλείψει τόσες ψυχές-στόματα και καθημερινά (7στις7) τρέχει σε δυό δουλειές να τα βολέψει και όταν επιστρέφει σπίτι του να το περιλαβαίνει με ηλιθιότητες του τύπου εσένα σου έδωσαν λιγότερα οι δικοί σου και η τάδε απέναντι περνάει μια χαρά και τον κερατώνει κι'όλας και τα παιδιά να ζουν μεσ'τον καβγά και την γκρίνια και να απειλούν (με το δίκιο τους) πως θα φύγουν. Την ξέρω καλά την ιστορία που έχει γονατίσει αδελφικό φίλο, οπότε ας αφήσουμε την βία και την οικονομική εξάρτησηστην άκρη.>
>>
>>
>...Τα κατάλοιπα της παλιάς νοοτροπίας υπάρχουν ακόμα....γυναίκες φοβισμένες και παγωμένες παρακαλούν να βγάλουν ταυτότητες με το επώνυμο του άντρα τους!!! >
>Ναί. Επίσης, παλιότερα, ο άντρας μετά τα κρασιά στο καφενείο, έκανε και μία βόλτα στο τελευταίο σπίτι του χωριού πριν γυρίσει στο δικό του… Και η κυρά του όχι απλά το αποδεχόταν, αλλά ήταν και ανακουφισμένη που δεν την πλάκωνε στο ξύλο. Αλίμονο αν κοιτάμε πίσω Εάν θέλουν να απαρνηθούν το επίθετό τους, ας το κάνουν. Δυστυχώς, εμείς μόνον συμβουλευτικά μπορούμε να τις επηρεάσουμε. Αλλά αυτά που κάνουν θα τα βρούν μπροστά τους.>
>>
>>
>Αν υπάρχει νομοτέλεια στον κόσμο... κάποια στιγμή η γη θα γίνει κόκκινη >>
Ο κόσμος είναι ήδη κόκκινος από το αίμα που καθημερινά χύνεται. Στο χέρι μας είναι να γίνει χρυσός.

>

[Ζωή και Ζώδια]

Κόκκινη από αγάπη, εννοεί μάλλον, όπως λέει και το τραγούδι άλλωστε :bigsmile:

[e k]

... οι πραγματικες αρχες που μας διεπουν, θα μου επιτρεψεις να παρατηρησω οτι οταν ειναι αποτελεσμα νοητικων διεργασιων, ...

H νοητική διεργασία και το υποσυνείδητο για μένα είναι το ίδιο ζωντανά μέσα μας, όπως και τα αντίστοιχα των εκατομμυρίων προγόνων μας που κληρονομήσαμε στο DNA μας.

Ωςτόσω, αλίμονο αν αφεθούμε απλά στις φοβίες και τα ταμπού. Θα καταντήσουμε έρμαιά τους. Την βούληση πού την βάζεις?

Και ο φαντάρος που τον προσμένει η κοπελιά του και έχει να την δεί δυό μήνες βάζει είκοσι* στην τσέπη και πηδάει τα κάγκελα. Όλα έχουν το τίμημα τους.
(*μέρες φυλακή)

[starfish]

[quote=e k;29730]

H νοητική διεργασία και το υποσυνείδητο για μένα είναι το ίδιο ζωντανά μέσα μας, όπως και τα αντίστοιχα των εκατομμυρίων προγόνων μας που κληρονομήσαμε στο DNA μας.

Ωςτόσω, αλίμονο αν αφεθούμε απλά στις φοβίες και τα ταμπού. Θα καταντήσουμε έρμαιά τους. Την βούληση πού την βάζεις?


Το υποσυνειδητο ειναι ζωντανο μεσα μας, οι νοητικες διεργασιες ομως ειναι συνειδητες. Οι νοητικες διεργασιες επισης, "δουλευουν" με τετοιο τροπο ωστε να κρυβουν το υποσυνειδητο.
Υπαρχουν φοβοι και ταμπου των οποιων εχουμε συνειδηση, και αλλοι των οποιων δεν εχουμε. Αυτοι συνθηθως ειναι και οι πιο δυνατοι. Τα μονοποτια προς την αυτοσυνειδηση ειναι περισσοτερο περιπλοκα και μπερδεμενα απ οτι θελουμε να πιστευουμε. Κατ επεκταση κι ο ανθρωπος ειναι πιο περιπλοκος απ οτι φαινεται.
Δινω στην βουληση αξια, ειτε γνωριζει τι την οδηγει να πραττει οτι πραττει, ειτε οταν απλως αντιδραει.
Δεν παραγνωριζω ομως τα σκοταδια, ουτε τον φοβο του σκοταδιου.

[fillenia]

Ας βάλουμε σε μια σειρά τα πράγματα, γιατί ανοιχτήκαμε στα βαθιά...

Το πρότυπο της αστής

Κατ΄αρχήν, το πολιτισμικό περιβάλλον που ζούμε σήμερα, στα καθ' ημάς (για να περιοριστούμε λίγο γεωγραφικά) είναι το λεγόμενο "Δυτικό", που στηρίζεται σε δύο πόλους, τον Χριστιανισμό και τον Ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. Οι "βάρβαροι" Φράγκοι, στη διάρκεια του Μεσαίωνα, με τα πνευματικά μέσα που ήταν διαθέσιμα, αφομοίωσαν την παραπάνω κληρονομιά και δημιούργησαν τον Δυτικό Πολιτισμό.
Χριστιανισμός, Αριστοτέλης, Πλάτωνας, και Ρωμαϊκό δίκαιο και οργάνωση. Ο,τι γνώρισαν το ερμήνευσαν με τη δική τους οπτική συνδυασμένη με την θεολογική γνώση. Κανείς δεν μπορεί να τους κατηγορήσει γι αυτό. Το ίδιο (σε ότι αφορά την ελληνορωμαϊκη κληρονομιά) έκαναν και οι Μουσουλμάνοι Αραβες, με τη διαφορά ότι έμειναν εκεί και δεν προχώρησαν παραπέρα. Η πνευματική εξέλιξη ήταν εξαιρετικά γοργή, σε σύγκριση με τους προηγούμενους αιώνες. Επιστέγασμα όλων, ο Διαφωτισμός και παράλληλα η Επιστημονική Επανάσταση που οδήγησαν στη σύγχρονη εποχή.
Ωστόσο, αλλαγές παρατηρήθηκαν και στην οικονομική οργάνωση που άλλωστε βρίσκεται σε στενή σχέση αλληλεξάρτησης με την κοινωνική. Από την φεουδαλική οργάνωση της κοινωνίας, περάσαμε στην καπιταλιστική με ενδιάμεσο μεταβατικό στάδιο 3 αιώνων. Στο μεταβατικό στάδιο, άλλαξε η κοινωνικη διαστρωμάτωση με κύριο χαρακτηριστικό το αστικό φαινόμενο. Η κοινωνία ήταν μέχρι τότε κατά 90% αγροτική, συνεπώς ο εξαστισμός ήταν ο ισχυρός παράγοντας που διαμόρφωσε ένα νέο πλαίσιο αξιών ως καταλληλότερο για να επιλύσει τα προβλήματα που υπήρχαν σε όλα τα επίπεδα. Οι αστοί εμφορούνται από τις ιδέες του Διαφωτισμού και δεν είναι τυχαίο. Αναπτύσσεται μια αστική νοοτροπία - ιδεολογία - προς μίμηση της αριστοκρατικής τάξης την οποία προσπαθούν να διαβρώσουν κοινωνικά με διάφορα μέσα. Απώτερος σκοπός, η πολιτική δύναμη. Οι αστοί έχουν τα πάντα εκτός από πολιτική εξουσία. Οι αριστοκράτες, δεν έχουν τίποτα παρά μόνο τους τίτλους ευγενείας που τους δίνουν δύναμη. Περιχαρακώνονται, εξ ού και το γαλάζιο αίμα, αλλά .... οι άλλοι έχουν τα λεφτά. Στην Γαλλία, τα πράγματα έχουν ακριβώς έτσι και παραμένουν ακόμα και μετά την Γαλλική επανάσταση (ηγέτες της οποίας είναι οι πλούσιοι αστοί).

Ωστόσο στη Βρετανία, τα πράγματα έχουν διαφοροποιηθεί πολύ νωρίτερα. Αυτοί δεν έχουν τα αριστοκρατικά κόμπλεξ, δεν γνώρισαν το φεουδαλικό σύστημα, η κοινωνία τους είναι πιο εξαστισμένη, πιο δυναμική και επιπλέον έχουν κοινοβουλευτικό προσανατολισμό -είναι οι μόνοι που έχουν εκτελέσει τον μονάρχη τους!!! Η γυναίκα εκεί, έχει ήδη περάσει στη μισθωτή εργασία από την χειρωνακτική που δεν συνιστά και ντροπή -ο προτεσταντισμός είναι δυνατός και έχει προβάλει το πρότυπο της ατομικής εργασίας αλλά και της ατομικής ιδιοκτησίας. Ο κοινοτισμός έχει πάει περίπατο προ πολλού. Τα πρότυπα λοιπόν όπως και οι ρόλοι δεν έχουν να κάνουν με τα κοινωνικά προνόμια αλλα με τα οικονομικά. Στην Αγγλία, όποιος έχει ατομικές ικανότητες μπορεί να πετύχει οικονομικά και αν το καταφέρει, τότε ανεβαίνει η κοινωνικη του αξία. Το καπιταλιστικό πνεύμα λοιπόν ξεκινάει από εκεί. Η γυναικεία χειραφέτηση - οικονομική αυτονομία - ριζώνει στην εργατική τάξη και όχι στην αστική. Ο καπιταλισμός ουσιαστικά είναι ο μεγαλύτερος αντίπαλος της παραδοσιακής οργάνωσης. Στη γαλλική ακτή, δεν συμβαίνει το ίδιο. Ο καπιταλισμός αργεί να εδραιωθεί, η κοινωνική διαστρωμάτωση παραμένει φεουδαλική, τουτέστιν οι παραδοσιακές αντιλήψεις, εμμένουν. Καθώς δεν υπάρχει ιδιαίτερη πίεση από εξωγενείς παράγοντες, οι κοινωνικές νοοτροπίες αλλάζουν με εξαιρετική βραδύτητα. Επιπλέον είναι καθολικοί, δηλαδή υπακούουν σε μια ιεραρχημένη κοινωνική δομή, όπου ο εκκλησιαστικός παράγοντας είναι ισχυρός. Ποια γυναικεία χειραφέτηση;

Διαφωτισμός και γυναικείος επιστημονικός λόγος.

Μέσα από τον διαχωρισμό της δημόσιας από την ιδιωτική σφαίρα και στο πλαίσιο αυτού του διαχωρισμού η Επιστήμη που μέχρι τότε ήταν μια Οικιακή, κατά βάση, δραστηριότητα αρχίζει να γίνεται δημόσια και άρα να έχει και δημόσιο λόγο. Μέσα από τους μισθούς που παίρνουν οι διάφοροι experts για να μιλήσουν – από ιδιώτες από αστούς, από θεσμικά όργανα και όχι από πάτρωνες όπως είχαμε στην εποχή του Γαλιλαίου, συμβαίνει και η αποκοπή των γυναικών από τη συγκρότηση του επιστημονικού λόγου. Γιατί όταν γίνεται η μοιρασιά αυτή, οι γυναίκες χάρη σε φιλοσοφικές θεωρίες που διατυπώνουν οι φιλόσοφοι του Διαφωτισμού – απελευθερωτές κατά τα άλλα τύπου Ρουσσώ- αναλαμβάνουν την οικιακή σφαίρα και αν είναι μορφωμένες αναλαμβάνουν να αναθρέψουν και μορφωμένα παιδιά. Βασικά ο ρόλος τους είναι αυτός και όχι να συμμετέχουν στην πρωτογενή παραγωγή του επιστημονικού λόγου.

Είναι η περίφημη θεωρία της συμπληρωματικότητας η οποία ακόμα τρέχει. Από τον Ρουσσώ ξεκινάει αυτή η θεωρία και είναι αυτό που λέμε ακόμη, ότι δεν τίθεται ζήτημα ισότητας ή ανισότητας για γυναίκες και άντρες απλώς είναι διαφορετικά όντα, διαφορετικές φύσεις και οι γυναίκες καταλληλότερες να καθονται στο σπίτι να ανατρέφουν ηθικά και μορφωμένα παιδιά και οι άντρες είναι οι κουβαλητές, οι άνθρωποι που παράγουν την επιστήμη και στην καλύτερη περίπτωση, μπορούν, γυρίζοντας κουρασμένοι στο σπίτι να συζητούν για όλα αυτά τα φοβερά πράγματα…

Mέχρι τότε υπήρχε πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή στην παραγωγή επιστημονικού λόγου, όπως τον εννοούμε σήμερα, παρόλο που δεν είναι κυρίαρχες. Προσωπικά έχω την πεποίθηση ότι όλα αυτά για την διάκριση των φύλων δεν είναι απλώς προϊόν μιας μακραίωνης πατριαρχικής ηγεμονίας, αλλά προϊόν των πεφωτισμένων φιλοσόφων του Διαφωτισμού. Όλα αυτά σαφώς υπήρχαν αλλά έδωσαν θεσμικό χαρακτήρα σ αυτή τη διάκριση. Πάντως οι γυναίκες ξαναμπαίνουν στο παιγνίδι στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν συγκροτούνται τα διάφορα εργαστήρια και πάλι στη βάση της θεωρίας της συμπληρωματικότητας όπου οι γυναίκες είναι τακτικές, επιδέξιες, νοικοκυρές και με αυτή τους την ιδιότητα μπαίνουν στα εργαστήρια για να κάνουν την λεπτοδουλειά ή την χαμαλοδουλειά, ας πούμε, ή στα πειράματα βιολογίας γιατί οι άντρες είναι τσαπατσούληδες και δεν τα πάνε πολύ καλά. Αλλά και πάλι τον επιστημονικό λόγο τον συγκροτούν οι άντρες.

Η ελεύθερη βούληση

Οπως είπε ο Καντ, ελεύθερη καθεαυτό βούληση δεν υπάρχει για κανέναν, από τη στιγμή που περιορίζεται από ηθικούς, νομικούς ή άλλους κανόνες και αρχές, που προφανώς έχουν γίνει αποδεκτοί. Συνεπώς, ο οποιοσδήποτε ρόλος καθορίζεται από αρχές/κανόνες βάσει των οποίων ενεργούμε. Το ζήτημα είναι βάσει ποίων - ορθολογικών - κριτηρίων και για ποιο σκοπό έχουν θεσπιστεί αυτοί οι νόμοι. Αν ο άνθρωπος επεδίωκε την ευτυχία του, τότε το ένστικτο θα ήταν αρκετό. Ομως ο λογικός άνθρωπος στοχεύει στην αγαθή βούληση που επιδεικνύεται από την έννοια του καθήκοντος. Υπάρχει όμως διαφορά ανάμεσα στην "Πράξη σύμφωνα με το καθήκον" από την "Πράξη με κίνητρο το καθήκον" Η δεύτερη υπερτερεί της πρώτης ηθικά. Από την πρώτη προκύπτει προσωπικό όφελος ενώ η δεύτερη αντιστρατεύεται το συμφέρον.

Τα "πρέπει" των ρόλων λοιπόν είναι πολυ συνθετότερα απ' ότι πιστεύουμε και ίσως έτσι να εξηγείται η προσωπική μας αντιπαλότητα, ανάμεσα στις επιθυμίες και τα καθήκοντα. Την επιλογή μας όμως δεν δικαιούται κανείς να την κρίνει, πόσο μάλλον να την θεσμοθετήσει και να την κάνει καθολικό κανόνα συμπεριφοράς. Ο λόγος είναι πολυ απλός: Δεν μπορούμε να υπερβαίνουμε τα όρια της λογικής μας και απο υπέρμετρη εμπιστοσύνη να κρίνουμε μια άλλη ψυχή. Υστατη μορφή τέτοιας κρίσης είναι η θανατική ποινή. Θανατώνοντας κάποιον, έστω και στη βάση κάποιου νόμου - σημαίνει ότι τον κρίναμε ανάξιο ζωής. Πως; Δεν μπορείς να γνωρίζεις την ψυχή του, τις κρίσεις του, τους λόγους για τους οποίους το έκανε.

Οπως ήδη έχω πει, αυτά είναι ζητήματα φιλοσοφικής διερεύνησης. Η δυνατότητα ύπαρξης καθολικών παγκόσμιων νόμων, που θα εξασφαλίζουν ηθικη συμπεριφορά, κάτω από αυτά τα δεδομένα, είναι ανέφικτη. Τα πάντα ανάγονται στο ατομικό συμφέρον, στην επιδίωξη της ατομικής ευτυχίας, και με αυτό το κριτήριο ορίζονται και οι ρόλοι.

Θα ήταν συνεπώς, αλαζονική υπέρβαση της λογικής, να μιλήσω για τον "ιδεατό" ρόλο της γυναίκας στην οικογένεια και την κοινωνία, κάτι δηλαδή που από τη φύση του "ως ιδεατό" δεν είναι δυνατόν να γνωρίζω. Μπορώ να μιλήσω μόνο για ό,τι υπάρχει στην εμπειρία μου, στη γνώση του κόσμου και για την ακρίβεια για το ρόλο που θα ήθελα εγώ να έχω. Ο οποίος είναι θέμα δικων μου επιλογών. Για το ευρύτερο περιβάλλον περιορίζομαι από τους κανόνες του, αλλά οφείλω να πράττω με κίνητρο το καθήκον. Δύσκολο, δύσκολο, δύσκολο!
Πρέπει να αντιστρατεύομαι το προσωπικό όφελος (που μπορεί να είναι και συναισθηματικό).

[Δ.Μέλλος]

Ας βάλουμε σε μια σειρά τα πράγματα, γιατί ανοιχτήκαμε στα βαθιά...

....
Θα ήταν συνεπώς, αλαζονική υπέρβαση της λογικής, να μιλήσω για τον "ιδεατό" ρόλο της γυναίκας στην οικογένεια και την κοινωνία, κάτι δηλαδή που από τη φύση του "ως ιδεατό" δεν είναι δυνατόν να γνωρίζω. Μπορώ να μιλήσω μόνο για ό,τι υπάρχει στην εμπειρία μου, στη γνώση του κόσμου και για την ακρίβεια για το ρόλο που θα ήθελα εγώ να έχω. Ο οποίος είναι θέμα δικων μου επιλογών. Για το ευρύτερο περιβάλλον περιορίζομαι από τους κανόνες του, αλλά οφείλω να πράττω με κίνητρο το καθήκον. Δύσκολο, δύσκολο, δύσκολο!
Πρέπει να αντιστρατεύομαι το προσωπικό όφελος (που μπορεί να είναι και συναισθηματικό).

Καλή μου fillenia, θα μπορούσες απλώς να πεις ότι μπορείς, ή δεν μπορείς, να αναφερθείς μόνο σε προσωπικές βιωματικές απόψεις και σκέψεις, οι οποίες αφορούν εσένα, είναι δικές σου επιλογές. Από την άλλη όμως λες ότι

οφείλω να πράττω με κίνητρο το καθήκον

Πες μου, ποιο είναι αυτό το καθήκον...

[fillenia]

Αγαπητέ Δ.Μ.

Προσπάθησε να διαθέσεις λίγο χρόνο, όταν μπορέσεις, για να διαβάσεις τις ιστορικές αναφορές μου και τα σχόλιά μου. Ο προβληματισμός ίσως σε οδηγήσει σε μια μια καλύτερη ερμηνεία του παρόντος αντί να προσπαθείς να εκμαιεύσεις τις σκέψεις μου για να προβλέψεις το μέλλον (το γυναικείο). Υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία για το θέμα που είναι σαφώς εγκυρότερη από τις απόψεις μου, αλλά είναι το ίδιο γλαφυρή και επίσης απαιτητική στην ανάγνωση.

Σε ό,τι με αφορά προσπαθώ να ισορροπώ στις επιλογές μου και οι πράξεις μου να εναρμονίζονται με την θεωρία μου και όχι το αντίστροφο.Το μόνο που γνωρίζω πολύ καλά και ως εκ τούτου ελέγχω και κρίνω είναι ο εαυτός μου.

Νομίζω πως ανέπτυξα το θέμα πολύ διεξοδικά.

[Δ.Μέλλος]

Σεβαστή η τοποθέτησή σου.