Πλανήτες και Ψυχολογική Αστρολογία

[Βασιλης Παπαδολιας]

Πλανήτες και Ψυχολογική Αστρολογία
Η ψυχολογία του Jung είχε αγγίξει όπως είδαμε και στο προηγούμενο κεφάλαιο το ζήτημα των αστρολογικών αρχετύπων. Είχε διακρίνει τέσσερις ψυχολογικές λειτουργίες στον άνθρωπο (αντίληψη, διαίσθηση, φαντασία και λογική) και τις είχε αντιστοιχίσει στα τέσσερα στοιχεία της αστρολογίας (γη, φωτιά, νερό και αέρας) και τους τέσσερις τύπους του Ιπποκράτη (φλεγματώδη, χολερικό, μελαγχολικό και αιματώδη). Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι η διάταξη των τεσσάρων στοιχείων σε σχήμα σταυρού όπως και στην αστρολογία αλλά όχι πανομοιότυπα. Στην οριζόντια γραμμή η αντίληψη και η διαίσθηση (γη και φωτιά) μας δείχνουν τον τρόπο που εισέρχονται πληροφορίες στο νου. Στην κάθετη γραμμή η φαντασία και η λογική (νερό και αέρας) μας δείχνουν πώς εξάγουμε νέες πληροφορίες και συμπεράσματα.

Πέρα από την ταξινόμηση των τεσσάρων στοιχείων όμως οι μαθητές του Jung και κυρίως η Karen Hammaker Zondag προχώρησαν και σε ένα ορισμό του τι ακριβώς αναπαριστά συμβολικά η παρουσία των πλανητών σε ένα αστρολογικό χάρτη. Οι πλανήτες περιγράφονται σε αυτές τις αντιστοιχίες σαν ψυχολογικές δυνάμεις που υπάρχουν μέσα στον ψυχισμό και αναπτύσσουν μία δική τους προσωπικότητα μέσα στην προσωπικότητα.

Ο Ήλιος

Ο Ήλιος περιγράφεται από την Hammaker σαν το συμβολικό κομμάτι του εαυτού που αντιστοιχεί στο Εγώ. Είναι η ίδια αντιστοιχία που χρησιμοποιεί κι ο Rudhyar όταν λέει ότι στο στάδιο της ατομικοποίησης ο άνθρωπος «συστοιχίζει» τις εσωτερικές του προσωπικότητες πίσω από τον Ήλιο. Αυτό ίσως εννοούσαν συμβολικά κι οι εσωτερικοί αστρολόγοι όπως ο Alan Leo και η Alice Bailey όταν ισχυρίστηκαν ότι ο συνειδητός άνθρωπος αρχίζει να ελέγχει τις παρορμήσεις των θέσεων των πλανητών του και να τους θέτει κάτω από τον έλεγχο του Ήλιου. Ο Ήλιος κατά την Hammaker αντιπροσωπεύει «τη γενετήσια παρόρμηση του ανθρώπου να γίνει ο εαυτός του, να κατανοήσει την ύπαρξη του και να αφυπνιστεί» (Ψυχολογία και Αστρολογία).

Συμβολίζει επίσης «τη βαθύτερη φύση του ατόμου» αλλά όχι κατΆ ανάγκη την έκφραση του αλλά και «το μονοπάτι που αναζητείται (στην περίπτωση αυτή το μονοπάτι της εξατομίκευσης) και το ζώδιο στο οποίο βρίσκεται τον τρόπο με τον οποίο μπορεί κανείς να ακολουθήσει αυτό το μονοπάτι ευκολότερα.» Ο Ήλιος είναι αναφέρεται επίσης «στον τρόπο με τον οποίο μπορεί να εναρμονιστεί ο άνθρωπος με τον εαυτό του, ή να το πούμε ψυχολογικά, στο πώς μπορεί να αποκτήσει συνείδηση του συνόλου της προσωπικότητας» ενώ παράλληλα «ο ήλιος έχει μία ενοποιητική λειτουργία για το συνειδητό τμήμα της ψυχής». Ενότητα που κατά την αναφορά του Jeff Mayo συνιστά «η επίτευξη της ενότητας και ενοποίησης διαχωρισμένων στοιχείων της ψυχής με τέτοιο τρόπο ώστε το κάθε στοιχείο να μπορεί να αποδώσει το μέγιστο του σαν αναπόσπαστο κομμάτι του συνόλου». Έτσι «αν το άτομο ακολουθήσει την ατραπό που υποδεικνύεται από τον ήλιο, είναι σε θέση να ενοποιήσει τα άλλα μέρη του ωροσκοπίου, όσο ασυμβίβαστα κι αν είναι».

Στην περίπτωση που το άτομο καταφέρει να ενεργοποιήσει τον Ήλιο του κατΆ αυτό τον τρόπο επιδεικνύει κατά την Hammaker ιδιότητες Λέοντα στη συμπεριφορά του ή ιδιότητες που έχουν να κάνουν με τον πέμπτο του οίκο. Γίνεται γενναιόδωρος, ηγετικός, δημιουργικός, συγκεντρωμένος στο στόχο κι αυτά ανεξαρτήτως του ζωδίου που βρίσκεται ο ήλιος του. Στην περίπτωση όμως που η τάση αυτή εκφράζεται με δυσκολία το άτομο μπορεί να εμφανίζεται εγωιστικό, φιλόδοξο, αυταρχικό και υπερβολικά περήφανο.

Μπορεί κανείς να προβλέψει όμως ποια θα είναι αυτή η συμπεριφορά; Πολλοί θα έλεγαν ότι οι όψεις του ήλιου στο χάρτη αλλά και η φύση του ίδιου του ζωδίου «προκαθορίζει» ως ένα βαθμό αυτού του είδους την αναζήτηση του ατόμου. Υπάρχουν ωστόσο και ενστάσεις. Η στάση που κρατά το ίδιο το άτομο απέναντι στις όψεις του Ήλιου είναι πολύ σημαντικές. Ένα άτομο με αντίθεση Ήλιου – Πλούτωνα στο χάρτη του περιγράφεται από ένα παραδοσιακό αστρολόγο ως άτομο που μπλέκει σε σχέσεις εξουσίας, πατρονάρει και πατρονάρεται και ανακατεύεται σε καταστάσεις πέρα από το νόμο.

Για ένα ψυχολογικό αστρολόγο όμως ή για ένα εξελικτικό η συμπεριφορά αυτή δεν είναι προκαθορισμένη. Με την ίδια όψη Ήλιου – Πλούτωνα μπορεί ένα άτομο να κατανοήσει πολύ απλά ότι στη ζωή του δεν μπορεί να βασίζεται στους άλλους, ότι η πορεία του θα είναι μοναχική και μέσα από αυτή την (δύσκολη βεβαίως) κατανόηση της πραγματικής μοναξιάς της ζωής να «ησυχάσει» τον εσωτερικό του κόσμο και να ενοποιήσει την προσωπικότητα του, επιδεικνύοντας όντως αρετές όπως η αυτοπεποίθηση ή η ατομική δημιουργικότητα.

Η φύση των όψεων διαφοροποιεί απλά τη στάση του ατόμου. Σε μία δύσκολη όψη το άτομο θα λάβει πιο ακραίες θέσεις. Θα θεωρεί τους άλλους συνωμότες ή θα θεωρεί ότι αντίθετα θα θεωρεί ότι είναι πολύ καλοί (πολικότητα συμπεριφοράς) και πάντως θα τοποθετείται σε μία θέση ή υπέρ ή κατά τους. Αντίθετα σε μία εύκολη όψη, το άτομο θα αποδέχεται την ίδια δυσκολία και τα ίδια βαριά γεγονότα της ζωής που φέρνει ο Πλούτωνας με μία εσωτερική αποδοχή, χωρίς να σημαίνει ότι δε θα πονά. Απλά θα αποδέχεται την αναγκαιότητα του πόνου.

Η Σελήνη

Αν ο Ήλιος υποδεικνύει το Εγώ και τον εσωτερικό εαυτό μας, τότε η Σελήνη υποδεικνύει την προσωπικότητα μας, το προσωπείο μας, αυτό που παρουσιάζουμε προς τους άλλους. Το προσωπείο αυτό δεν έχει σχέση τόσο με τις δυνατότητες και τους περιορισμούς του σώματος (εδώ γίνεται συνήθως αναφορά στον ωροσκόπο) όσο τα πρότυπα συμπεριφορών με τα οποία έχουμε ταυτιστεί ή τις επιδράσεις από την κοινοτική ομάδα στην οποία αισθανόμαστε ότι ανήκουμε. Στην ουσία η Σελήνη δείχνει τι περιμένουν οι άλλοι από μας για να μας επιβραβεύσουν συναισθηματικά και τι δείχνουμε για να τους ευχαριστήσουμε. Και όλο αυτό το κάνουμε πλέον υποσυνείδητα αφού το αποδεχτήκαμε στην πρώιμη ηλικία μας και το ενσωματώσαμε.

Ακόμα κι αν θέλαμε μάλιστα να το αρνηθούμε πολλές φορές δε θα μπορούσαμε να κάνουμε αλλιώς καθώς η συμπεριφορά αυτή είναι εγκατεστημένη στην ψυχή μας και όσο δυνατό Εγώ κι αν έχουμε δεν μπορούμε να προχωρήσουμε εάν δεν έχουμε την «αποδοχή» του Γονέα μέσα μας (όπου Γονέας μία συμβολική εικόνα που αγκαλιάζει και την κοινωνική ή συναισθηματική αποδοχή).

Ο,τιδήποτε κι αν κάνει το Εγώ, είναι αναγκασμένο να περάσει μέσα από τους περιορισμούς και την αποδοχή των άλλων. Εάν δεν το πράξει, οι ασυνείδητες (ή στον εξωτερικό κόσμο κοινωνικές) δυνάμεις θα εξεγερθούν και θα το αποκηρύξουν. Για να το δούμε και μέσα από άλλες εικόνες το συμβολικό άρρεν κυβερνά στο σπίτι μόνο όσο επιδεικνύει κατανόηση στις ασυνείδητες ανάγκες, την αποδοχή και τις κυκλοθυμικές διαθέσεις του θήλεος. Ή ακόμα ο ηγέτης μπορεί να υλοποιήσει τα σχέδια του μόνο αν η ομάδα του τον συνδράμει. Χωρίς αυτήν δεν μπορεί να υλοποιήσει τίποτα και εν τέλει είναι και ο ίδιος ένα τίποτα.

Αυτό δε μας οδηγεί βεβαίως στην παντοδυναμία της Σελήνης. Γιατί με τη Σελήνη αφηνόμαστε στα ρεύματα της ζωής. Δεν μπορούμε να έχουμε σκοπό και συγκρότηση. Οι ίδιες οι ομάδες αναγνωρίζουν ότι χρειάζεται να έχουν ηγέτες, διαφορετικά παλινδρομούν σε διαδικασίες και διαφωνίες για το πού θα στραφούν. Η αλληλεπίδραση Ήλιου – Σελήνης είναι διαρκής και μόνο ως δίπολο μπορεί να ιδωθεί σωστά η δράση τους στον ψυχισμό.

Με μία σωστά δομημένη Σελήνη το άτομο είναι σε θέση να υλοποιήσει, να ενταχθεί σε ένα σχέδιο, να πειθαρχήσει σε ένα σκοπό. Εάν δεν τα καταφέρνει, εμφανίζεται αναξιόπιστο, χωρίς πειθαρχία υπακοής και ένταξης σε ένα σχέδιο.

Ο Ερμής

Αν με τον Ήλιο και τη Σελήνη έχουμε ήδη καλύψει το συνειδητό και το ασυνείδητο μέρος της ψυχής, τότε τι απομένει; Ποιος είναι ο ρόλος των υπολοίπων πλανητών; Εν προκειμένω του Ερμή; Ο Ερμής έχει αναλυθεί κι αυτός από πολλούς αστρολόγους ψυχολογικής κατεύθυνσης και μη. Η Liz Greene τον θεωρεί ως το μεγάλο συμφιλιωτή αλλά και το μεγάλο καταστροφέα επειδή συνδέει αλλά και διαχωρίζει, ενοποιεί αλλά και διχάζει.

Κατά την Μ.Ε.Harding οι νοητικές διεργασίες που συμβολίζει ο Ερμής ξεκίνησαν ως οι ενστικτώδεις ικανότητες του ανθρώπου να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον του, να ταξινομεί πληροφορίες και να τις μεταδίδει στους άλλους ανθρώπους.

Προοδευτικά, το αναλυτικό αυτό τμήμα της ψυχής (ο Αναλυτής για τους σαηεντολόγους) κλήθηκε να υποστηρίξει τη διαδικασία ανάπτυξης της συνειδητότητας (τον Ήλιο), ενώ σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις την κατανόηση και του ασυνείδητου (Σελήνης). Ο άνθρωπος κλήθηκε να μάθει τον εαυτό του και για να το κάνει αυτό έπρεπε καταρχήν πρώτα να αυτοπαρατηρηθεί. Ο Ερμής συμβολίζει λοιπόν αυτό ακριβώς το εργαλείο αυτοπαρατήρησης αλλά και παρατήρησης του έξω κόσμου, ανάλυσης και επικοινωνίας με τους άλλους. Αν και στους περισσότερους από μας έχει συνδεθεί με τη συνείδηση, η αλήθεια είναι ότι η επικοινωνία και τα συμπεράσματα που βγάζουμε δεν είναι πάντα συνειδητά κι ο Ερμής διαθέτει κι ένα ενστικτώδες κομμάτι, που συνήθως δεν το λαμβάνουμε υπόψη.

Η Αφροδίτη

Αν η προσωπικότητα αποτελούνταν μόνο από τον Ήλιο και τη Σελήνη θα ήταν τα πάντα πολύ εύκολα. Στην πραγματικότητα όπως είδαμε υπάρχουν κι άλλες ενστικτώδεις δυνάμεις που λειτουργούν μέσα μας, οι οποίες στην πορεία του ανθρώπου προς συνειδητοποίηση «φωτίζονται» από τον Ήλιο και ανέρχονται στη συνείδηση.

Πρώτη από όλες αυτές τις δυνάμεις η ανάλυση δεδομένων, με τον Ερμή να είναι συμβολικά ο κοντινότερος στον Ήλιο (συνείδηση) πλανήτης. Στη συνέχεια έρχεται η Αφροδίτη. Ο ρόλος της Αφροδίτης είναι παρόμοιος με του Ερμή αλλά σε πιο συναισθηματικό επίπεδο. Αν ο Ερμής αναλύει δεδομένα παρατήρησης και τοποθετείται συμπερασματικά, η Αφροδίτη τοποθετείται συντασσόμενη υπέρ ή κατά του συγκεκριμένου συμπεράσματος.

Η Αφροδίτη είναι αυτή που παίρνει συναισθηματική θέση. Συμβολίζει εκείνες τις ενστικτώδεις συμπεριφορές του ατόμου που στα πλαίσια της κοινότητας (ή αγέλης) αποκτά μία «στάση» υπέρ ή κατά μίας κατάστασης, μίας συμπεριφοράς κάποιου μέλους, μίας απόφασης της κοινότητας. Η στάση αυτή της Αφροδίτης δρα συνήθως ενοποιητικά, καθώς οδηγεί σε έλξη με άλλα άτομα που έχουν παρόμοια «στάση». Έτσι λέμε ότι η Αφροδίτη ενώνει, αν και η αλήθεια είναι ότι η Αφροδίτη επίσης απορρίπτει και απομονώνει.

Η Αφροδίτη συντάσσεται με την πλειοψηφία και απομονώνει τους αντάρτες και τη μειοψηφία. Είναι η απαραίτητη ενστικτώδης λειτουργία που χρειάζεται για να αυξήσει η ζωή την ασφάλεια της εντασσόμενη σε μία ομάδα, αλλά και το απαραίτητο μοίρασμα του χώρου που αναγκάζεται να κάνει για τη συμβίωση αυτή. Στη συνείδηση ανέρχεται ως συνειδητή στάση ζωής, συνειδητές αξίες, πράγματα που μας αρέσουν ή δε μας αρέσουν, προτιμήσεις και απαξιώσεις.

Το άτομο με σωστά δομημένη Αφροδίτη είναι σε θέση να βρίσκει λύσεις και να συμβιώνει, αναγνωρίζει και διαχειρίζεται σωστά την ανάγκη του να ενωθεί (άρα και να αρέσει για να προσελκύσει) και προβάλλει ισορροπημένα τον εαυτό του προς αυτή την κατεύθυνση. Αντίθετα η μη σωστά δομημένη Αφροδίτη οδηγεί σε προβλήματα στην εικόνα που νομίζει ότι προβάλλει το άτομο προς τα έξω, ανησυχία, αντικρουόμενα συναισθήματα απαξίωσης (δεν αξίζω) ή εγωισμού (μόνο εγώ αξίζω).

Ο ¶ρης

Πολικό αντίθετο της Αφροδίτης είναι ο ¶ρης. Αν η Αφροδίτη αντιπροσωπεύει την πλειοψηφία, ο ¶ρης είναι η μειοψηφία. Είναι το άτομο που στέκεται απέναντι στην ομάδα και προσπαθεί να προβάλλει τον εαυτό του. Όσο περισσότερο το κάνει, τόσο η πλειοψηφία απαιτεί περισσότερη συμμόρφωση.

Διαμορφώνεται έτσι μία νέα πολικότητα άρρενος – θήλεος πέρα από αυτή του Ήλιου με τη Σελήνη. Ο ¶ρης δείχνει έτσι αντάρτης και καταστροφικός, αλλά στην πραγματικότητα είναι απαραίτητος, γιατί με αυτόν ξεκινά η διαδικασία αυτοσυνείδησης του ατόμου.

Με τον ¶ρη ξεχωρίζουμε τον εαυτό μας από τους άλλους και ξεκινάμε τη διαδικασία να δούμε ξεχωριστά τον εαυτό μας. Νιώθουμε την παρόρμηση της εξερεύνησης, που είναι η πρώτη παρόρμηση που θα μας κάνει να κοιτάξουμε προς τα έξω για κάτι καινούριο, αλλά και προς τα μέσα για να μάθουμε τον εαυτό μας. Παράλληλα μας βοηθάει να αποβάλλουμε τα φίλτρα της συμβατικής συμπεριφοράς που προκαλεί η συμμετοχή σε μία ομάδα, ώστε να δούμε και κάτω από το πέπλο αυτό την πραγματική φύση και των άλλων και του εαυτού μας.

Με την έννοια αυτή ο ¶ρης μας δίνει μία πρώτη ώθηση να ψάξουμε την ουσία. Η τάση αυτή βεβαίως ως η πιο μακρινή από τους προσωπικούς πλανήτες από τον Ήλιο είναι μέχρι στιγμής και η λιγότερη συνειδητή και γιΆ αυτό και βγαίνει με ζωώδη τρόπο και αδιαφοροποίητη. Έχει ενδιαφέρον ωστόσο η διαχείριση του θυμού ως ενός εργαλείου συμπεριφοράς που ενεργοποιείται συνειδητά κι όχι ως αυθόρμητη ενστικτώδης έκρηξη.

Θα άξιζε ίσως μία παρένθεση εδώ για να αναφερθούμε σε δασκάλους όπως ο Γκουρτζίεφ που είχαν καταφέρει να χρησιμοποιούν το θυμό ως εργαλείο συμπεριφοράς, περιγράφοντας μαρτυρίες για το πώς κατάφερναν φαινομενικά να εκρήγνυνται προκειμένου να «τιθασεύσουν» κάποιον και την επόμενη στιγμή να χαιρετίζουν έναν επισκέπτη με ευγένεια και καλοσύνη. Θα αποφύγουμε όμως τον πειρασμό για να συνεχίσουμε με τους άλλους πλανήτες.

Ο Δίας

Αν οι προσωπικοί πλανήτες συμβολίζουν «ένστικτα» που προορίζονται να ανέλθουν στη συνειδητότητα, τι συμβολίζουν οι πιο αργοί πλανήτες όπως ο Δίας ή ο Κρόνος; Οι δύο αυτοί πλανήτες συμβολίζουν πλέον τάσεις που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ανθρώπινο είδος κι όχι στο ζωικό βασίλειο. Ο Δίας αντιπροσωπεύει την αυθόρμητη τάση του ανθρώπου για πνευματική ενατένιση, για αναζήτηση του παραπάνω από τη ζωή, για αναζήτηση της ψυχής και του ηθικά καλού και κακού όπως προκύπτει από πνευματικές διδαχές κι όχι από την ανάγκη συμβίωσης και τις υλικο-κοινωνικές συνθήκες, που συμβολίζεται από την Αφροδίτη. Στην προσπάθεια για πνευματική ενατένιση, ο Δίας αναζητεί όλο και περισσότερα, συμβάλλοντας σε συνεχή επέκταση της γνώσης, της ενόρασης, της αντίληψης, των οριζόντων.

Ο Κρόνος

Η συνεχής επέκταση βεβαίως σημαίνει και λίγη δομή, σημαίνει και υπερβολή και ταύτιση. Ο Κρόνος είναι αυτός που έρχεται να ελέγξει τη διαδικασία και να δώσει στο άτομο την κατανόηση ότι οι ιδέες δεν είναι απλώς γνώση, αλλά έχουν συγκεκριμένη επίδραση στα πράγματα, συγκεκριμένες επιδράσεις και αποτελέσματα. Ο νόμος της αιτίας και του αποτελέσματος γίνεται κατανοητός μέσα από τη συμβολική μορφή του Κρόνου κι είναι αυτή η σύγκρουση της επιθυμίας με το αποτέλεσμα που επιφέρει την πρώτη ανάδυση της συνειδητότητας. Γιατί όπως λέει και η M.E.Harding «το ένα ένστικτο εναντιώθηκε στο άλλο και το έθεσε υπό τον έλεγχο του δίνοντας έτσι έναρξη στη σύγκρουση ανάμεσα στην επιθυμία και τις αντικειμενικές καταστάσεις. Αυτή η σύγκρουση που ανάγκαζε το άτομο να διαλέξει, αν δεν ήθελε να εγκαταλειφθεί στο δισταγμό και τα αποδιοργανωτικά του αποτελέσματα, οδήγησε στη συνειδητότητα».

«Η συνειδησιακή ωρίμανση αναδύεται μόνο εξαιτίας της δυσαρέσκειας» αναφέρει πάλι η ίδια για να καταδείξει σε ψυχολογικό επίπεδο τι σημαίνει η φράση «Ο Κρόνος είναι ο μεγάλος δάσκαλος του ζωδιακού». Ο Κρόνος όμως δεν ολοκληρώνει δυστυχώς την εξέλιξη του εαυτού. Έχοντας επιτύχει μία κατάσταση συνειδητότητας και γνωρίζοντας τον πόνο και τις συγκρούσεις που ήταν απαραίτητες για να φτάσει σε αυτήν το άτομο διστάζει να αναθεωρήσει το Εγώ του, όταν προκύπτουν νέες συνθήκες και νέες πραγματικότητες. Προκύπτει έτσι η γνωστή κατάσταση συντηρητισμού και εμμονής του Κρόνου, που έρχεται να διασπάσει ο Ουρανός.

Σε παλιότερες εποχές, που ο Ουρανός ήταν απών από το πλανητικό πάνθεον το ξεπέρασμα αυτό συμβολιζόταν με το Δία, δημιουργώντας ένα τρίτο δίπολο αρσενικού – θηλυκού, όπου ο Δίας εξέφραζε τη «θηλυκή» ενατενιστική φύση για τη ζωή, την αυθόρμητη συμπάθεια προς τη θρησκεία και τους δασκάλους, την κατανόηση προς τις ψυχικές ανάγκες των μελών μίας οικογένειας / ομάδας, ενώ ο Κρόνος την πρακτική και αυστηρή φύση του συντηρητικού «συζύγου», που επιθυμούσε να διατηρεί εξωτερικά το status quo, ανεξάρτητα από τα καλέσματα της ψυχής των ανθρώπων στην ομάδα που εκείνος ήταν επικεφαλής. Με τα τρία αυτά δίπολα (Ήλιου – Σελήνης, ¶ρη – Αφροδίτης και Δία – Κρόνου) λειτουργούσε η παραδοσιακή αστρολογία για την κατανόηση του εαυτού και των πραγμάτων του κόσμου.

Πώς μεταβλήθηκε όμως η θεώρηση των πραγμάτων με την είσοδο των εξωκρόνιων πλανητών και την έξοδο από το κλασσικό μοντέλο της αστρολογίας; Τι σημασίες αποδόθηκαν ψυχολογικά στους εξωκρόνιους πλανήτες και τι συμβολισμοί τους ανατέθηκαν;

Ο Ουρανός

Ο Ουρανός ως ο πρώτος από τους εξωκρόνιους πλανήτες που ανακαλύφθηκε ήρθε σε εποχή αλλαγών. Περίοδο επαναστάσεων για τη Δυτική Ευρώπη (αμερικανική και γαλλική επανάσταση) συνδέθηκε με το επαναστατικό πνεύμα, τη φιλελεύθερη στάση ζωής του δυτικού κόσμου, την ανοχή και τα ανθρώπινα δικαιώματα. ¶λλοι μελετητές τον κατατάσσουν ως την ανώτερη οκτάβα του Ερμή, ως εκείνον δηλαδή που βάζει μπροστά την αντικειμενική γνώση, ανεξαρτήτως αν αυτή αρέσει ή δεν αρέσει στις κατεστημένες δομές.

Μία δομή Ερμή ανεξάρτητη πλέον από τον Εγώ, που εισέρχεται στα πλαίσια του κατά Jung Εαυτού, της εικόνας εκείνης που έχουμε δηλαδή για τον εαυτό μας, στην οποία χωράνε και οι άλλοι και οι οποίοι μπορεί κι αυτοί κάποιες φορές να έχουν δίκιο.

Ή ακόμα της ομάδας, στην οποία ανήκουμε κι επιβεβαιωνόμαστε μέσα από αυτήν, συνειδητά εντασσόμενοι πλέον κι η οποία πλέον παίρνει τη θέση του Εγώ σαν το αντικείμενο υπεράσπισης και επιβίωσης. Μας ενδιαφέρει να μάθουμε πράγματα για το πώς θα επιβιώσει η ομάδα ή ψυχολογικά μιλώντας ο ευρύτερος χώρος που κινείται πλέον ο Εαυτός μας (εμείς κι οι άλλοι με τους οποίους συναναστρεφόμαστε) κι όχι απλά το Εγώ.

Με τον τρόπο αυτό ο ο Ουρανός έρχεται να αποδομήσει τον Κρόνο, να ξεπεράσει τις δομές και να τις ανανεώσει. Κινείται με γνώμονα την ανανέωση ως αυτοσκοπό, αποταυτισμένα και κατά κάποιους εξωτερικούς παρατηρητές ψυχρά και καθόλου πονετικά. Όπως κι ο κόσμος που ζούμε άλλωστε, που περισσεύει από νόηση και ιδέες αλλά όχι τόσο από πάθος και συμπόνοια. Ίσως έτσι γίνει λίγο καλύτερα κατανοητή η σύνδεση του Ουρανού με το δυτικό κόσμο, το πώς προήλθε ο δυτικός αυτός κόσμος από το ξεπέρασμα του συντηρητικού φεουδαρχισμού και έβαλε εμπρός σαν κυρίαρχο χαρακτηριστικό του την πρόοδο ως αυτοσκοπό αντί την πρόοδο για τον άνθρωπο.

Ο Ποσειδώνας

Ο Ποσειδώνας από την άλλη εμφανίζεται ως η αντίδραση στον Ουρανό στη σημερινή εποχή. Συμβολίζει τις μαζικές ιδεολογίες, το αντίθετο του ατομικού φιλελευθερισμού, τη συμπόνια και την εμβάθυνση στα συναισθήματα πέρα από την πρόοδο για την πρόοδο. Λογίζεται ως ανώτερη οκτάβα της Αφροδίτης, γιατί όπως και ο Ερμής βοηθάει να δούμε ότι υπάρχει κάτι πέρα από το Εγώ, μόνο που τώρα δεν το βλέπουμε νοητικά όπως με τον Ουρανό, το βλέπουμε συναισθηματικά, το πονάμε.

Σε προσωπικό επίπεδο δεν κατανοούμε απλώς την ύπαρξη υποσυνείδητων δυνάμεων μέσα μας, αλλά τις νιώθουμε κιόλας, τις αισθανόμαστε. ΓιΆ αυτό και ο Ποσειδώνας θεωρείται και πλανήτης της μύησης γιατί είναι το σημείο αυτό που το άτομο δεν καταλαβαίνει απλά την ψυχή του αλλά την αισθάνεται. Βεβαίως εάν δεν έχει περάσει πρώτα από την επίδραση του Κρόνου το άτομο δεν είναι σε θέση να ισορροπήσει σε όλα αυτά, αλλά παρασύρεται ανεξέλεγκτα σε δυνάμεις που δεν μπορεί να ελέγξει.

Κατά το Rudhyar ο Ποσειδώνας σχετίζεται περισσότερο με το Δία παρά με την Αφροδίτη. Έρχεται στο σημείο εκείνο που ο Δίας έχει ασχοληθεί με γνώση κάθε επιστητού και έχει αρχίσει να δημιουργεί την εντύπωση ότι είναι ο Μεσσίας. Η πραγματικότητα του Κρόνου είναι ένας τρόπος να προσγειωθεί, αλλά υπάρχει και ο Ποσειδώνας. Είναι αυτός που δείχνει στον υποψήφιο «Μεσσία» την τρομακτική ευρύτητα του ανθρώπινου πόνου και τον κάνει να συνειδητοποιεί πόσο ευτελής είναι η δική του προσπάθεια να αναδειχθεί ατομικά, μπροστά στο μέγεθος της ανθρώπινης ανάγκης. Είναι εκείνος που θα βάλει το διανοούμενο στην υπηρεσία του μαζικού κινήματος, το θρησκευτικό ηγέτη στην ηγεσία της κοινωνικής επανάστασης και τον ιδεολόγο στην υπηρεσία του ταξικού αγώνα.

Ο Πλούτωνας

Τελευταίος από τους εξωκρόνιους είναι ο Πλούτωνας χωρίς ωστόσο να είναι και λιγότερο σημαντικός. Αν ο Ουρανός συμβολίζει τη νοητική ενσωμάτωση του άλλου στον Εαυτό και ο Ποσειδώνας τη συναισθηματική, τι θα μπορούσε να ορίζει ο Πλούτωνας; Κατά τη γνώμη μου την ίδια τη φυσική ενσωμάτωση. Η σάρκα του άλλου γίνεται σάρκα δική μας και γιΆ αυτό ο Πλούτωνας συνδέεται με το σεξ. Τα αποκτήματα του άλλου γίνονται δικά μας, γιΆ αυτό και συνδέεται με τον όγδοο οίκο. Η ζωή του ακόμα ακόμα συνδέεται με τη δική μας και η μοίρα τους γίνεται κοινή στη ζωή και το θάνατο.

Στον Ουρανό ασχολούμαστε με τη νόηση και την πνευματική ενότητα (και την 3η όψη της θεότητας θα μου επιτρέψετε τη μεταφυσική αναλογία). Στον Ποσειδώνα με τη συμπόνια και το συλλογικά δίκαιο (και άρα με τη 2η όψη). Στον Πλούτωνα όμως ασχολούμαστε με την ύλη και τη θέληση (και άρα την 1η όψη καθώς για τους γνωρίζοντες τα μεταφυσικά οι όψεις καθρεφτίζονται στους τρεις κόσμους κατοπτρικά).

Το άτομο που υφίσταται την επίδραση αυτού του πλανήτη δεν ξεχωρίζει πλέον το Εγώ από τον ¶λλο. Είναι ένα σε κάθε επίπεδο, σε νοητικό, συναισθηματικό και φυσικό. Η απόλυτη αυτή ένωση έχει τον πολύ μεγάλο κίνδυνο της πλήρους εξαφάνισης του Εγώ μέσα στον ¶λλο και γιΆ αυτό κι εδώ είναι απαραίτητη η προύπαρξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας του Κρόνου. Το δόσιμο και η ένωση πρέπει να είναι συνειδητή κι όχι ανεξέλεγκτη. Η επίδραση μας στον άλλο πρέπει να αναγνωρίζει την ύπαρξη του κι όχι να θεωρεί ότι είναι έρμαιο της δύναμης μας επάνω του, θεριεύοντας το δικό μας αίσθημα
δύναμης.

Κατά την Hammaker ένας μη σωστά δομημένος Πλούτωνας οδηγεί σε σύμπλεγμα δύναμης και ταύτιση του Εγώ με αυτό. Η αίσθηση της δύναμης γίνεται αυτοσκοπός. Δε χρησιμοποιούμε τη δύναμη ως εργαλείο, αλλά ως σκοπό από μόνο του. Εδώ ερχόμαστε στα λόγια του Rudhyar που λέει ότι ο Πλούτωνας έρχεται να τιθασεύσει τον ¶ρη. Σκοπός της ένωσης δεν είναι η κατάκτηση όπως στον ¶ρη. Ο Πλούτωνας αναγνωρίζει την ύπαρξη της δύναμης και της επίδρασης που μπορούμε να έχουμε πάνω στον άλλο, αλλά την ίδια στιγμή αυτοπεριορίζεται. Επειδή κατανοεί το μέγεθος της ενέργειας γίνεται επιφυλακτικός. Επειδή γνωρίζει ότι το πυρηνικό οπλοστάσιο της ψυχής όπως και στη Γη μπορεί κάλλιστα να καταστρέψει τον κόσμο, κρατάει γερά το χαλινάρι της παρόρμησης για σύγκρουση και κατάκτηση. Εδώ είναι που ο ¶ρης υποτάσσεται και ελέγχεται ως εργαλείο. Με κίνδυνο πάντα όπως είπαμε την ταύτιση του Εγώ και του σκοπού της Αυτοπραγμάτωσης μέσα από την ίδια τη Δύναμη.

Εδώ τελειώνουμε σιγά σιγά με τις θεωρήσεις των πλανητών. Όχι βέβαια ότι τελειώνει και η μελέτη αυτών των συμβόλων. Ωστόσο η ανάλυση αυτή είναι προς το παρόν αρκετή για να μας βάλει όλους σε σκέψεις.

Πόσο μακριά όμως βρίσκεται αυτή η θεώρηση από τις αρχικές πρακτικές των χαλδαίων ιερέων που έβλεπαν στους πλανήτες απλά σημάδια / οιωνούς ή τη θεωρία του Πλωτίνου (αλλά και του Εσωτερισμού αργότερα) που ισχυριζόταν ότι πίσω από τους πλανήτες βρίσκονταν στην πραγματικότητα ουράνιες οντότητες;

Για κάποιους πολύ μακριά για άλλους όμως και τόσο κοντά καθώς αν πράγματι η αστρολογία είναι συγχρονιστική όπως ισχυριζόμαστε και ισχύει το όπως επάνω έτσι και κάτω, τότε η συμπεριφορά των ουράνιων οντοτήτων, των πραγμάτων του έξω κόσμου και της φύσης και του δικού μας ψυχισμού γυρίζει γύρω από τους ίδιους κύκλους και δεν υπάρχει αντίφαση στην κατΆ αντιπαράσταση εξέταση τους.

Δε θα πρέπει βέβαια να εξισώνουμε τις εσωτερικές ερμηνείες με τις ψυχολογικές ούτε τις ψυχολογικές με τις προβλέψεις πραγματικών γεγονότων. Κάθε αστρολογικό σύστημα έχει τη χρησιμότητα του και τη θέση του στα πράγματα. Εδώ όμως, στην αστρολογία της αναζήτησης, μας ενδιαφέρουν τα κομμάτια εκείνα που μπορούν να βοηθήσουν στην αναζήτηση του εαυτού, την εξέλιξη και την αυτοπραγμάτωση μας. Και με την έννοια αυτή εξετάσαμε πιο πάνω και τις συμβολικές σημασίες των πλανητών.

==========
Στο παρόν άρθρο παρατίθεται απόσπασμα από το Β' Κεφάλαιο της Αναζήτησης που πραγματεύεται το θέμα των πλανητών.
==========

Βιβλιογραφία

1. Kaaren Zondag - Ψυχολογία και Αστρολογία - Ίάμβλιχος, 1992
2. Liz Greene - Αστρολογία για Ερωτευμένους - Πύρινος Κόσμος, 2006
3. Dane Rudhyar, Astrology of Transformation, 3rd Edition, 1994, The Theosophical Publishing House

[Κοραλλία Μόζορα]

Αγαπητέ μου Βασίλη,
η δουλειά σου εξακολουθεί να είναι πολύ ενδιαφέρουσα και να θέτει ζωτικά σημεία προβληματισμού.

Για να συνεχίσουμε την συζήτηση που ξεκινήσαμε με το θέμα του ωροσκόπου, πιστεύω ότι ο Ήλιος είναι ολόκληρος ο Εαυτός μας και η Σελήνη και οι υπόλοιποι πλανήτες αποτελούν απλώς πλευρές του που βρίσκονται ήδη μέσα στον Ήλιο-Εαυτό μας. Αυτές τις πλευρές τις βλέπουμε εμείς ξεχωριστά για να μπορέσουμε να τις δουλέψουμε και τελικά να τις ενσωματώσουμε συνειδητά μέσα στον Ήλιο-Εαυτό μας.

Μ' αυτή την έννοια, μια μέρα ο ωροσκόπος θα είναι απλώς μια συνειδητή ανάμνηση μέσα μας της εποχής που δεν μπορούσαμε να "σηκώσουμε" αυτή την συνειδητότητα και χρειαζόμασταν ρόλους-προσωπεία (που αντικαθιστούν τον Ήλιο-Εαυτό) για να λειτουργήσουμε μέσα στον κόσμο και σε συνάρτηση με αυτόν.

[Βασιλης Παπαδολιας]

Πολύ ωραία το περιγράφεις, Κοραλία...

Η ουσία παραμένει η ίδια πίσω από τις λέξεις, καθώς τα σύμβολα είναι στην ουσία βοηθήματα ερμηνείας. Μπορεί ο Rudhyar ή η Hammaker να περιγράφουν με άλλες αντιστοιχίες αυτή την ιδανική κατάσταση που περιγράφεις αλλά το νόημα παραμένει το ίδιο. Οι αστρολόγοι με τους οποίους έχω ασχοληθεί κυρίως έχουν γενικά επηρεαστεί από τον Jung που έβλεπε σαν ιδανικό Εαυτό την υπέρβαση της απλής συνείδησης όπως εκδηλώνεται από τον Ήλιο και την αποδοχή ως μέρους του Εαυτού ασυνείδητων κομματιών μας, με τα οποία βρίσκουμε τρόπο τελικά να τα πάμε καλά. Επίσης ο Jung έβλεπε σαν ολοκλήρωση του ανθρώπου την αποκατάσταση μίας διαλεκτικής επικοινωνίας μεταξύ του ιδίου και της φυλής που εκπροσωπούσε, τα ιδανικά της οποίας ( ή το ομαδικό ασυνείδητο της οποίας ) καλούνταν να εκφράσει. Αυτή τη διαλεκτική σχέση ο Rudhyar την περιέγραψε σαν τον Ιερό Γάμο Ήλιου - Σελήνης. Και θεώρησε διαλεκτική αυτή τη σχέση γιατί περνάει από φάσεις, όπου άλλοτε ο Ήλιος ωθεί τον άνθρωπο προς ατομικοποίηση (να ξεχωρίσει δηλαδή από τη θάλασσα της μάζας) κι άλλοτε η Σελήνη τον οδηγεί σε ένταξη σε ένα ευρύτερο σύνολο. Αυτή τη λογική βρίσκουμε συνήθως στους περισσότερους αστρολόγους που επηρεάστηκαν από τον Jung.

Βέβαια υπάρχουν και άλλες προσεγγίσεις. Η Liz Greene για παράδειγμα, αν και έχει επηρεαστεί κι αυτή από τον Jung θεωρεί τον Ήλιο σαν τον κρυμμένο εν σπέρματι εαυτό μας που περιμένει να βγει προς τα έξω, τη γονιμοποιό δύναμη. Με την έννοια αυτή πλησιάζει πιο πολύ στην παλιά εσωτεριστική λογική της αντιστοιχίας του Ήλιου στη Μονάδα. Και πλησιάζει περισσότερο και σε αυτό που λες, τον κρυμμένο Εαυτό πίσω από το προσωπείο. ¶λλες σχολές όμως πάλι έχουν αντικαταστήσει τον Ήλιο με άλλους πλανήτες στην αναζήτηση του Ανώτερου Εαυτού. Ο Λήο για παράδειγμα τον έχει αντικαταστήσει με τον Ουρανό (Leo) ενώ ο Jeff Green με τον Πλούτωνα.

Οπότε οι συμβολισμοί γενικά μπορεί να είναι πολλοί και διαφορετικοί. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό όμως, αρκεί να έχουμε διασφαλίσει κάποια βασική γνώση για να μην μπερδευόμαστε. Αν έχουμε κατακτήσει τα βασικά η διαφοροποίηση αυτή μπορεί να είναι και καλύτερη, καθώς βλέπουμε τα πράγματα κι από άλλες σκοπιές και μπορούμε να δημιουργούμε νέες συνθέσεις.

[cancerian]

Βασιλη ,

παρα πολυ καλη η τοποθετηση σου πανω στα θεματα Ψυχολογικης Αστρολογιας. Ομολογω οτι με συναρπασε το αρθρο σου ! Συνεχισε ....

[ηλιοσταλακτη]

Βασιλη,
καταπληκτικη η εργασια σου πανω στην ψυχολογικη αστρολογια!
Συνεχισε

[Κώστας]

Eξαιρετικό κείμενο φίλε Βασίλη!!

[silverserfer]

Βασίλη πολύ καλή η ανάλυση σου .
Πιστεύω πάντως ότι στην ψυχολογική αστρολογία θα πρέπει να προσέχουμε ιδιαίτερα τους πλανήτες που σχετίζονται με την κληρονομικότητα και το κύτταρο ,λόγω του ότι κάποιες συμπεριφορές είναι μοιραία κληρονομικές και έχουν αφομοιωθεί στο DNA μας συνεπώς θα πρέπει να είναι ισχυρή ερμηνευτικοί δείκτες της συμπεριφοράς που προέρχεται από κληρονομικές καταβολές
Π.χ λέμε ότι αυτός πήρε τα κουσουρια του πατερά του κτλ.
Και δεν σου κρύβω ότι το θέμα της κληρονομικότητας με απασχολεί και το προσέχω ιδιαίτερα προσπαθώντας να μαζέψω πληροφορίες και να δω ποια είναι εκείνα τα σημεία σε έναν χαρτί που το δείχνουν από μόνα τους χωρίς να χρειάζεται να κανείς σύγκριση με τους χάρτες π.χ των γονέων

[Βασιλης Παπαδολιας]

Καλημέρα, Μανώλη...

για το θέμα της κληρονομικότητας υπάρχουν διάφορες απόψεις. Προσωπικά δεν αισθάνομαι πολύ άνετα με το DNA γιατί θεωρώ ότι περιέχει τον κίνδυνο του απόλυτου καθορισμού. Βέβαια στην εποχή μας είναι αρκετά ελκυστικό να αποδίδουμε πράγματα στο DNA, καθώς γενικότερα θέλουμε "μετρήσιμες" αιτίες και προσπαθούμε οι συμπεριφορές να αποδίδονται σε "μηχανισμούς". Κληρονομικότητα υπάρχει όμως και σε ψυχολογικό επίπεδο. Η ψυχολογία έχει δείξει ότι οι συμπεριφορές "αντιγράφονται" από τον ένα στον άλλο χωρίς απαραίτητα να υπάρχει παράγοντας γενετικής κληρονομικότητας. Επομένως δεν είναι αναγκαίο να έχει στο DNA του κάτι κάποιος για να κληρονομήσει κάποια συμπεριφορά από τον πατέρα του. Αρκεί να κάτσει δίπλα του. Και δε μιλάω εδώ για ηλικίες που η εκπαίδευση είναι εν επιγνώσει μας. Αλλά για ηλικίες τόσο πρώιμες, που δεν έχουμε καν επίγνωση ότι έγινε μέσα μας κάποιου είδους "εγγραφή" και μεγαλώνοντας νομίζουμε ότι είμαστε έτσι επειδή απλά "μοιάζουμε" στους γονείς μας. Πιστεύω έτσι ότι πρέπει να είμαστε φειδωλοί με τη χρήση του DNA και να το χρησιμοποιούμε μόνο εκεί που η επιστήμη δείχνει ότι υπάρχει όντως σχέση. Εκεί θα μπορούσαμε όντως να το συσχετίσουμε και με την αστρολογία.