Η σημασία της Προγεννητικής περιόδου της Ζωής

[Ζωή και Ζώδια]

«η αγωγή του παιδιού αρχίζει εκ κοιλίας μητρός
και μάλιστα εξ άκρας συλλήψεως»
γέρων Πορφύριος

Από την Ιωάννα Μαρή
Πρόεδρο της Ελληνική Εταιρίας Προγεννητικής Αγωγής

Ο άνθρωπος πριν να διαπεράσει την πύλη της γεννήσεως και να ζήσει στο «εξωτερικό», ορατό, απρόσωπο Μεγάλο Σύμπαν, έχει ήδη διανύσει μια μακρόχρονη περίοδο εννέα μηνών σ' ένα μικρό, «εσωτερικό», προσωπικό, αόρατο σύμπαν (την μητρική κοιλιά), την Μήτρα της Μητέρας του. Και απ' αυτήν την περίοδο των εννέα μηνών - ιδιαίτερα μακρόχρονη, λόγω των συνταρακτικά γρήγορων ρυθμών αναπτύξεως της εμβρυϊκής ζωής - εξαρτάται κατά την σύγχρονη επιστήμη η υγεία, η ψυχική ισορροπία και η πνευματική δομή: οι ιδιοφυίες ή η έλλειψή τους και η ποιότητα του χαρακτήρα που ο άνθρωπος θα εκδηλώσει κατά την μεταγεννητική ζωή του!

Η επιστήμη στην πρώτη της έρευνα της εμβρυϊκής ζωής, ανακάλυψε τις αισθητηριακές ικανότητες του εμβρύου:
Το έμβρυο έχει αφή:
Αισθάνεται το χάδι του πατέρα και της μητέρας πάνω στην κοιλιά και στρίβει ολόκληρο για να το δεχθεί! Αν είναι ταραγμένο, αυτό το χάδι τους του προσφέρει για πάντα το αίσθημα της ασφάλειας. Ειδικός κλάδος που δημιουργήθηκε από τον Ολλανδό επιστήμονα Frans Weldman, «η αυτονομία» (διδάσκει τους νόμους της αφής) διδάσκεται στους φοιτητές της Ιατρικής σε πολλές χώρες.

Το έμβρυο έχει γεύση:
Όταν το αμνιακό υγρό έχει γλυκιά γεύση, εκείνο καταπίνει διπλές γουλιές ενώ αν είναι πικρό, το φτύνει και δείχνει δυσαρεστημένο! Μάλιστα ο τρόπος διατροφής της μητέρας στην εγκυμοσύνη, καθορίζει αργότερα τη γεύση του παιδιού και την προτίμησή του προς ορισμένες τροφές ή την απέχθειά του προς άλλες! (ευκαιρία να το διδάξουμε την υγιεινή διατροφή!)

Αλλά προπαντός το έμβρυο ακούει:
Eπικοινωνώντας έτσι με το εξωμήτριο περιβάλλον. Πρώτα - πρώτα τον καρδιακό παλμό της μητέρας και συνδέεται έτσι με τον ρυθμό που υπάρχει παντού μέσα στο Σύμπαν.

Τα συμπεράσματα των ερευνητών, πειραματικά τεκμηριωμένα, λόγω της μεγάλης ανάπτυξης της τεχνολογίας των υπερήχων, η οποία επιτρέπει τη λεπτομερή παρακολούθηση της εμβρυϊκής ζωής, αλλά και της ανάπτυξης νέων ψυχολογικών και λοιπών μεθόδων αναδρομής στην εμβρυϊκή ζωή, συγκλίνουν στις εξής βασικές αρχές:

• Η εμβρυϊκή ανθρώπινη ύπαρξη, ήδη από την αρχή της ζωής της, 'εξ άκρας συλλήψεως', από την γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο, έχει «αυτό - συνείδηση», αισθητηριακές αντιλήψεις, συναισθηματικά και νοητικά βιώματα και μνήμη.
• Το έμβρυο, ενωμένο σωματικά και ψυχικά με την Μητέρα, ήδη μετά τη σύλληψη δέχεται και ζει την ίδια στιγμή μαζί της τα συναισθήματά της, τις σκέψεις της, τις ιδέες της, τα βιώματά της. Αυτές οι πρώτες εμπειρίες διαπλάθουν την σωματική και ψυχική ύπαρξή του και καθορίζουν την μελλοντική του υγεία και νοοτροπία.

Το άκουσμα της μητέρας

Η φωνή της μητέρας και η μουσική πλάθουν το σώμα και διαμορφώνουν το χαρακτήρα του μελλογέννητου.
Η φωνή της μητέρας είναι το πιο σημαντικό άκουσμα του εμβρύου. Το έμβρυο συνδέεται ψυχικά με την μητέρα του ιδίως μέσα από την φωνή της. Αν η φωνή της μητέρας είναι εμποτισμένη με συγκίνηση, με αγάπη, αν έχει αυτές τις αποχρώσεις, που μόνον η αγάπη της μπορεί να προσδώσει, αυτή η συγκίνηση, η αγάπη, αυτή η πάλλουσα αρμονική φωνής της μητέρας, δομεί αρμονικά όλα τα όργανα του εμβρύου, ιδιαίτερα οικοδομεί αρμονικά τον εγκέφαλό του και το νευρικό του σύστημα. Και το κυριότερο μέσα απ' αυτή την ευτυχή ακοή, την ευτυχή επικοινωνία του εμβρύου με την μητέρα του, το παιδί αντλεί ένα βαθύ συναίσθημα ασφαλείας, μια επιθυμία επικοινωνίας με τον κόσμο, όπου θα ζήσει μετά τη γέννησή του. Αν αντίθετα αυτή η επικοινωνία δεν είναι ευτυχισμένη - επειδή το έμβρυο συναλάμβανε τους απορριπτικούς ήχους της φωνής της μητέρας του, αν η επικοινωνία ήταν τραυματική, το παιδί δεν επιθυμεί να επικοινωνήσει με το περιβάλλον του. Και μετά τη γέννησή του, αυτή η έλλειψη επιθυμίας επικοινωνίας μπορεί να εκδηλωθεί ως αντικοινωνικότητα, ως μελαγχολία, ως επιθετικότητα και υπερβολική εσωστρέφεια, ή να φθάσει ακόμη και στον αυτισμό.

¶γγλος ιατρός (ο Salk, 1981) ανακάλυψε ότι οι ρυθμικοί, ήρεμοι κανονικοί χτύποι της καρδιάς της μητέρας ενίσχυαν και ηρεμούσαν το έμβρυο, ενώ οι άτακτοι από το στρες χτύποι της καρδιά της, το τάραζαν. Όταν ο γιατρός αυτός έβαλε σε θερμοκοιτίδες στα πρόωρα βρέφη να ακούνε τον ρυθμό της καρδιάς της μητέρας (μέσα από κασέτα), παρατήρησε γρήγορη αύξηση του βάρους τους...

Το αυτί του εμβρύου ολοκληρώνεται και γίνεται λειτουργικό στους τεσσερσήμισι μήνες της κυήσεως. Ο δόκτωρ Tomatis όμως εξηγεί ότι «κάθε κύτταρο του εμβρύου είναι και ένα αυτί». Το έμβρυο ακούει δηλαδή μετά τη σύλληψη με όλα του τα κύτταρα, κι αυτή η ακοή του εξωτερικού κόσμου μέσα από την μήτρα της μητέρας του προσδιορίζει, μετά την γέννησή του, την ποιότητα της επικοινωνίας του, καθώς και την ανάγκη του για επικοινωνία με τον κόσμο. Η φωνή της μητέρας, του πατέρα και του περιβάλλοντος γενικά του παιδιού, όταν μάλιστα διαποτίζονται από την αγάπη, που (όπως οι μουσικοί ξέρουν), δίνει στη φωνή τον πλούτο των «αρμονικών», ενεργοποιεί το έμβρυο, ενδυναμώνει το νευρικό του σύστημα, το προετοιμάζει στην άσκηση του λόγου και της ομιλίας, στην εκμάθηση της μητρικής του γλώσσας, στην ευγλωττία και στην καλή σχολική και μαθησιακή επίδοση!

Ο Γάλλος καθηγητής Tomatis, θεραπεύει στα κέντρα που ήδη λειτουργούν σε όλον τον κόσμο (και στην Ελλάδα) τους διαταραγμένους ή αγχωμένους ψυχικά ενήλικους και παιδιά (από λεκτικές, ακουστικές και λοιπές διαταραχές επικοινωνίας) βάζοντάς τους ν' ακούσουν τη φωνή της μητέρα τους, και αν δεν υπάρχει, τους βάζει τη μουσική Mozart, όπως ακουγόταν σε εμβρυϊκή περίοδο, μέσα από το υδάτινο περιβάλλον της μήτρας. Συνταρακτική είναι η επίδραση της μουσικής στο έμβρυο. Αγαπάει τη μουσική και μάλιστα κάνει τις επιλογές του. Μας λένε ότι το έμβρυο αγαπάει την απαλή κλασσική μουσική - ιδίως Mozart και του Βιβάλντι - ενώ ενοχλείται από την έντονη μουσική του Μπετόβεν και αρρωσταίνει από την μοντέρνα μουσική «σκληρού μετάλλου» δίνει κλωτσιές στη μητέρα του, όταν ακούει αυτή τη μουσική)! Διάσημοι μουσικοί όπως οι Yehudi Menuhin, Olivier Messian, Arthuro Rubinstein, όταν ρωτήθηκαν από πότε αισθάνθηκαν την αγάπη για τη μουσική, δήλωσαν δημόσια ότι αυτήν την αγάπη την είχαν ήδη κατά τη γέννησή τους και ότι την όφειλαν στην μητέρα τους, που έπαιζε ή άκουγε μουσική στην εγκυμοσύνη της. Ο Ούγγρος μουσικοσυνθέτης Zoltan Kodaly και ο Yehudi Menuhin διδάσκουν ότι η μουσική αγωγή του παιδιού πρέπει ν' αρχίσει πριν από τη γέννηση!
Το τραγούδι της μητέρας και του πατέρα και μάλιστα σε χορωδία συγκλονίζουν το έμβρυο και βοηθούν την αρμονική του ανάπτυξη, γιατί κάθε ήχος βοηθάει στην ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου μέρους του ανθρώπινου σώματος.

Οι ψυχικές ικανότητες του εμβρύου.

α) το έμβρυο αισθάνεται τα συναισθήματα της μητέρας τους.
β) συλλαμβάνει τις σκέψεις της μέσα από τα ίδια του τα κύτταρα.
γ) το έμβρυο έχει μνήμη και απομνημονεύει, εγγράφοντας στα κύτταρά του, τις σκέψεις της μητέρας του, τα μηνύματα που εκείνη του στέλνει, τη σχέση της με τον πατέρα, τη στάση της στη ζωή, τη νοοτροπία της, τα ιδανικά και τους στόχους της, την ποιότητα της ύπαρξής της.

Το έμβρυο συναισθάνεται ιδιαίτερα την ψυχική στάση που η μητέρα του τρέφει απέναντί του. Αν είναι θετική ή απορριπτική. Αν επιθυμεί τη γέννησή του ή όχι.
Ο ιατρός Αθ. Καυκαλίδης μας αναφέρει περιπτώσεις ενηλίκων, που αναβίωναν τις τραγικές προγεννητικές τους εμπειρίες της μη επιθυμίας της γέννησής τους από τη μητέρα τους (της μη αποδοχής της εγκυμοσύνης της καθώς και εμπειρίες απόγνωσης από τον ταραγμένο ψυχισμό της). Πολλοί ερευνητές αναφέρουν περιπτώσεις ομοφυλοφιλίας που οφείλονταν στην μη αποδοχή του φύλου από τη μητέρα (που επιθυμούσε κοριτσάκι ενώ είχε αγόρι μέσα της) ή στο φόβο του ενήλικου άνδρα να ξαναβρεθεί στη γυναικεία μήτρα και να ξαναζήσει έτσι τις τραυματικές εμπειρίες που έχει βιώσει ως έμβρυο.
Η επιθυμία της εγκύου για κορίτσι, ενώ έχει αγόρι (ήδη από τη σύλληψη το φύλο είναι καθορισμένο), δίνει στο αγοράκι χαρακτηριστικά θηλυπρέπειας και η επιθυμία της για αγοράκι ενώ έχει ήδη κοριτσάκι, δίνει στο κοριτσάκι χαρακτηριστικά αγοροκόριτσου και δυσκολεύει στο κορίτσι τη λειτουργίά της μητρότητας.

Και στις δύο περιπτώσεις δημιουργείται στο νέο άνθρωπο σύγχυση ως προς την ταυτότητα του φύλλου, διότι η επιθυμία της μητέρας επιδρά στο ορμονικό σύστημα του παιδιού.
Η έγκυος πρέπει απλώς να επιθυμεί έναν ΑΝΘΡΩΠΟ ολοκληρωμένο με όλες τις αρετές, «ανδρικές» και «γυναικείες»! Η αρνητική στάση της μητέρας ή του πατέρα προκαλεί σοβαρό τραύμα για το μωρό, που παρακωλύει την ομαλή φυσική και ψυχική του ανάπτυξη, εγγράφεται στα κύτταρά του και εκτός από τις φυσικές ατέλειες, αδυναμίες, που μπορεί να δημιουργήσει, μειώνει την επιθυμία του για ζωή και επικοινωνία με τον κόσμο, όπου προορίζεται να ζήσει... Αντίθετα τα θετικά συναισθήματα, όπως η χαρά, η ευτυχία, ο θαυμασμός, η γεμάτη εμπιστοσύνη, σεβασμό και αισιοδοξία αναμονή της γέννησής του, που επίσης εγγράφονται, συνεισφέρουν σημαντικά στην υγιή, ομαλή και αισιόδοξη φυσική, συναισθηματική και νοητική του ανάπτυξη.

[Λίλιαν Σίμου]

Συγχαρητήρια για την επιλογή του θέματος.

Είχα την χαρά και την τιμή να γνωρίσω την κα Ιωάννα Μαρή, που προσφέρει ένα εξαιρετικό έργο στην κοινωνία μας. Είναι βαθιά φιλοσοφημένος άνθρωπος, με καλλιέργεια κι ευαισθησία και παρέχει γνώση στους μελλοντικούς γονείς και όχι μόνον. Μας καθοδηγεί να διαπιστώσουμε πως η διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας ξεκινά από την στιγμή της σύλληψης και των επιδράσεων που λαμβάνουμε από εκείνη μόλις τη στιγμή και μετά.

φιλικά
Λίλιαν Σίμου

[*Astropeleki*]

Ομολογώ πως παρόλο που τα περισσότερα από όσα γράφει το άρθρο τα γνώριζα, και πάλι στην σκέψη και μόνο ότι το πλάσμα που μεγαλώνει μέσα στην κοιλιά της μανούλας μπορεί και νιώθει, αισθάνεται, καταλαβαίνει, με έκανε να χαμογελώ από ικανοποιήση και είναι πραγματικά ιδιαίτερα συγκινητικό! :embarrest

Η επιθυμία της εγκύου για κορίτσι, ενώ έχει αγόρι (ήδη από τη σύλληψη το φύλο είναι καθορισμένο), δίνει στο αγοράκι χαρακτηριστικά θηλυπρέπειας και η επιθυμία της για αγοράκι ενώ έχει ήδη κοριτσάκι, δίνει στο κοριτσάκι χαρακτηριστικά αγοροκόριτσου και δυσκολεύει στο κορίτσι τη λειτουργίά της μητρότητας.

Και στις δύο περιπτώσεις δημιουργείται στο νέο άνθρωπο σύγχυση ως προς την ταυτότητα του φύλλου, διότι η επιθυμία της μητέρας επιδρά στο ορμονικό σύστημα του παιδιού.

Το παραπάνω δεν το είχα διαβάσει πουθένα και έμεινα κατάπληκτη!
Είναι συχνό φαινόμενο πλέον να προτιμούν κορίτσι ενώ κυοφορούν αγόρι και τούμπαλιν.
Σημασία έχει να γεννηθεί ένα υγιές παιδί, όποιο και να είναι το φύλο του.
Είτε αγόρι είτε κορίτσι είναι μέρος, κομμάτι της ζωής κάθε μάνας και πατέρα φυσικά, είναι το σπλάχνο τους.

[Marlene]

Το έμβρυο συναισθάνεται ιδιαίτερα την ψυχική στάση που η μητέρα του τρέφει απέναντί του. Αν είναι θετική ή απορριπτική. Αν επιθυμεί τη γέννησή του ή όχι.
Ο ιατρός Αθ. Καυκαλίδης μας αναφέρει περιπτώσεις ενηλίκων, που αναβίωναν τις τραγικές προγεννητικές τους εμπειρίες της μη επιθυμίας της γέννησής τους από τη μητέρα τους (της μη αποδοχής της εγκυμοσύνης της καθώς και εμπειρίες απόγνωσης από τον ταραγμένο ψυχισμό της). Πολλοί ερευνητές αναφέρουν περιπτώσεις ομοφυλοφιλίας που οφείλονταν στην μη αποδοχή του φύλου από τη μητέρα (που επιθυμούσε κοριτσάκι ενώ είχε αγόρι μέσα της) ή στο φόβο του ενήλικου άνδρα να ξαναβρεθεί στη γυναικεία μήτρα και να ξαναζήσει έτσι τις τραυματικές εμπειρίες που έχει βιώσει ως έμβρυο.
Η επιθυμία της εγκύου για κορίτσι, ενώ έχει αγόρι (ήδη από τη σύλληψη το φύλο είναι καθορισμένο), δίνει στο αγοράκι χαρακτηριστικά θηλυπρέπειας και η επιθυμία της για αγοράκι ενώ έχει ήδη κοριτσάκι, δίνει στο κοριτσάκι χαρακτηριστικά αγοροκόριτσου και δυσκολεύει στο κορίτσι τη λειτουργίά της μητρότητας.

Και στις δύο περιπτώσεις δημιουργείται στο νέο άνθρωπο σύγχυση ως προς την ταυτότητα του φύλλου, διότι η επιθυμία της μητέρας επιδρά στο ορμονικό σύστημα του παιδιού.
Η έγκυος πρέπει απλώς να επιθυμεί έναν ΑΝΘΡΩΠΟ ολοκληρωμένο με όλες τις αρετές, «ανδρικές» και «γυναικείες»! Η αρνητική στάση της μητέρας ή του πατέρα προκαλεί σοβαρό τραύμα για το μωρό, που παρακωλύει την ομαλή φυσική και ψυχική του ανάπτυξη, εγγράφεται στα κύτταρά του και εκτός από τις φυσικές ατέλειες, αδυναμίες, που μπορεί να δημιουργήσει, μειώνει την επιθυμία του για ζωή και επικοινωνία με τον κόσμο, όπου προορίζεται να ζήσει... Αντίθετα τα θετικά συναισθήματα, όπως η χαρά, η ευτυχία, ο θαυμασμός, η γεμάτη εμπιστοσύνη, σεβασμό και αισιοδοξία αναμονή της γέννησής του, που επίσης εγγράφονται, συνεισφέρουν σημαντικά στην υγιή, ομαλή και αισιόδοξη φυσική, συναισθηματική και νοητική του ανάπτυξη.

¶ντε:amazed: Δεν το ήξερα ούτε το περίμενα αυτό:blink:
Καταπληκτικό άρθρο!

(εγώ πότε θα γίνω μάαααννααα????):toung:

[laziali]

Πολύ ενδιαφέρον άρθρο! Όντως είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο το πόσα καταλαβαίνει το έμβρυο πριν καλά καλα σχηματιστεί. Παρόλο που ειναι φυσιολογικά, φαίνονται τόσο περιεργα κάθε φορά που διαβάζω καί άλλα τέτοια παρόμοια.
Μια πολύ καλή μου φίλη, η οποία είναι εγκυμονούσα τριών μηνών μου ανέφερε ότι στο υπερηχογράφημα που έκανε προσφάτως όλα τα όργανα του εμβρύου είναι πλέον καλοσχηματισμένα!
Είναι ένα θαύμα της φύσης!

[Βασιλης Παπαδολιας]

Όντως ενδιαφέρον άρθρο. Εκείνο που ήθελα να ρωτήσω είναι αν υπάρχει κάποιος τομέας της ψυχολογίας που ερευνά τις προγεννετικές εμπειρίες. Η συνήθης αντίληψη της ψυχολογίας ως σήμερα είναι ότι η μήτρα είναι ένας φιλόξενος τόπος, από τον οποίο αποχωρίζεται βίαια το παιδί με το λεγόμενο σοκ της γέννησης. Μέχρι σήμερα δεν έχω βρει συγγράμματα που να μιλούν για το αντίθετο, ότι δηλαδή η μήτρα μπορεί να είναι ένας πολύ αφιλόξενος τόπος για το παιδία που φοβάται συνεχώς για τη ζωή του, όντας τελείως αδύναμο και εξαρτώμενο. Τέτοιες αντιλήψεις έχω δει μόνο σε κάποια αμφιλεγόμενα συγγράματα του ιδρυτή της Σαϊεντολογίας, του Ρον Χάμπαρτ. Εκεί μόνο έχω δει αναφορές για auditing προγεννητικών εμπειριών. Υπάρχει τομέας της ψυχολογίας ή της ψυχανάλυσης που ειδικεύεται στην ανάκληση εμπειριών από το προγεννητικό στάδιο;

[Λίλιαν Σίμου]

Η κα Ιωάννα Μαρή, ειδικεύεται ως ψυχολόγος κι αντιπροσωπεύει την Ελλάδα, στα θέματα της προγεννετικής αγωγής. Είναι συγγραφέας βιβλίων όπου περιγράφει όσα αναφέρει στο άρθρο και πολλά άλλα.

Ένα βιβλίο της που θα συνιστούσα ανεπιφύλακτα, είναι αυτό που τιτλοφορείται:
"Ευγονία- Προγεννητική Αγωγή".
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν όμως να απευθυνθούν και στην Ελληνική Εταιρεία Προγεννετικής Αγωγής, στην οποία ηγείται και προωθεί αυτό το σημαντικό ζήτημα, που δυστυχώς πολλοί δεν λαμβάνουν υπ΄όψη. Σήμερα, αρκετοί επιστήμοντες αποδέχονται, αυτό που οι ψυχολόγοι της κατηγορίας της πρέσβευαν και προσπαθούσαν να κάνουν γνωστό στον κόσμο: πως η στιγμή της σύλληψης και η περίοδος στην μήτρα, παίζουν ρόλο στην διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας.

Στην αστρολογία, το ίδιο περιγράφει, το προγεννεθλιο ωροσκόπιο.

φιλικά
Λίλιαν Σίμου

[*Astropeleki*]

Κυρία Σίμου ευχαριστούμε για την παραπομπή σας!

Νομίζω το θέμα του βιβλίου θα κρατήσει το ενδιαφέρον αμείωτο τόσο για τις μέλλουσες μανούλες όσο και για όλους εμάς τους υπόλοιπους που μας τραβάει σαν μαγνήτες η απορία και η διάθεση να μάθουμε όσα δε γνωρίζουμε για την Προγεννητική Αγωγή.

[ζουζούνα1977]

Καλημέρα!Ήταν πολύ όμορφο,ζεστό και ανθρώπινο το άρθρο. :bigsmile:
Συμφωνώ με την kia στο εξής, το οποίο είναι και το πιο βασικό (για εμένα): ΓΕΡΟ μωρό!!!!!!!!!!:bigsmile:

[Δ.Μέλλος]

Ενα απλό παράδειγμα των όσων αναφέρονται στο άρθρο είναι και το εξής:
Κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης της γυναίκας μου για ένα διάστημα είχα αρρωστήσει και ένα από τα συμπτώματα ήταν ο έντονος βήχας. Τα βράδια και ενώ κρατούσα αγκαλιά την γυναίκα μου πολλές φορές την είχα ξυπνήσει με τον έντονο βήχα μου. Φυσικά δεν ήταν και ό,τι καλύτερο για αυτήν, οπότε ήταν και λογικό να της δημιουργούνται αρνητικά συναισθήματα.
Από την στιγμή που γεννήθηκε η κόρη μας, φροντίσαμε -ακολουθόντας και τις συμβουλές της παιδιάτρου που την παρακολουθούσε- να εξοικειωθεί με διάφορους θορύβους και κρότους, έτσι ώστε να έχει αδιατάρακτο ύπνο και εμείς να μην είμαστε υποχρεωμένοι να διατηρούμε΄"άκρα του τάφου σιωπή" προκειμένου να κοιμηθεί.
Ενώ πάρα πολύ γρήγορα συνήθισε σε όλα, χρειάστηκαν περίπου 2 χρόνια για να συνηθίσει τον βήχα οποιουδήποτε. Ενώ δεν την ενοχλούσαν ούτε πόρτες που κλείναν από τον αέρα, λάστιχα που έσκαγαν, κορναρίσματα και άλλα, μόλις άκουγε κάποιον να βήχει έβαζε τα κλάματα, αν ήταν ξύπνια, ή ξυπνούσε, αν κοιμόταν.