-
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Μέγας Αλέξανδρος ή Αλέξανδρος Γ' ο Μακεδών, Βασιλεύς Μακεδόνων, Ηγεμών της Πανελλήνιας Συμμαχίας κατά της Περσικής αυτοκρατορίας, Φαραώ της Αιγύπτου, Κύριος της Ασίας και βορειοδυτικής Ινδίας, οι κατακτήσεις του οποίου αποτέλεσαν την θεμέλιο λίθο των βασιλείων των Επιγόνων του. Οι Αλεξανδρινοί χρόνοι αποτελούν το τέλος της κλασσικής αρχαιότητας και την απαρχή της περιόδου της παγκόσμιας ιστορίας γνωστής ως Ελληνιστικής. Υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους στρατηγούς της ιστορίας, που σε ηλικία μόλις 33 ετών είχε κατακτήσει το μεγαλύτερο μέρος του τότε γνωστού κόσμου (4ος αιώνας π.Χ.).
Γεννήθηκε στην Πέλλα της Μακεδονίας το έτος 356 π.Χ.. Γονείς του ήταν ο βασιλιάς Φίλιππος Β' της Μακεδονίας και η πριγκήπισσα Ολυμπιάδα της Ηπείρου. Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε τον Ιούλιο (ο μήνας Λώος του ημερολογίου των Μακεδόνων) του 356 π.Χ. στην Πέλλα, πρωτεύουσα του μακεδονικού κράτους. Η γενεαλογία του ανάγεται σε δύο σημαντικότατες μορφές της αρχαίας ελληνικής παράδοσης. Ο ημίθεος Ηρακλής υπήρξε γενάρχης της δυναστείας των Αργεαδών Μακεδόνων ενώ ο Νεοπτόλεμος, υιός του ήρωα Αχιλλέα, ίδρυσε το βασιλικό οίκο των Μολοσσών, μέλος του οποίου ήταν η Ολυμπιάδα. Η θρυλούμενη καταγωγή του Αλέξανδρου συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του, από τα πρώτα έτη του βίου του.
Βασιλιάς της Μακεδονίας, συνέχισε το έργο του πατέρα του, του Φιλίππου Β'. Ο Φίλιππος Β' ήταν ιδιαίτερα ικανός στρατηγός, πολιτικός και διπλωμάτης, αναμορφωτής του μακεδονικού στρατού και του μακεδονικού κράτους. Ήταν συνετός σα βασιλιάς, αλλά συχνά παρασυρόταν από βίαια και άγρια πάθη.
Το 340 π.Χ. σαν μαθητής του Αριστοτέλη σταμάτησε τις σπουδές του και γύρισε στην Πέλλα, όπου πήρε ενεργό μέρος στην πολιτική ζωή της Μακεδονίας. Κατά τις εκστρατείες του ο Φίλιππος εμπιστευόταν την διοίκηση της Μακεδονίας στον Αλέξανδρο. Σε ηλικία 16 χρονών και ενώ ο πατέρας του έλειπε στο Βυζάντιο, κατέστειλε μια εξέγερση Θρακών. Κατά την μάχη της Χαιρώνειας, το 338 π.Χ., ο Φίλιππος συνέτριψε τις ενωμένες δυνάμεις Αθηναίων και Θηβαίων, με τον Αλέξανδρο επικεφαλής του ιππικού. Μετά από την ήττα των Αθηναίων πήγε στην Αθήνα ως αντιπρόσωπος του πατέρα του.
Στα 337 π.Χ., ο Φίλιππος χώρισε την Ολυμπιάδα και μνηστεύτηκε την όμορφη Κλεοπάτρα. Αυτό προκάλεσε αναστάτωση στις μέχρι τότε αρμονικές σχέσεις του Αλέξανδρου με τον πατέρα του και ανάγκασε τον νεαρό να αυτοεξοριστεί στην Ήπειρο μαζί με την μητέρα του. Μετά από ένα χρόνο πατέρας και γιος συμφιλιώθηκαν, αλλά ο Φίλιππος την ημέρα του γάμου του με την Κλεοπάτρα δολοφονήθηκε.
Μετά την δολοφονία του Φιλίππου το 336 π.Χ. στις Αιγές, ο Αλέξανδρος κινήθηκε γρήγορα εξουδετερώνοντας όλους τους πιθανούς διεκδικητές του θρόνου, τον οποίο και κατέλαβε. Ακολούθως ξεκίνησε εκστρατείες προς βορρά και νότο για να διασφαλίσει τα σύνορά του. Την άνοιξη του 335 εκστράτευσε εναντίον των Ιλλυριών και Τριβαλλών, προελαύνοντας από την Αμφίπολη μέχρι τον Αίμο σε διάστημα δέκα ημερών. Αφού νίκησε τους εκεί Θράκες, προχώρησε προς τον Δούναβη, νίκησε τους Τριβαλλούς και επιχείρησε επιδρομή κατά των Γετών, την οποία όμως αναγκάστηκε να διακόψει λόγω εξέγερσης των Ιλλυριών. Μετά στράφηκε προς τον νότο και υπέταξε τους Αγριάνες και τους Παίονες, εξασφαλίζοντας την πλήρη κυριαρχία στην περιοχή.
Όσο καιρό ο Αλέξανδρος πολεμούσε στον βορρά, οι Θηβαίοι επαναστάτησαν και πολιόρκησαν την μακεδονική φρουρά της Καδμείας, ενώ και στην Αθήνα και άλλες πόλεις επικράτησε αναβρασμός που προκαλούσαν οι αντιμακεδονικοί διαδίδοντας ότι ο Αλέξανδρος είναι νεκρός. Ο Αλέξανδρος με μια αστραπιαία πορεία, έφτασε σε επτά μέρες στην Θεσσαλία και σε ακόμη πέντε στην Βοιωτία. Εκεί, μετά από σύντομη αλλά δυνατή αντίσταση των Θηβαίων κατόρθωσε να τους υποτάξει. Τότε διέταξε τον θάνατο έξι χιλιάδων Θηβαίων, και να πουληθούν ως δούλοι οι υπόλοιποι τριάντα χιλιάδες κάτοικοι των Θηβών. Τη ίδια την πόλη την ισοπέδωσε, αφήνοντας όρθια μόνο τους ναούς και το σπίτι του ποιητή Πίνδαρου.
Μετά την επικράτησή του στην Ελλάδα στράφηκε κατά των Περσών. Το 335 π.Χ. έστειλε τον Παρμενίωνα για να εξασφαλίσει το πέρασμα της Προποντίδας και την άνοιξη του 334 π.Χ. αφήνοντας πίσω του τοποτηρητή της Μακεδονίας τον Αντίπατρο, πέρασε τον Ελλήσποντο με στρατό 30.000 πεζών και 5.000 ιππέων, προμήθειες για 30 μέρες και οικονομικούς πόρους περίπου 70 τάλαντα χρυσάφι, και σκοπό την διάλυση της Περσικής Αυτοκρατορίας, την απελευθέρωση των ελληνικών Ιωνικών πόλεων στα παράλια της Μικράς Ασίας, και την ανόρθωση της φτωχής οικονομίας της Μακεδονίας. Επικεφαλής του στρατού ήταν όλοι Μακεδόνες. Δεύτερος στην τάξη στρατηγός μετά από αυτόν ήταν ο Παρμενίων, παλιός συμπολεμιστής του πατέρα του. Ακολουθούσαν οι γιοί του Παρμενίωνα, Φιλώτας και Νικάνωρ, ο Αμύντας, ο Περδίκκας , ο Κρατερός, ο Πτολεμαίος, και ο Μελέαγρος. Διοικητής των Ελλήνων συμμάχων ήταν ο Αντίγονος, και των μισθοφόρων ο Μένανδρος.
Αμέσως μετά την απόβαση του στρατού στην Ασία, τέλεσε θυσίες και επισκέφτηκε την Τροία, και προχώρησε προς τον ποταμό Γρανικό, όπου περίμεναν για να δώσουν μάχη οι περσικές δυνάμεις οδηγούμενες από τους τοπικούς σατράπες και αρχηγό τον Μέμνονα τον Ρόδιο. Η μάχη του Γρανικού, που έγινε τον Μάιο του 334 π.Χ. ανέδειξε νικητή τον Αλέξανδρο. Ο ίδιος κινδύνευσε αλλά χάρη στον αιφνιδιασμό των Περσών από το ιππικό που διέσχισε τον ποταμό, οι απώλειες ήταν μόνο 110 άνδρες.
Η ήττα των Περσών άνοιξε τον δρόμο στον Αλέξανδρο για την κατάκτηση όλης της Μικράς Ασίας. Οι Σάρδεις και η Έφεσος παραδόθηκαν, η Μίλητος και η Αλικαρνασσός αντιστάθηκαν αλλά τελικά κατακτήθηκαν. Ακολούθως στράφηκε προς την ενδοχώρα και κατέκτησε την Λυκία και την Παμφυλία, και διαμέσου των υψιπέδων της Πισιδίας και της Φρυγίας έφτασε στο Γόρδιο, όπου, έλυσε σύμφωνα με την παράδοση το Γόρδιο δεσμό, και πέρασε τον χειμώνα παρακολουθώντας τις κινήσεις των Περσών και ετοιμάζοντας τις δυνάμεις του για νέα εξόρμηση. Στις Ιωνικές πόλεις που κατέκτησε, κατήργησε τα ολιγαρχικά και τυραννικά πολιτεύματα που είχαν επιβάλει οι Πέρσες και εγκατέστησε δημοκρατίες, καταργώντας παράλληλα την βαριά φορολογία.
Την άνοιξη του 333 π.Χ. κατέλαβε την Καππαδοκία, και προωθήκε προς τις Κιλίκιες πύλες, όπου παρέμεινε μέχρι τον Οκτώβριο για να αναρρώσει από μια ασθένεια. Για να εξασφαλίσει την κυριαρχία στην θάλασσα ξεκίνησε πορεία προς την Φοινίκη όπου ήταν η βάση του ναυτικού των Περσών. Ο Δαρείος συγκέντρωσε τεράστιες δυνάμεις που τις διοικούσε ο ίδιος, στην Βαβυλώνα και κινήθηκε προς την Κιλικία εναντίον του Αλέξανδρου. Ο Αλέξανδρος διέβει τις Κιλίκιες πύλες για να συναντήσει τον Δαρείο, ο οποίος όμως κατάφερε να φέρει τον στρατό του στα νώτα του Αλέξανδρου. Η μάχη δόθηκε στην αμμώδη πεδιάδα της Ισσού. Ο Αλέξανδρος κατόρθωσε να ανοίξει ρήγμα στην παράταξη του περσικού στρατού, και το ιππικό του με επικεφαλής τον ίδιο πραγματοποίησε πλευρική επίθεση και βρέθηκε στα νώτα του Δαρείου. Ο Δαρείος τράπηκε σε φυγή αφήνοντας στα χέρια του νικητή την σκηνή του, την μητέρα του, την σύζυγό του και πολλά λάφυρα. Η φυγή του Δαρείου διέλυσε το ηθικό του περσικού στρατού που διαλύθηκε με την σειρά του.
Μετά την νίκη του στην Ισσό, η προέλαση συνεχίστηκε με κατάληψη της ¶ραδου, Βύβλου και Σιδώνας. Τα φοινικικά, ροδιακά και κυπριακά πλοία μπήκαν πλέον υπό τις διαταγές του Αλέξανδρου, και έτσι εξασφάλισε τα νώτα του και τον έλεγχο όλης της ανατολικής Μεσογείου.
Το καλοκαίρι του 332 π.Χ. κατάφερε με πολύ δυσκολία και επτά μήνες πολιορκίας την κατάληψη της Τύρου. Ακολούθως υπέταξε την Παλαιστίνη χωρίς προβλήματα, και την Γάζα μετά από πολιορκία. Συνέχισε την κατάκτησή του προς την Αίγυπτο όπου έγινε δεκτός ως ελευθερωτής. Έχοντας σεβαστεί τους αιγύπτιους θεούς, οι ιερείς στο μαντείο του ¶μμωνα Δία του έκαναν καλή υποδοχή και τον ονόμασαν γιό του Δία, τίτλο που τον παραδέχτηκε και τον αναγνωρίσε από πολιτική σκοπιμότητα, θέλοντας έτσι να δημιουργήσει εντύπωση και θόρυβο γύρω από τη θεϊκή καταγωγή του. Πριν την αναχώρησή του από την Αίγυπτο ίδρυσε στο Δέλτα του Νείλου μια νέα πόλη που ονόμασε Αλεξάνδρεια, και η οποία έγινε μεγάλο και σπουδαίο εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο.
Αφού περίμενε ενισχύσεις από την Μακεδονία, απέλυσε τους πιό καταπονημένους στρατιώτες και επέστρεψε στην Φοινίκη για να κατευθυνθεί προς τον Ευφράτη, όπου ο Δαρείος συγκέντρωνε στρατό από τις ανατολικές επαρχίες. Πέρασε τον ποταμό Τίγρη, και έφτασε στο οροπέδιο των Γαυγαμήλων, περίπου 90 χλμ. από τα ¶ρβηλα.
Εκεί νίκησε για άλλη μια φορά τον περσικό στρατό διαλύοντας όλα τα υπολλείματα των περσικών δυνάμεων. Ο Δαρείος διέφυγε προς την Μηδεία, και ο Αλέξανδρος προέλασε προς τα Σούσα και από εκεί προς την Περσέπολη όπου και βρήκε τον αυτοκρατορικό θησαυρό, αποτελούμενο από περίπου 180.000 τάλαντα σε χρυσό και ασήμι. Η ανακάλυψη αυτού του θησαυρού τον βοήθησε να ξεπεράσει τα οικονομικά προβλήματα που μεγάλωναν κατά την διάρκεια της εκστρατείας. Μετά από ολιγόμηνη παραμονή πυρπόλησε την Περσέπολη (μετά από μεθύσι και προτροπή μιας εταίρας, αλλά πιθανολογείται ότι ήθελε με αυτό τον τρόπο να δείξει ότι η βασιλεία του Δαρείου είχε λήξει) και αναχώρησε την άνοιξη του 330 π.Χ..
Φεύγοντας από την Περσέπολη προχώρησε προς την Μηδεία όπου βρίσκονταν τα Εκβάτανα (η τρίτη πρωτεύουσα της Περσίας), αναζητώντας τον Δαρείο. Καταλαμβάνοντας τα Εκβάτανα κατέλαβε και κάθε εξουσία στην Περσική Αυτοκρατορία. Σε αυτό το σημείο ο σκοπός της εκστρατείας που είχε ξεκινήσει είχε τελειώσει. Η υποχρέωση των Ελλήνων συμμάχων του είχε τελειώσει κι έτσι έστειλε πίσω όσους επιθυμούσαν να μην τον ακολουθήσουν σε επόμενη εκστρατεία. Επίσης ανέθεσε στον Παρμενίωνα την μεταφορά στην ακρόπολη των Εκβατάνων, όλων των περσικών θησαυρών που είχαν καταλάβει, ώστε διακριτικά να αφήσει πίσω τον γέρο στρατηγό, με τον οποίο είχε πολλές διαφωνίες.
Μαθαίνοντας ότι ο σατράπης της Βακτρίας Βήσσος συνέλαβε τον Δαρείο και ανέλαβε ο ίδιος την εξουσία, συνέχισε τον δρόμο του και διέλυσε τους στασιαστές οι οποίοι στην φυγή τους είχαν δολοφονήσει τον Δαρείο. Ο Αλέξανδρος έστειλε το σώμα του Δαρείου για να ταφεί με βασιλικές τιμές και τα τοπικά έθιμα στην Περσέπολη. Με τον θάνατο του Μεγάλου Βασιλιά ο Αλέξανδρος προβλήθηκε ως νόμιμος διάδοχος της δυναστείας των Αχαιμενιδών.
Για να υποστηρίξει τον νέο του τίτλο, και να εξασφαλίσει τον έλεγχο όλης της αυτοκρατορίας κινήθηκε εναντίον του Βήσσου και των υπόλοιπων σατραπών που συνέβαλαν στην δολοφονία του Δαρείου. Η εκστρατεία του στις ανατολικές σατραπείες ξεκίνησε με την εκκαθάριση της Υρκανίας όπου, στα όρη των Ταπούρων, είχαν καταφύγει και οι Έλληνες μισθοφόροι του Δαρείου με αρχηγό τον Ναβαρζάνη. Μετά από την υποταγή της Υρκανίας διέσχισε την Παρθία και στην πόλη Σουσία της Αρείας, ο σατράπης Σατιβαρζάνης δήλωσε υποταγή, διατηρώντας το αξίωμά του. Μετά την αναχώρησή του Αλέξανδρου όμως για την Βακτρία, όπου ο Βήσσος συγκέντρωνε στρατεύματα, ο Σατιβαρζάνης σκότωσε την φρουρά που είχε αφήσει ο Αλέξανδρος και συγκέντρωσε στρατό για να βοηθήσει τον Βήσσο. Ο Αλέξανδρος επέστρεψε αλλά ο Σατιβαρζάνης διέφυγε με 2000 ιππείς. Στην θέση του διορίστηκε ο Αρσάκης. Αφού ίδρυσε μια νέα πόλη, την Αλεξάνδρεια των Αρείων, κατέφυγε στην Φράδα της Δραγιανής για να χειμάσει.
Εκεί αποκαλύφθηκε μια συνωμοσία που είχε σκοπό την δολοφονία του Αλέξανδρου. Ως ηθικός αυτουργός εμφανίστηκε ο Φιλώτας, γιός του Παρμενίωνα, ο οποίος τελικά καταδικάστηκε σε θάνατο από την συνέλευση του μακεδονικού στρατού. Ο Αλέξανδρος φοβούμενος την αντίδραση του Παρμενίωνα στην εκτέλεση του γιού του, διέταξε την δολοφονία του.
Το χειμώνα του 330 π.Χ. έφτασε στον Ινδικό Καύκασο όπου ίδρυσε άλλη μια Αλεξάνδρεια. Ο Βήσσος έφυγε μακριά, περνώντας τον ποταμό Ώξο καίγοντας τα πλοία του μετά την διέλευση και εγκαταστάθηκε στα Ναύτακα της Σογδιανής. Ο Αλέξανδρος τον ακολούθησε στην Σογδιανή και έστειλε τον Πτολεμαίο εναντίον του, ο οποίος τον συνέλαβε και τον οδήγησε στον Αλέξανδρο. Ο Βήσσος εκτελέστηκε και ο Αλέξανδρος προχώρησε προς την πρωτεύουσα της Σογδιανής, Σαμαρκάνδη και ακολούθως έφθασε στον ποταμό Ιαξάρτη όπου ίδρυσε την Αλεξάνδρεια Εσχάτη.
Μετά τον γάμο του με την Ρωξάνη που είχε ηρεμίσει τα πράγματα στις σατραπίες της κεντρικής Ασίας, την άνοιξη του 327 π.Χ. ξεκίνησε για την κατάκτηση της Ινδικής χερσονήσου. ¶φησε τον Αμύντα στην Βακτρία, και περνώντας από την Αλεξάνδρεια έφτασε στον ποταμό Κωφήνα όπου διαίρεσε τον στρατό του. Έστειλε τον Ηφαιστίωνα με τον Περδίκκα να προετοιμάσουν την προέλασή του μέχρι τον Ινδό ποταμό, και ο ίδιος από διαφορετική πορεία έφτασε την άνοιξη του 326 π.Χ. στον Ινδό τον οποίο διέβηκε μέσω της γέφυρας που είχε ετοιμάσει ο Ηφαιστίωνας και πολλών μικρών πλοίων. Συνέχισε την πορεία του προς τον ποταμό Υδάσπη, όπου ο Ινδός βασιλιάς Πώρος περίμενε από την απέναντι πλευρά με συγκεντρωμένο στρατό ώστε να τον εμποδίσει να περάσει. Ο Αλέξανδρος έστειλε στρατιώτες να μεταφέρουν αποσυναρμολογημένα τα πλοία που είχαν χρησιμοποιηθεί στην διάβαση του Ινδού, και με την υπόλοιπη δύναμη και ενισχυμένος από 5000 Ινδούς συνέχισε για τον Υδάσπη.
Η διάβαση του ποταμού ήταν δύσκολη αλλά τελικά έγινε με επιτυχία τον Ιούλιο του 326 π.Χ., ώστε να ακολουθήσει μια μεγάλη μάχη μεταξύ του στρατού του Αλεξάνδρου και του στρατού του Πώρου ο οποίος ανερχόταν σε 4000 ιππείς, 300 άρματα, 200 πολεμικούς ελέφαντες και 30000 πεζούς. Οι Μακεδόνες αντιμετώπισαν με ευκολία το ιππικό του Πώρου και τελικά κατάφεραν να υπερισχύσουν στην πρωτόγνωρη γι'αυτούς μάχη εναντίον των ελεφάντων κερδίζοντας μια μεγάλη νίκη.
Στις όχθες του Υδάσπη ίδρυσε δύο πόλεις, την Νίκαια και την Βουκεφάλα (προς τιμή του αλόγου του που πέθανε εκεί). Αφήνοντας τον Κρατερό να επιβλέπει το χτίσιμο των πόλεων, συνέχισε την πορεία του και μετά από μια νίκη στα Σάγγαλα, σταμάτησε μπροστά στον ποταμό Ύφαση. Επιθυμία του Αλέξανδρου ήταν να συνεχίσει περνώντας τον ποταμό και την έρημο που εκτεινόταν μετά από αυτόν, συνάντησε όμως την έντονη αντίδραση του στρατού του. Οι κουρασμένοι σωματικά και ψυχικά στρατιώτες του συγκεντρώθηκαν στο στρατόπεδο και φώναζαν ότι δεν ήθελαν να συνεχίσουν. Τελικά ο Αλέξανδρος αποφάσισε να επιστρέψει. Μετά από τελετές διαίρεσε σε τμήματα τον στρατό του και επέστρεψε στην Νίκαια και την Βουκεφάλα, και λαμβάνοντας ενισχύσεις από την Ελλάδα στράφηκε προς τον νότο. Ναυπήγησε στόλο και πλέωντας τους ποταμούς Υδάσπη και Ινδό, με τμήματα του στρατού του στην αριστερή και δεξιά όχθη, έφθασε σε ένα σημείο όπου έδωσε φονική μάχη με τους Μαλλούς όπου και τραυματίστηκε. Τελικά έφτασε στην πόλη Πάτταλα την οποία οχύρωσε και ανοικοδόμησε.
Για την επιστροφή ο Αλέξανδρος χώρισε το στράτευμά του σε τρία μέρη. Το πρώτο με αρχηγό τον Κρατερό ακολούθησε πορεία προς την Αλεξάνδρεια Αραχωσίας (Κανταχάρ) και μέσω της κοιλάδας του Ετύμανδρου εγκαταστάθηκε στην Καρμανία όπου περίμενε τον Αλέξανδρο. Το δεύτερο ήταν ο στόλος, που με αρχηγό τον Νέαρχο, παρέπλευσε τις ακτές της Περσίας όπου βρίσκονταν οι χώρες των Ωρών, των Γεδρωσιών και των Ιχθυοφάγων, προς τον μυχό του κόλπου.
Το τρίτο μέρος του στρατεύματος με τον Αλέξανδρο ξεκίνησε από τα Πάτταλα (τέλη Αυγούστου 324 π.Χ.) για να διασχίσει την έρημο της Γεδρωσίας. Στο πρώτο μέρος της πορείας δεν υπήρξαν δυσκολίες αλλά στην έρημο της Γεδρωσίας ο καύσωνας και η έλλειψη νερού προκάλεσαν μεγάλες απώλειες. Μετά από 60 μέρες σταμάτησε για ανάπαυση στην πρωτεύουσα της Γεδρωσίας, Πούρα, και προχώρησε στην Καρμανία όπου συνάντησε τον Κρατερό. Στην Καρμανία έφτασε και ο Νέαρχος όπου έδωσε αναφορά για την πορεία του, και συνέχισε τον περίπλου ως τις εκβολές του ποταμού Τίγρη. Ο Αλέξανδρος πήρε ένα μέρος του στρατεύματος και αφού πέρασε από τους Πασαργάδες προχώρησε στην Περσέπολη όπου διόρισε σατράπη τον Πευκέστα ο οποίος είχε σώσει την ζωή του Αλέξανδρου στην μάχη στους Μαλλούς.
Την άνοιξη του 324 π.Χ. έκανε γιορτές στα Σούσα για την ολοκλήρωση της κατάκτησης της Περσίας. Οργάνωσε μικτούς γάμους Μακεδόνων με Περσίδες και ο ίδιος πήρε ως δεύτερη σύζυγο την Στάτειρα, την κόρη του Δαρείου. Εξόφλησε τα χρέη των Ελλήνων στρατιωτών του, με ένα ποσό που ανήλθε σε 20.000 τάλαντα και μοίρασε δώρα και τιμές σε όσους είχαν ανδραγαθήσει. Οι σατράπες της επικράτειας έφεραν εκεί και 30.000 έφηβους Πέρσες που είχαν εκπαιδευτεί και οπλισθεί μακεδονικά, τους οποίος ονόμασε «Επιγόνους».
¶ρχισε να οργανώνει νέες εκστρατείες και αφού έστειλε τον Ηφαιστίωνα να εξερευνήσει τις ακτές του Περσικού κόλπου, ο ίδιος με επίλεκτες μονάδες κατευθύνθηκε προς την θάλασσα μέσω του ποταμού Ευλαίου. Στην Ώπι ανακοίνωσε την απόλυση των ηλικιωμένων και των τραυματιών και την συνέχιση της εκστρατείας, αλλά συνάντησε την αντίδραση των στρατιωτών του που δεν ήθελαν να συνεχίσουν μαζί του. Ο Αλέξανδρος τότε μοίρασε αξιώματα σε Πέρσες και ορισμένους τους ονόμασε συγγενείς του, πράγμα που ανάγκασε τους Μακεδόνες να του ζητήσουν συγνώμη και να τον ακολουθήσουν.
Ο Αλέξανδρος επέστρεψε στην Βαβυλώνα και άρχισε να οργανώνει τον περίπλου της Αραβίας και την εξερεύνηση των ακτών της Βόρειας Αφρικής. Λίγο πριν την αναχώρηση για την Αραβία, στις 2 προς 3 Ιουνίου 323 π.Χ. συμμετείχε σε συμπόσιο έπειτα από το οποίο εκδήλωσε πυρετό, που διάρκεσε και τις επόμενες ημέρες αναγκάζοντάς τον να μεταθέσει την ημερομηνία αναχώρησης. Μετά από μια σύντομη βελτίωση της υγείας του κατέρρευσε ξανά, χωρίς να μπορεί να περπατήσει ή να μιλήσει. Η φήμη ότι είχε ήδη πεθάνει ανάγκασε τους στρατηγούς του να επιτρέψουν σε όλους τους στρατιώτες του να περάσουν από τον κρεβάτι του για να τον χαιρετίσουν. Μετά από δύο ημέρες πέθανε. στην Βαβυλώνα, στο παλάτι του Ναβουχοδωνώσορα Β' στις 10 Ιουνίου του 323 π.Χ., σε ηλικία ακριβώς 32 ετών και 8 μηνών. Λένε ότι λίγο πριν πεθάνει ρωτήθηκε σε ποιόν αφήνει την βασιλεία του και απάντησε «τω κρατίστω», δηλαδή «στον δυνατότερο».
Ο Αλέξανδρος, ολοκλήρωσε την ενοποίηση των αυτόνομων ελληνικών πόλεων-κρατών της εποχής, και κατέκτησε σχεδόν όλο τον γνωστό τότε κόσμο (Μικρά Ασία, Περσία, Αίγυπτο κλπ), φτάνοντας στις παρυφές της Ινδίας!!
Ο ΟΡΚΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΤΟ 324 π.Χ. ΣΤΗΝ ΩΠΗ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ ΕΝΩΠΙΟΝ 9.000 ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΥΧΟΝΤΩΝ ΚΑΘΕ ΦΥΛΗΣ, ΕΛΛΗΝΩΝ - ΠΕΡΣΩΝ ΚΑΙ ΜΗΔΩΝ
Σας εύχομαι, τώρα που τελειώνουν οι πόλεμοι να είστε ευτυχισμένοι μέσα στην ειρήνη. Όλοι οι θνητοί από 'δώ και, πέρα να ζήσουμε σαν ένας λαός, μονιασμένοι για την κοινή προκοπή. Να έχετε την Οικουμένη για πατρίδα σας, με νόμους κοινούς, όπου θα κυβερνούν οι άριστοι ανεξάρτητα απ' τη φυλή.
Δεν χωρίζω τους ανθρώπους, όπως κάνουν οι στενόμυαλοι, σε Έλληνες και βάρβαρους. Δεν με ενδιαφέρει η καταγωγή των πολιτών ούτε η ράτσα που γεννήθηκαν. Τους καταμερίζω με μοναδικό κριτήριο την αρετή. Για μένα κάθε καλός ξένος είναι Έλληνας και κάθε κακός Έλληνας είναι χειρότερος από βάρβαρο. Αν ποτέ σας παρουσιαστούν διαφορές, δεν θα καταφύγετε στα όπλα παρά θα τις λύσετε ειρηνικά. Στην ανάγκη θα σταθώ διαιτητή σας.
Το θεό δεν πρέπει να τον έχετε σαν αυταρχικό κυβερνήτη, αλλά σαν κοινό πατέρα όλων, ώστε η διαγωγή σας να μοιάζει με τη ζωή που κάνουν τα αδέλφια μέσα στην οικογένεια. Απ' τη μεριά μου όλους σας θεωρώ ίσους, λευκούς και μελαψούς και θα 'θελα να μην αισθάνεστε μόνο σαν υπήκοοι της Κοινοπολιτείας μου, αλλά να νοιώθετε όλοι σαν μέτοχοι και συνεταίροι. Όσο περνάει απ' το χέρι μου, θα προσπαθήσω να γίνουν πραγματικότητα αυτά που υπόσχομαι.
Αυτό τον όρκο που δώσαμε απόψε με σπονδές κρατήστε τον σας σύμβολο αγάπης.
Αρχική Πηγή : El.wikipedia.org
www.di.uoa.gr/speech/globe/orkos/orkosgr.html
Πρωτογενείς πηγές
• Αλεξάνδρου Ανάβασις του Αρριανού (Βικιθήκη, μόνο τα τρία πρώτα βιβλία)
• Αλέξανδρος του Πλούταρχου (Βικιθήκη)
• Quintus Curtius Rufus, Ιστορία του Αλέξανδρου (λατινικά)
Ελληνικές ιστοσελίδες
• Αλέξανδρος Φιλίππου ο Μακεδών
• Φίλιππος ο Μακεδών
• Μέγα Αλέξανδρος ο Μακεδών . Η αληθινή ιστορία
• Βρέθηκε στη Θάσο ο τάφος του Μέγα Αλέξανδρου;
• Αλέξανδρος ο Μέγας (για παιδιά)
• Αλέξανδρος ο Μέγας
• Ο Μέγας Αλέξανδρος του Ρήγα Φεραίου,Βιέννη 1797
• Η Ελληνική καταγωγή του Μέγα Αλέξανδρου
• Ο Μέγας Αλέξανδρος και το έργο του
Ξενόγλωσσες ιστοσελίδες
• Alexander the Great on the Web, κατάλογος σχεδόν 1.000 ιστότοπων για τον Αλέξανδρο
• Livius Project άρθρα του Jona Lendering για τον Αλέξανδρο
• Pothos.org: Alexander's Home on the Web
• Wiki Classical Dictionary: Category Alexander the Great, ένα wiki με στενότερη πολιτική
• Alexander the Great Coins, ιστότοπος με εικόνες από νομίσματα του Αλέξανδρου και μεταγενέστερα με την μορφή του Αλέξανδρου.
• Alexander the Great Site, ένας ιστότοπος αφιερωμένος στον Αλέξανδρο.
• History-Of-Macedonia Site ¶ρθρα σχετικά με τον Αλέξανδρο και την Ελληνικότητα της Μακεδονίας.
• Elias Kapetanopoulos, ¶ρθρα του καθ. Αρχαίας Ελλ. Ιστορίας Ηλία Καπετανόπουλου για τον Αλέξανδρο]
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
ΕΥΓΕ ΣΕ ΚΑΘΕ ΦΙΛΟΤΙΜΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΓΜΕΝΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΙΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ!!!!!!!!!
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Quote:
Originally Posted by
ΙΡΙΔΑ102
ΕΥΓΕ ΣΕ ΚΑΘΕ ΦΙΛΟΤΙΜΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΓΜΕΝΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΙΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ!!!!!!!!!
Θα σε παρακαλέσω να μην γράφεις με κεφαλαία, είναι σαν να φωνάζεις! :embarrest
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Ταυρίνα, σε ευχαριστούμε για το ωραίο κείμενο. Επέτρεψέ μου μία διόρθωση. Ο Όρκος-Λόγος του Μ. Αλεξάνδρου που παραθέτεις δεν είναι γνήσιος. Τον συνέθεσε ποιητική αδεία ο Χ. Ζαλοκώστας στο βιβλίο του "Μέγας Αλέξανδρος: ο πρόδρομος του Ιησού". Ο Ζαλοκώστας μάλλον εμπνεύστηκε από ένα χωρίο του Στράβωνα στο οποίο περιγράφεται η πολιτική του Αλεξάνδρου να μην κάνει διακρίσεις μεταξύ Ελλήνων και βαρβάρων και να αποδέχεται και να ευεργετεί εξίσου κάθε ενάρετο άνδρα ανεξαρτήτου προέλευσης.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Θα συμφωνήσω κι εγώ με τον ... "έταιρο" Κώστα. Το βιογραφικό σημείωμα που παρέθεσε η Ταυρίνα είναι πολύ καλό, αλλά ο περίφημος "όρκος" δεν είναι γνήσιος (Υπάρχει μεγάλη φιλολογία και παραφιλολογία γι' αυτό το ζήτημα). Δεν ταιριάζει σε ορισμένα σημεία, άλλωστε, το "ύφος" του όρκου με την αγωγή, την παιδεία και την ψυχολογία του Αλεξάνδρου. Αποτελεί κι αυτός μια πολύ μεταγενέστερη προσπάθεια ... "εκχριστιανισμού" μιας πολύ εντυπωσιακής προσωπικότητας που δε μπορούσε ν' αγνοηθεί ή να ξεχαστεί, συνεπώς έπρεπε να ..."προσαρμοστεί" κατά κάποιο τρόπο εκ των υστέρων σε μια άλλη επικρατούσα θρησκευτική ιδεολογία.
Πάντως, "κάτι" προσέφερε ο Αλέξανδρος και οι Επίγονοί του στον Χριστιανισμό εν αγνοία τους βέβαια: Μια "κοινή" γλώσσα για να διαδοθεί ταχύτατα και ευκολότερα σ' όλη την ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου...
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Καλησπέρα σας:bigsmile:
Αγαπητε Κώστα και Νανά, δεν έχετε αδικο σε αυτο απλά τον ανεφερα.
καποιοι οπως ανεφερε ο Κωστας εχει ειπωθεί οτι το συνεταξε ο Ζαλοκώστας.Λένε οτι είναι πλαστός.
Η αλήθεια ειναι οτι δεν βρηκα το αρχαιο κείμενο. Θα το ψάξω και θα σας απαντήσω..:bigsmile::embarrest
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
καλημέρα σας:bigsmile:
Σε blog στο διαδίκτυο βρήκα οτι ο ορκος πρεπει να είναι πλαστός.
Σας παραθέτω το παρακάτω αυτούσιο οπως τον διάβασα : http://www.bulgarmak.org/oath.htm:
O ΟΡΚΟΣ ΓΡΑΦΗΚΕ ....ΤΟ 1951 ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΖΑΛΟΚΩΣΤΑ
Ο όρκος δεν είναι τίποτα άλλο από ένα φανταστικό δημιούργημα που έπλασε ο γνωστός εθνικιστής συγγραφέας Χρήστος Ζαλόκωστας το 1951 στο βιβλίο του "ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ: Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ". Πρόκειται λοιπόν για κείμενο του 1951 μΧ και όχι του 324 πΧ, ένα ακόμα άθλιο χάλκευμα προοριζόμενο να εξυψώσει το διεθνιστικό image του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο οποίος σύμφωνα με το Ζαλοκώστα υπήρξε Μεσσίας και ...προπομπός του Ιησού
O Xρήστος Zαλοκώστας γεννήθηκε στην Aθήνα το 1896. Σπούδασε χημικός μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Mονάχου. Πήρε μέρος στους βαλκανικούς πολέμους και εκλέχτηκε βουλευτής Aθηνών το 1946 και το 1952 με κόμματα της δεξιάς. Πέθανε στην Aθήνα το 1975. Εγραψε τα εξής βιβλία:
Μέγας Αλέξανδρος: Ο Πρόδρομος του Ιησού, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Ρούπελ, Πίνδος: Η εποποιϊα στην Αλβανία, Σωκράτης: Ο Προφήτης της αρχαιότητας, Ταξειδιωτικά: Γύρο από την Ελλάδα
Το κείμενο του ψευδοόρκου ξεφεύγει από κάθε πραγματικότητα αφού ο Αλέξανδρος διεχώριζε του Έλληνες από τους βαρβάρους, όπως ακριβώς έκανε τόσο ο δάσκαλός του Αριστοτέλης όσο και η μητέρα του Ολυμπιάδα στις επιστολές της προς τον γιο της.
Ο Αλέξανδρος σε κάθε πόλη που καταλάμβανε, και πριν αναχωρήσει για την επόμενη, διόριζε κάποιους στρατηγούς του, που τους αποκαλούσε σατράπες από την Περσική ορολογία, σαν βασιλιάδες και αρχηγούς της κατακτημένης πόλης, που φυσικά ήταν μόνο Μακεδόνες και κανένας τους βάρβαρος.
Ο όρκος λοιπόν δεν ειπώθηκε ποτέ. Κάποιοι αναφέρουν ως πηγές τον Αρριανο στο χωρίο Ζ΄ 7,6 Ζ΄ 8,1. Ο Αρριανος όμως στην συγκεκριμένη παράγραφο αναφέρει τελείως διαφορετικά λόγια. Τα λόγια του Αλέξανδρου προς τους Μακεδόνες, σύμφωνα με τον Αρριανο, ήταν πως πριν τον πατέρα του η Μακεδονία ήταν μια μικρή δύναμη που οι βόρειοι γείτονες της την νικούσαν ενώ στα χρόνια του Φιλίππου έγινε υπερδύναμη.
Στο χωρίο αυτό αναφέρεται ακόμα ότι ο Αλέξανδρος παρέλαβε μια δυνατή στρατιωτική χώρα αλλά χρεωμένη. Παρ' όλα αυτά οδήγησε τους υπηκόους του σε νίκες που πλούτισαν την Μακεδονία. Απ' όλους τους τεράστιους θησαυρούς που βρήκαν, αυτός δεν κράτησε τίποτα για τον εαυτό του αλλά έδωσε όλα τα χρήματα στους Μακεδόνες. Καταλήγει λέγοντας πως τους οδήγησε σε ανεπανάληπτες στρατιωτικές νίκες και πως δεν ξεχωρίζει σε τίποτα απ' αυτούς. Καμμία σχέση με τον όρκο.
Οι υπέρμαχοι του ψευδοόρκου αναφέρουν ως πηγές τον Ψευδοκαλλισθενης και Ερατοσθένης. Ωστόσο δεν υπάρχει κανένα σχετικό κείμενο. Ολες οι ιδέες του όρκου αποδίδουν το πνεύμα του εικοστού αιώνα και όχι τα χρόνια του Αλέξανδρου. Επιπλέον κάποιες παρατηρήσεις που δείχνουν ττην πλαστότητα του όρκου είναι οι εξής:
1. Δεν υπάρχει το αρχαίο κείμενο του όρκου
2. Σύμφωνα με το κείμενο ο Αλέξανδρος δεν ξεχωρίζει τους ανθρώπους σε Έλληνες και Βαρβάρους όπως κάνουν οι στενόμυαλοι. Αυτό δεν υπήρχε περίπτωση να το πει ο Αλέξανδρος γιατί αυτό το διαχωρισμό τον έκανε και ο δάσκαλός του Αριστοτέλης που τον τιμούσε πολύ. Δεν υπήρχε περίπτωση να πει τέτοια λόγια ενάντια στον δάσκαλό του.
3. Σε κάποιο σημείο του «όρκου» αναφέρει πως δεν κάνει διαχωρισμούς σε λευκούς και μελαψούς. Αυτός ο διαχωρισμός είναι του εικοστού αιώνα και μάλιστα των δεκαετιών του 40 και 50 που το πρόβλημα του ρατσισμού με τις υπεροψίες των ανωτέρων φυλών ήταν έντονο. Στην αρχαιότητα ποτέ δεν έγινε διαχωρισμός σε λευκούς και μαύρους.
4. Δεν αναφέρεται σε ποιόν Θεό ή σε ποιά ηθική αξία ορκίσθηκε.
Το φοβερό της όλης ιστορίας είναι οτι χρησιμοποιείται ο Αλέξανδρος σύμφωνα με τις Ελληνικές ιδεολογικές προτιμήσεις αφού τοποθετούνται στο στόμα του πράγματα που ποτέ δεν εκστόμισε. Ο Αλέξανδρος, κατ' άλλους gay και σφαγέας, εμφανίζεται πολυπολιτισμικός και εκπολιτιστής εκφωνόντας έναν ανύπαρκτο όρκο. Υπάρχει μάλλιστα και μαρμάρινη επιγραφή στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης με τον ψευδοόρκο τον οποίον πολλοί πολιτικοί χρησιμοποιούν στις ομιλίες τους αποδίδοντάς τον στον Αλέξανδρο.
Στην παρακάτω σελίδα ο Αγγλος ιστορικός Jason Mavrovitis με πολύ έγκυρο και τεκμηριωμένο τρόπο, διαψεύδει την ύπαρξη του "όρκου" και καθιστά υπεύθυνο τον Χρήστο Ζαλόκωστα για την αδέξια αυτή χάλκευση
Alexander the Great -- Siu Generis -Revisited-
έχετε δίκιο, συγνώμη που το έβαλα αρχικα:embarrest:embarrest
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Αυτό είναι ένα καλό παράδειγμα του θέματος της ιστορίας που συζητήσαμε σε άλλο θρεντ: η ιστορία είναι κατασκευασμένη και εξυπηρετεί ιδεολογίες και σκοπιμότητες. Αρκεί να κάνουμε αυτό που έκανε τώρα η Ταυρίνα, να ερευνούμε τις πηγές μας και να ψάχνουμε κι άλλες. Ευχαριστούμε Ταυρίνα.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Ολες οι ιστορίες είναι κατασκευασμένες, το παρελθόν το κατασκευάζουμε ακριβώς γιατί δεν το γνωρίζουμε λεπτομερώς αλλά μόνο μέσα από τα δικά του απομεινάρια.Αλίμονο αν η στορία δεν εξυπηρετούσε μόνο ιδεολογίες και σκοπιμότητες! Η ιστορία καταγράφει ούτως ή άλλως την πορεία της ανθρώπινης δράσης.
Ο επιστήμονας ιστορικός αναφέρει πάντοτε τη μέθοδολογία, τις πηγές και τα τεκμήρια των έργων του ώστε η επιστημονική κοινότητα να τα εκθέσει στην μακροχρόνια κριτική.
Οι ερασιτέχνες, έχουμε την απλή υποχρέωση να χρησιμοποιούμε την κοινή λογική όταν μεταφέρουμε μια πληροφορία και να ελέγχουμε το περιεχόμενο και τις πηγές του, όπως θα κάναμε και στις καθημερινές μας πράξεις. Ας έχουμε υπόψη μας ότι το διαδίκτυο δεν είναι πάντοτε ασφαλής και έγκυρη πηγή πληροφόρησης (πχ καθένας μπορεί να γράψει στην wikipedia) και αν δεν μπορούμε να τις ελέγξουμε είναι προτιμότερο να τις ξεχάσουμε. Στο κατά πόσον ο Αλέξανδρος είναι ο "μύθος της Ανατολής" ή έστω το "όνειρο της Δύσης" το λεπτομερές βιογραφικό του δεν επαρκεί να μας διαφωτίσει. Ισως ιστορικές πηγές από την Μέση Ανατολη και την Ασία να ήταν προτιμότερες. Η προέλευση του τίτλου ανήκει μάλλον στην ρομαντική λογοτεχνία και ίσως να εξυπηρετεί σε μεγαλύτερο βαθμό ιδεολογίες και σκοπιμότητες από ό,τι η ιστορία καθεαυτή.
Μια πολύ καλή ιστορική πηγή πάντως για την πολιτισμική συνεισφορά του Αλέξανδρου και της Μακεδονίας είναι το βιβλίο του π. Υπουργού Νικολάου Μάρτη "Η πλαστογράφηση της ιστορίας της Μακεδονίας" αλλά και οι παρεμβάσεις του σε διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Επίσης του αναπληρωτή καθηγητή φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου κ. Κων/νου Ρωμανού "Το ελληνιστικό Ισλάμ".
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Quote:
Originally Posted by
kplani
Ολες οι ιστορίες είναι κατασκευασμένες, το παρελθόν το κατασκευάζουμε ακριβώς γιατί δεν το γνωρίζουμε λεπτομερώς αλλά μόνο μέσα από τα δικά του απομεινάρια.Αλίμονο αν η στορία δεν εξυπηρετούσε μόνο ιδεολογίες και σκοπιμότητες! Η ιστορία καταγράφει ούτως ή άλλως την πορεία της ανθρώπινης δράσης.
Ο επιστήμονας ιστορικός αναφέρει πάντοτε τη μέθοδολογία, τις πηγές και τα τεκμήρια των έργων του ώστε η επιστημονική κοινότητα να τα εκθέσει στην μακροχρόνια κριτική.
Οι ερασιτέχνες, έχουμε την απλή υποχρέωση να χρησιμοποιούμε την κοινή λογική όταν μεταφέρουμε μια πληροφορία και να ελέγχουμε το περιεχόμενο και τις πηγές του, όπως θα κάναμε και στις καθημερινές μας πράξεις. Ας έχουμε υπόψη μας ότι το διαδίκτυο δεν είναι πάντοτε ασφαλής και έγκυρη πηγή πληροφόρησης (πχ καθένας μπορεί να γράψει στην wikipedia) και αν δεν μπορούμε να τις ελέγξουμε είναι προτιμότερο να τις ξεχάσουμε. Στο κατά πόσον ο Αλέξανδρος είναι ο "μύθος της Ανατολής" ή έστω το "όνειρο της Δύσης" το λεπτομερές βιογραφικό του δεν επαρκεί να μας διαφωτίσει. Ισως ιστορικές πηγές από την Μέση Ανατολη και την Ασία να ήταν προτιμότερες. Η προέλευση του τίτλου ανήκει μάλλον στην ρομαντική λογοτεχνία και ίσως να εξυπηρετεί σε μεγαλύτερο βαθμό ιδεολογίες και σκοπιμότητες από ό,τι η ιστορία καθεαυτή.
Μια πολύ καλή ιστορική πηγή πάντως για την πολιτισμική συνεισφορά του Αλέξανδρου και της Μακεδονίας είναι το βιβλίο του π. Υπουργού Νικολάου Μάρτη "Η πλαστογράφηση της ιστορίας της Μακεδονίας" αλλά και οι παρεμβάσεις του σε διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Επίσης του αναπληρωτή καθηγητή φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου κ. Κων/νου Ρωμανού "Το ελληνιστικό Ισλάμ".
Αγαπητό μέλος Kplani,
Νομίζω ότι έχεις μπερδευτεί λίγο.:blink:
Ο τίτλος είναι δανεισμένος από την μουσική σύνθεση του Σταμάτη Σπανουδάκη.
Όσο αφορά για τις πηγές, αν έχεις διαφορετική οπτική γωνία των πραγμάτων μπορείς να τα παραθέσεις. Εγώ απλά ανάφερα την διαδρομή που ακολούθησε ιστορικά, προσπαθώντας να μην εκφράσω προσωπική γνώμη. Για αυτό και υπάρχει η συζήτηση για ανταλλαγή απόψεων. Ίσως να τα βλέπω ρομαντικά όπως αναφέρεις, αλλά δεν εκφέρω καμία σκοπιμότητα.. Όλοι όσοι γράφουν κείμενα εμπεριέχουν την προσωπική τους γνώμη παλαιότεροι ή νεώτεροι με βάση κάποιων γεγονότων.
Ο αξιότιμος κ. Νικόλαος Μάρτης στο βιβλίο που αναφέρεις μιλάει για την ελληνικότητα της Μακεδονίας και για την πλαστογράφηση της ιστορίας από τους Σκοπιανούς.
Όσο για τον αξιότιμο κ. Κων/νο Ρωμανό στο βιβλίο του αναφέρεται για την σχέση Χριστιανισμού-Ισλάμ, που πραγματικά δεν καταλαβαίνω την σύνδεση που κάνεις με τον Μακεδόνα Βασιλιά.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Aγαπητή tavrina,
Το μόνο λάθος που δεν κατάλαβα εγκαίρως ώστε να το διορθώσω είναι η φράση : Aλίμονο αν αν η στορία δεν εξυπηρετούσε μόνο ιδεολογίες και σκοπιμότητες! . Το σωστό είναι : Αλίμονο αν η ιστορία εξυπηρετούσε μόνο ιδεολογίες και σκοπιμότητες
Οσο για τον τίτλο, κάτι μου θύμιζε.... οπωσδήποτε όμως ο χαρακτηρισμός του ρομαντικού (που δεν αναφέρεται σε σένα, εξ ου και τα περι λογοτεχνίας) έχει να κάνει με το κίνημα του Ρομαντισμού και τις ιστορικές προκείμενές του (εθνικισμός, απελευθερωτικά κινήματα, εθνική συνείδηση κλπ) από τα οποία ο Σπανουδάκης δεν απέχει ... έτη φωτός! Κυρίως απευθύνομαι στην Κοραλία και σε προηγούμενες συζητήσεις μας σε άλλο thread.
Όσον αφορά την ιστορική διαδρομή που ωραία περιγράφεις, θα ήταν σε μεγαλύτερη συνάφεια με τον τίτλο αν υπήρχαν αναφορές σχετικά με τον τρόπο που είδαν οι "κατακτημένοι" τον Αλέξανδρο και πως αυτό καταχωρήθηκε στην ιστορική τους μνήμη, τον πολιτισμό κλπ. Υπάρχουν πηγές αλλά θέλουν ψάξιμο και δεν είμαι διαθέσιμη χρονικά αυτή την περίοδο. Θα στις στείλω πάντως με π.μ. αν σε ενδιαφέρει.
Οσοι έχουν διαβάσει το βιβλίο του Ν. Μάρτη (ατυχώς το δάνεισα και το έχασα) γνωρίζουν το θαυμάσιο περιεχόμενό του (περιέχει και αυτό ένα ψήφισμα των Αραβικών φυλών που προσπάθησε να ενώσει ο Αλέξανδρος) και τις εξαιρετικές τεκμηριωμένες πηγές του. Το σκοπιανό ήταν η αφορμή και δεν είναι πρόσφατο, εκδόθηκε περιπου πριν μια 10ετία. Τον κ. Ρωμανό τον γνωρίζω και από άλλα έργα του και από το "Ελληνιστικό Ισλάμ". Πρόκειται για ιστορική μελέτη με θέμα την αφομοίωση της ελληνικής γραμματείας και του πολιτισμού από τους Αραβες στην οποία πολλά οφείλουμε και ως Ελληνες και ως Ευρωπαίοι! Είναι προφανές ότι η συμβολή του Αλέξανδρου, όπως επίσης και του δασκάλου του Αριστοτέλη είναι καταλυτικές.
Τέλος, επίτρεψέ μου μια συμβουλή. Η καταγραφή της ιστορίας είναι αδιαχώριστη από την υποκειμενική θεώρηση, όμως ο βαθμός αντικειμενικότητας εξαρτάται από τις προκείμενες που χρησιμοποιεί ο ιστορικός ή ο αφηγητής. Συνεπώς, το να παραθέτεις ένα γεγονός χωρίς την τόλμη της προσωπικής θέσης, υποδηλώνει αδυναμία κριτικής θεώρησης και έλλειψη επιχειρημάτων υποστήριξης. Λόγου χάρη, αν ρωτήσεις τον Σπανουδάκη γιατί έβαλε αυτόν τίτλο στο μουσικό του έργο θα σου αναφέρει την άποψή του και θα επιχειρηματολογήσει με ιστορικές, λογοτεχνικές ή άλλες πρόσφορες πηγές. Αν το αφήσει αστήρικτο, τότε και το έργο του πλην του εξιδεικευμένου μουσικού ενδιαφέροντος δεν θα επενεργήσει πολιτισμικά πουθενά, ουσιαστικά θα στερείται βάσης και κανένας δημιουργός δεν επιθυμεί τέτοιο μέλλον για το έργο του. Κάποιες αντιλήψεις του εκφράζει και ο Μουσικός, ο ζωγράφος, ο πολιτικός, ο ιστορικός, κλπ.
Φιλικά
ΚΠ
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Αγαπητή μου kplani,
δεν διαφωνώ σε τίποτα με τις απόψεις σου. Να προσθέσω μόνο στην συζήτησή μας ότι η ακμή του αραβικού πολιτισμού συμπίπτει χρονικά με την βυζαντινή περίοδο, όπου η αφομοίωση της ελληνικής γραμματείας και του πολιτισμού, η αλληλεπίδραση των δύο πολιτισμών, ήταν πιο καταλυτική.
Συμφωνώ και μ' αυτά που λες για το κίνημα του Ρομαντισμού και τις ιστορικές προκείμενές του. Την τελευταία δεκαετία μάλιστα μελετήθηκε πολύ, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η σχέση της ρομαντικής λογοτεχνίας με την ιστορία. Η επικρατούσα άποψη τώρα είναι ότι τα αφελή, με την πρώτη ανάγνωση, ρομαντικά μυθιστορήματα, σε μια δεύτερη ανάγνωση φαίνεται να αποτελούν συχνά όχημα για να "περάσουν" ιστορικές και πολιτικές απόψεις.
Σίγουρα δεν πιστεύω ότι η ιστορία εξυπηρετεί μόνο ιδεολογίες και σκοπιμότητες. Αν ήταν έτσι δεν θα μελετούσα άλλωστε ιστορία. Απλώς πιστεύω στην αποδόμηση της κατασκευής για μια καλύτερη ερμηνεία και αξιολόγηση, πέρα από την εθνική, πολιτιστική και κοινωνική ταυτότητα που σκοπεύει να προσδώσει.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Κοραλία μου,
Δεν θα μπορούσε να είχε συμβεί νωρίτερα η αφομοίωση!!!Βυζάντιο-Ισλάμ-Αραβες είναι έννοιες αλληλένδετες. Η διάδοση βέβαι γίνεται στη Δύση διαμέσου της αραβικής επέκτασης. Ετσι οι μεσαιωνικοί λόγιοι μαθαίνουν τον Αριστοτέλη για την επεξεργασία και την αξιοποίηση του οποίου (προκειμένου να στηριχτεί με λογικές μεθόδους το χριστιανικό δόγμα, όπως επίσης το Ιουδαϊκό και το Ισλαμικό) ιδρύονται τα πανεπιστήμια.
Προφανώς, αφού μελετάς ιστορία έχεις διαβάσει το Ελληνιστικό Ισλάμ του Ρωμανού δια ζώσης. Υποθέτω πως γνωρίζεις και τα έργα του σχετικά με την Νεωτερικότητα που έχει ιστορική συνάφεια με τον Ρομαντισμό. Ωστόσο, θα ήθελα ένα παράδειγμα "αφελούς ρομαντικού μυθιστορήματος" για να καταλάβω τι ακριβώς εννοείς. Η συζήτηση για τον Ρομαντισμό, που δεν αφορά μόνο τη λογοτεχνία αλλά ένα ευρύτερο πεδίο των ανθρωπιστικών επιστημών και των τεχνών δεν ξεκίνησε την τελευταία δεκαετία! Αρκεί το έργο του Isaia Βerlin και μόνο ως παράδειγμα ή του Bourdieu. Η ιστορία αφορά την ανθρώπινη δράση, συνεπώς το εύρος της είναι τεράστιο, πχ. από την Ιστορία του Παιδιου, του Τρελού (ναι ναι του Φουκώ) μέχρι την Ιστορία του υφάσματος, η αποδόμηση ωστόσο έχει συγκεκριμένες αποδεκτές μεθοδολογίες. Η επιστημονικότητα της μεθόδου παρόλα αυτά δεν απαγορεύει την "σκοπιμότητα" η οποία επίσης δεν είναι πάντοτε μεμπτή. Οι Ιστορικοί δεν είναι ανιδιοτελείς, είναι άνθρωποι και όπως όλοι μας έχουν και αυτοί ένα habitus να υπερασπιστούν.
Φιλικά
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
:bigsmile:ευγε σε ολους καταπληκτικη συζητηση αλλα βρε παιδια ποτε προλαβενεται και διαβαζεται αστρολογια και ιστορια εγω δεν εχω ελευθερο χρονο για τιποτα :unsure::unsure:
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Ενα από τα δύο λειτουργεί ερασιτεχνικά, εκτός αν πρόκειται για επάγγελμα. Είναι ασύμβατα μεταξυ τους αντικείμενα.
:blink:
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Quote:
Originally Posted by
kplani
Ενα από τα δύο λειτουργεί ερασιτεχνικά, εκτός αν πρόκειται για επάγγελμα. Είναι ασύμβατα μεταξυ τους αντικείμενα.
:blink:
Η αστρολογία είναι σαν την κοκα-κόλα: πάει με όλα!!!
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Quote:
Originally Posted by
kplani
Κοραλία μου,
Δεν θα μπορούσε να είχε συμβεί νωρίτερα η αφομοίωση!!!Βυζάντιο-Ισλάμ-Αραβες είναι έννοιες αλληλένδετες. Η διάδοση βέβαι γίνεται στη Δύση διαμέσου της αραβικής επέκτασης. Ετσι οι μεσαιωνικοί λόγιοι μαθαίνουν τον Αριστοτέλη για την επεξεργασία και την αξιοποίηση του οποίου (προκειμένου να στηριχτεί με λογικές μεθόδους το χριστιανικό δόγμα, όπως επίσης το Ιουδαϊκό και το Ισλαμικό) ιδρύονται τα πανεπιστήμια.
Προφανώς, αφού μελετάς ιστορία έχεις διαβάσει το Ελληνιστικό Ισλάμ του Ρωμανού δια ζώσης. Υποθέτω πως γνωρίζεις και τα έργα του σχετικά με την Νεωτερικότητα που έχει ιστορική συνάφεια με τον Ρομαντισμό. Ωστόσο, θα ήθελα ένα παράδειγμα "αφελούς ρομαντικού μυθιστορήματος" για να καταλάβω τι ακριβώς εννοείς. Η συζήτηση για τον Ρομαντισμό, που δεν αφορά μόνο τη λογοτεχνία αλλά ένα ευρύτερο πεδίο των ανθρωπιστικών επιστημών και των τεχνών δεν ξεκίνησε την τελευταία δεκαετία! Αρκεί το έργο του Isaia Βerlin και μόνο ως παράδειγμα ή του Bourdieu. Η ιστορία αφορά την ανθρώπινη δράση, συνεπώς το εύρος της είναι τεράστιο, πχ. από την Ιστορία του Παιδιου, του Τρελού (ναι ναι του Φουκώ) μέχρι την Ιστορία του υφάσματος, η αποδόμηση ωστόσο έχει συγκεκριμένες αποδεκτές μεθοδολογίες. Η επιστημονικότητα της μεθόδου παρόλα αυτά δεν απαγορεύει την "σκοπιμότητα" η οποία επίσης δεν είναι πάντοτε μεμπτή. Οι Ιστορικοί δεν είναι ανιδιοτελείς, είναι άνθρωποι και όπως όλοι μας έχουν και αυτοί ένα habitus να υπερασπιστούν.
Φιλικά
Kplani μου (με δυσκολεύει το ψευδώνυμό σου),
έγραψα το προηγούμενο ποστ μου πολύ βιαστικά (λόγω πίεσης χρόνου) και πραγματικά τώρα που το ξαναδιαβάζω είναι ασαφές.
Στην πρώτη παράγραφο ήθελα απλώς να υπογραμμίσω την σχέση του Βυζαντίου με τον αραβικό πολιτισμό λόγω προηγούμενης συζήτησης για το Βυζάντιο. Η διάδοση της ελληνικής γραμματείας (και ειδικότερα του Αριστοτέλη που τόσο επηρέασε την δυτική σκέψη, όπως πολύ σωστά αναφέρεις) ξεκίνησε από τους ¶ραβες αλλά ήταν πολύ πιο εκτεταμένη μετά το 1453 από τους Βυζαντινούς λόγιους που κατέφυγαν στην Δύση με την άλωση της Πόλης.
Οι λόγιοι αυτοί μετέφεραν μαζί τους στην Δύση τον τεράστιο όγκο της ελληνικής γραμματείας που με τόσο κόπο και προσοχή διέσωσαν από την φθορά του χρόνου στα σκριπτόρια των βυζαντινών μοναστηριών. Γι' αυτό και δεν δέχομαι την άποψη ότι ο χριστιανισμός προσπάθησε να εξαφανίσει τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Σχεδόν ολόκληρος ο καταγραμμένος σε κείμενα αρχαίος ελληνικός πολιτισμός διασώθηκε μέχρι τις μέρες μας λόγω ακριβώς της δουλειάς που γινόταν στα βυζαντινά μοναστήρια. Φανταστείτε ένα βυζαντινό μοναχό να είναι η δουλειά του καθημερινά να αντιγράφει σε αμέτρητα χειρόγραφα τον αθυρόστομο Αριστοφάνη και τους "άθεους" σοφιστές. Και δεν έσωσαν επιλεκτικά κάποια αρχαιοελληνικά κείμενα, έσωσαν ότι βρήκαν.
Επίσης, οι Βυζαντινοί λόγιοι, εκτός από το τεράστιο "υλικό" πήραν μαζί τους στην Δύση τα κλειδιά της ερμηνείας των κειμένων του Αριστοτέλη και των άλλων αρχαιοελληνικών κειμένων. Λόγω της μακραίωνης ενασχόλησής τους, κατείχαν ένα τεράστιο πλούτο ερμηνευτικών και πραγματολογικών σχολίων, που μέχρι τότε ούτε οι ¶ραβες ούτε οι Ευρωπαίοι λόγιοι κατείχαν.
Όχι, δεν έχω διαβάσει Ρωμανό. Οι πηγές μου για τον Ρομαντισμό ως ιδεολογικό κίνημα και αισθητικό ρεύμα και την σχέση του με την ιστορία είναι κυρίως ευρωπαϊκές. Το "παρελθόν" γενικά ως έννοια ήταν βασική στο κίνημα του Ρομαντισμού και η ιστορία αποτελούσε βασικό ενδιαφέρον των εκπροσώπων του Ρομαντισμού. Σαφώς και ο Ρομαντισμός ήταν ευρύτερο ιδεολογικό κίνημα και δεν αφορούσε μόνο την λογοτεχνία, όπως και κανένα μεγάλο ιδεολογικό ρεύμα δεν αφορούσε μόνο την λογοτεχνία. Το ρομαντικό μυθιστόρημα όμως έχει χαρακτηριστεί ως κατ' εξοχήν ιστορικό μυθιστόρημα.
Πέρα απ' αυτό, το ερωτικό ρομαντικό μυθιστόρημα θεωρήθηκε χωρίς ιδιαίτερο περιεχόμενο και σημασία. Μετά από μερικές σοβαρές μελέτες όμως διαπιστώθηκε την τελευταία δεκαετία (περισσότερο από δεκαετία για να είμαστε ακριβείς) ότι κάτω από την αφελή, υπερβολική και μοιραία ερωτική πλοκή του χρησιμοποιήθηκε ευρέως από την ευρωπαϊκή αστική τάξη για να περάσει πολιτικές θέσεις και ιδεολογίες.
Ως παράδειγμα σου παραθέτω την νουβέλλα του Ραγκαβή "Γλουμυμάουθ". Σε μια πρώτη ανάγνωση, έξω από τα ιστορικά πολιτικά και κοινωνικά συμφραζόμενα της εποχής, είναι ένα ανούσιο ερωτικό μυθιστόρημα με τα τυπικά χαρακτηριστικά του φαναριώτικου, αθηναϊκού ρομαντισμού: υπερβολική έκφραση, μελό, χαλαρή πλοκή, απίστευτα μοιραία γεγονότα που αναχαιτίζουν τις επιθυμίες των ηρώων κ.λπ.
Αν τοποθετεί μέσα στα ιδεολογικά κοινωνικά και πολιτικά δεδομένα της εποχής του όμως έχουμε μια δεύτερη ανάγνωση που αποτελεί μια απίστευτα οξυδερκή κριτική της αποικιοκρατικής νοοτροπίας και της ιδεολογίας της βρετανικής αστικής τάξης, περιγράφοντας όχι την κατάσταση των λαών των αποικιών της Βρετανίας αλλά την εξαθλίωση της αγγλικής εργατικής τάξης! Πίσω από μια ανιαρή και μελό ερωτική ιστορία κατέδειξε με στοιχεία ότι η αγγλική εργατική τάξη ήταν σε χειρότερη κατάσταση από τους αποικιοκρατούμενους λαούς. Θα ήμασταν τελείως οφ τόπικ αν ανέλυα εδώ τους λόγους και την μεγάλη "ανατροπή" που έκανε ο Ραγκαβής, παρόλο που αξίζει τον κόπο.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Καλησπέρα Κοραλία! Γράφεις ότι "Σχεδόν ολόκληρος ο καταγραμμένος σε κείμενα αρχαίος ελληνικός πολιτισμός διασώθηκε μέχρι τις μέρες μας λόγω ακριβώς της δουλειάς που γινόταν στα βυζαντινά μοναστήρια".
Δεν κατάλαβα ακριβώς τι εννοείς. Αυτό που ξέρω είναι ότι από το σύνολο της αρχαίας ελληνικής γραμματείας διασώθηκε σε εμάς το 10-15%....και πολύ λέω...Ακόμα και ο Αριστοτέλης, ο κατεξοχήν survivor των αρχαίων μαζί με τον Πλάτωνα, λέγεται ότι έγραψε περίπου 400 συγγράματα από τα οποία μας διασώθηκαν περίπου τα 40, δηλαδή μόνο το 10%!!! Όλους τους υπόλοιπους, βέβαια, τους έφαγε η μαρμάγκα....
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Quote:
Originally Posted by
Κώστας
Καλησπέρα Κοραλία! Γράφεις ότι "Σχεδόν ολόκληρος ο καταγραμμένος σε κείμενα αρχαίος ελληνικός πολιτισμός διασώθηκε μέχρι τις μέρες μας λόγω ακριβώς της δουλειάς που γινόταν στα βυζαντινά μοναστήρια".
Δεν κατάλαβα ακριβώς τι εννοείς. Αυτό που ξέρω είναι ότι από το σύνολο της αρχαίας ελληνικής γραμματείας διασώθηκε σε εμάς το 10-15%....και πολύ λέω...Ακόμα και ο Αριστοτέλης, ο κατεξοχήν survivor των αρχαίων μαζί με τον Πλάτωνα, λέγεται ότι έγραψε περίπου 400 συγγράματα από τα οποία μας διασώθηκαν περίπου τα 40, δηλαδή μόνο το 10%!!! Όλους τους υπόλοιπους, βέβαια, τους έφαγε η μαρμάγκα....
Κώστα μου,
η γραφική ύλη στην οποία έγραφαν οι αρχαίοι Έλληνες ήταν εξαιρετικά φθαρτή γι' αυτό και δεν σώθηκαν πολλά έργα. Επίσης καταστράφηκαν πολλά κείμενα σε πολέμους, φυσικές καταστροφές, πυρκαγιές κ.λπ. Η καταστροφή της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας ήταν μια τεράστια απώλεια γιατί εκεί υπήρχε το μοναδικό αντίγραφο εκατοντάδων κειμένων.
Επειδή κινδύνευαν να χαθούν όλα αυτά τα κείμενα, ήδη από το πρώιμο Βυζάντιο, διαμορφώθηκαν ειδικοί χώροι στα βυζαντινά μοναστήρια, τα λεγόμενα σκριπτόρια, όπου μαζεύτηκαν όλα τα αρχαιοελληνικά κείμενα που είχαν επιβιώσει μέχρι τότε.
Εκεί άρχισε μια τεράστια εργασία αναπαραγωγής (αντιγραφής δηλαδή σε πολλά χειρόγραφα) όλων αυτών των κειμένων. Από τα μοναστήρια διοχετεύονταν σε βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία, πανεπιστήμια, σχολές κ.λπ. Πολλά κείμενα ήταν ήδη μισοκατεστραμμένα και οι μοναχοί αντέγραφαν τα κομμάτια που είχαν σωθεί. Γι' αυτό έχουμε πολλά κείμενα που είναι πολύ αποσπασματικά.
Και η γραφική ύλη των Βυζαντινών όμως ήταν πολύ φθαρτή (κυρίως περγαμινές που κατασκευάζονταν από δέρμα εμβρύου κατσίκας) κι έτσι τα κείμενα αυτά έπρεπε να αντιγράφονται συνεχώς για να σωθούν από την φθορά. Αυτή η δουλειά γινόταν για αιώνες. Μέχρι που ήρθε στην Δύση, προς το τέλος του Βυζαντίου, το χαρτί από την Κίνα και αργότερα εφευρέθηκε η τυπογραφεία και σώθηκαν.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Κοραλία, αυτό που εννοεί ο Κώστας μάλλον είναι ότι κάπου στη μέση είναι η αλήθεια. Πολλά πράγματα διασώθηκαν στο Βυζάντιο, αλλά μην το εξιδανικεύουμε. Πολλά καταστράφηκαν κιόλας ειδικά τους πρώτους αιώνες. Πολλά διασώθηκαν σε ξένα χέρια, κυρίως των Αράβων...
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Quote:
Originally Posted by
Βασίλης Παπαδολιάς
Κοραλία, αυτό που εννοεί ο Κώστας μάλλον είναι ότι κάπου στη μέση είναι η αλήθεια. Πολλά πράγματα διασώθηκαν στο Βυζάντιο, αλλά μην το εξιδανικεύουμε. Πολλά καταστράφηκαν κιόλας ειδικά τους πρώτους αιώνες. Πολλά διασώθηκαν σε ξένα χέρια, κυρίως των Αράβων...
Βασίλη μου δεν εξιδανικεύω τίποτε. ¶λλωστε αυτά που λέω είναι απόψεις καθηγητών του Χάρβαρντ, του Κέιμπριτζ, Γερμανών βυζαντινολόγων κ.ά. που δεν έχουν κανένα λόγο συντονισμένα να εξιδανικεύουν το Βυζάντιο. Αυτή είναι η επικρατούσα άποψη. Απλώς πιστεύω ότι ο χριστιανικός φανατισμός, που όντως υπήρξε, μαζί με μια προκατάληψη που γενικά έχουμε για το Βυζάντιο, δεν μας αφήνει να δούμε και μερικές αλήθειες.
Οι ¶ραβες δεν έσωσαν τίποτε. Οι ¶ραβες γύριζαν τα βιβλιοπωλεία των μεγάλων βυζαντινών πόλεων για να αγοράσουν χειρόγραφα για τις βιβλιοθήκες και τις σχολές τους που αντιγράφονταν στα βυζαντινά μοναστήρια. Έτοιμα τα έπαιρναν.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Ok, φαίνεται ότι το έχεις ψάξει, οπότε δεν αντικρούω... Αυτά που είχα ακούσει εγώ ήταν ότι οι ¶ραβες είχαν πάρει πάρα πολλά κείμενα από τους Νεστοριανούς Χριστιανούς της Περσίας, που είχαν κυρίως θέματα του Αριστοτέλη...
Αλλά δεν είναι μείζον το θέμα.. Απλά νόμιζα ότι αυτό εννοεί ο Κώστας...
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Quote:
Originally Posted by
Βασίλης Παπαδολιάς
Ok, φαίνεται ότι το έχεις ψάξει, οπότε δεν αντικρούω... Αυτά που είχα ακούσει εγώ ήταν ότι οι ¶ραβες είχαν πάρει πάρα πολλά κείμενα από τους Νεστοριανούς Χριστιανούς της Περσίας, που είχαν κυρίως θέματα του Αριστοτέλη...
Αλλά δεν είναι μείζον το θέμα.. Απλά νόμιζα ότι αυτό εννοεί ο Κώστας...
Βασίλη μου,
δεν έχω κανένα λόγο, ιδεολογικό ή άλλο, ούτε και είναι ένας πολιτισμός που θαυμάζω, για να γίνομαι απολογητής του Βυζαντίου. Όταν άρχισα να διαβάζω για το Βυζάντιο ήμουν πιο προκατειλημμένη από σας. Ήταν μια περίοδος της ζωής μου που από αντίδραση στην έντονη θρησκευτικότητα της οικογένειάς μου είχα βρεθεί στο αντίθετο άκρο. Έτσι είχα αρχίσει να διαβάζω με την έννοια "εντάξει, ας γνωρίσουμε τον εχθρό".
Στην πορεία όμως διαπίστωσα ότι μερικά πράγματα που πίστευα για το Βυζάντιο δεν ήταν αλήθεια και η εικόνα που είχα δεν ήταν σωστή. Ήταν μια αυτοκρατορία με τα καλά και τα κακά της, όπως όλες που πέρασαν από την ιστορία.
Τα δυο θετικά που βλέπω στο Βυζάντιο είναι πρώτον ότι όχι μόνο διέσωσε τα αρχαιοελληνικά κείμενα αλλά με τεράστια φιλολογική δουλειά συνέβαλε καίρια στην μετάφραση και κατανόηση των κειμένων αυτών.
Και δεύτερο ότι λόγω του Βυζαντίου ο ελληνισμός δεν βίωσε τον Μεσαίωνα όπως η υπόλοιπη Ευρώπη. Αντίθετα, από τον 9ο έως τον 11ο αιώνα ο ελληνισμός έζησε μια πρώιμη αναγέννηση. Έτσι, συμφωνώ με τον Ελύτη και τον Σεφέρη όταν λένε ότι ο ελληνισμός δεν χρειάστηκε την Αναγέννηση γιατί αυτός την δημιούργησε, την βίωσε και την είχε μέσα του.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Κοραλία, Κώστα, Βασίλη
Κάπου χάθηκε η μπάλα σας... και είναι φυσικό όταν η Ιστορία διαβάζεται χωρίς επιστημονικά κριτήρια και βάσεις, οπότε κάθε "΄επίσημη" άποψη είναι και η τρέχουσα κυρίαρχη.
Καταρχήν "αποψη" δεν σημαίνει γενικότητα, ή κανόνα και ας είναι και του Χάρβαρντ. Αποψη σημαίνει, "η δική μου υπόθεση εργασίας που πρέπει να αποδείξω επιστημονικά και σε βάθος χρόνου". Συνεπώς, εδώ τίθενται τα κριτήρια της ιστορικής έρευνας και ο καθένας διαλέγει αυτα που τον εξυπηρετούν. Κανείς δεν είναι ανιδιοτελής.
Σε ό,τι αφορά τα υπόλοιπα... Το θέμα μας είναι η πολιτισμική επιρροή και συμβολή του Αλέξανδρου στην Ανατολή. Δηλαδή, πως επηρεάστηκαν αυτοί οι λαοί που τον γνώρισαν και πως εντάχθηκε στη παράδοσή τους. Κάπου εκεί μπλέχτηκε το Αραβικό Ισλάμ, η Δύση και το Βυζάντιο. Η επίδραση του Αλεξάνδρου στους Αραβες (για να το περιορίσουμε) είναι πολύ βαθιά και πριν και μετά τον εξισλαμισμό των Αράβων.
Μερικές διευκρινίσεις:
Η κλασική παιδεία, τα χειρόγραφα οι Βυζαντινοί και οι Αραβες ...
Ας κάνουμε μια σαφή, καθοριστική διάκριση. Οι Βυζαντινοί αντιγράφουν, οι Αραβες αντιγράφουν, μεταφράζουν, σχολιάζουν από τα ελληνικά στα αραβικά, για δικούς τους λόγους, με πρωτοφανή δίψα και αμεροληψία. Εδώ εντάσσονται οι Νεστοριανοί, δηλ. χριστιανοι της Συρίας (6-8ος αι.) που έχουν την ελευθερία από τους Αραβες να διατηρήσουν τον πολιτισμό τους και έτσι μετά την παρακμή των Αθηνών, ο ελληνικός πολιτισμός ακμάζει στον μουσουλμανικό κόσμο. Χωρίς τους Αραβες, η εξέλιξη του δυτικού πολιτισμού θα ήταν διαφορετική τουλάχιστον χρονικά αν όχι ποιοτικά.
Στο Βυζάντιο την ίδια εποχή (6ος-8ος αι) παρακμάζει η παιδεία λόγω νέων επιδρομών. Ωστόσο, ο πληθυσμός παραμένει εγγράμματος και διατηρείται ζωντανή η κλασική ελληνικη παράδοση η οποία άλλωστε δεν ξεχάστηκε -όχι λόγω εθνικής συνείδησης ή ελληνικότητας αλλά λόγω "παγκοσμιοποίησης" - και ήταν η βάση της εκπαίδευση, ιδιωτικης ή δημόσιας. Κοινό στοιχείο της βυζαντικης και μεσαιωνικης δυτικής εκπαίδευσης η ίδια κλασική βάση (ελληνες ή λατίνοι συγγραφείς στη Δύση) συμπληρωμένη από πατερικά κείμενα και ψαλμούς. Ομως, τα μεγάλα κέντρα που καλλιεργούν την αρχαιοελληνικη γνώση και τις επιστήμες είναι παραδόξως σε μουσουλμανικά εδάφη (Νεστοριανοί, κλπ). Από εκεί θα προκύψουν οι νέοι -ιδιωτικοί -δάσκαλοι που επιστρέφουν μετά τον 9ο αιώνα στην Πόλη έτσι ώστε η αναγέννηση "των γραμμάτων" και της παιδείας να είναι φυσικό επακόλουθο μεν αλλά καμία σχέση με την Ιταλικη Αναγέννηση.
Κρατάμε λοιπόν το γόνιμο έδαφος που υπάρχει ήδη στο Ισλάμ.
Σε αυτό το πλαίσιο μεταφράζεται ένας υπέρογκος θησαυρός ελληνικών κειμένων από την Φιλοσοφία και τα Μαθηματικά μέχρι την Ιατρική και την Βοτανολογία. Για λόγους δογματικης αντίληψης, η Ιατρική δεν προχωράει στο Ισλάμ, για τους ιδιους όμως λόγους προχωράει στη φιλοσοφία (συμβάλουν και οι Εβραίοι). Ετσι γύρω στον 12ο αιώνα και ύστερα οι δυτικοί λόγιοι βρίσκονται σε διαλεκτική θέση με τους άραβες σχολιαστές. του Αριστοτέλη (κυρίως) αλλά και Πλάτωνα όπως ο Αβερόης, ο Αβικένας, ο Μαμμωνίδης. Ο μεν Πλάτωνας ήταν γνωστός ήδη παραγκωνίζεται (για να επιστρέψει στην Αναγέννηση) από τον Αριστοτέλη, για την επεξεργασία και αφομοίωση του οποίου συστήνονται πλέον τα δυτικά Πανεπιστήμια (δεν υπάρχει αντίστοιχη μορφή πουθενά αλλού) έχοντας υποστεί ελάχιστες αλλαγές μέχρι τις μέρες μας. Ολα αυτά στη Δύση, μετά τις σταυροφορίες, μετά την κατάκτηση της Ισπανίας και την επέκταση των Αράβων στη Μεσόγειο και Βόρειο Αφρικη, μετά την πολιτισμική αλληλοδιείσδυση Δύσης -Ανατολής, χάρη στην οποία η ελληνικη σκέψη διαδόθηκε στη Δύση, με εμβληματικη μορφή αυτήν του Ακινάτη.
Ως προς την αντιγραφή χειρογράφων, τα μεσαιωνικά με τα βυζαντινά μοναστήρια διαφέρουν σημαντικά. Στα πρώτα, εκτός απο το εκπαιδευτικό έργο που υποχρεούνται να προσφέρουν δωρεάν, μέρος της καθημερινότητάς τους είναι η αντιγραφή, μετάφραση χειρογράφων και η συγγραφή νέων βιβλίων (χρονικό μοναστηριού) για προφανείς εκπαιδευτικούς λόγους. Οσο εδραιώνεται η πόλη (και η συντεχνιακή της οργάνωση) τόσο η παραγωγικη διαδικασία φεύγει από τα μοναστήρια. Οι βιβλιοθήκες μοναστηριών κατέχουν πανάκριβα βιβλία που μόνο πλούσιοι οργανισμοί μπορούν να έχουν. Δεν είναι πνευματικά αλλά θρησκευτικά κέντρα όπου οι βιβλιοθήκες και τα σχολεία υπηρετούν τους σκοπους του δόγματος και όχι το ιδανικό της παιδείας. Δεν έχουν όλα ασφαλώς την ιδια ισχύ και αίγλη.Oι εντός αυτών αίθουσες γραφής scriptorum, ανήκουν στα πρακτικά τους καθήκοντα και έργο τους είναι η παραγωγή βιβλίων κάτι που δεν συμβαίνει στο Βυζάντιο σε αυτήν την έκταση
Τα βυζαντινά μοναστήρια δεν είναι εκπαιδευτικά ή πνευματικά κέντρα, αλλά θρησκευτικοί χώροι, κέντρα περισυλλογής, καταφύγια, και φυλακές για άντρες και γυναίκες όλων των κοινωνικών τάξεων. Σε σχέση με τα δυτικά, έχουν κοσμικό χαρακτήρα λόγω αυτής της μεγάλης κινητικότητας. Οι γραφιάδες, είναι η μεγαλύτερη επαγγελματική συντεχνία του Βυζαντίου και όχι οι μοναχοί. Αλλωστε η αντιγραφή κειμένων είναι αρχαία πάγια τακτική, λόγω της φυσικής φθοράς, και συνεχίζεται μέχρι την τυπογραφία και την συνεπαγόμενη εξ αυτής μαζική παραγωγή και με μικρότερο κόστος βιβλίων, άρα έχουμε μεγαλύτερη δυνατότητα πρόσβαση στη γνώση. Σχεδόν κανένα αυθεντικό χειρόγραφο δεν βρέθηκε ατόφιο.
O Aριστοτέλης Κορυφαίο παράδειγμα ελληνικής επίδρασης
Στο δογματικό πλαίσιο του μεσαίωνα : Iσορροπία πίστης και λογικής (Σχολαστικισμός, 11-15ος αι), o Αριστοτέλης προκάλεσε τις μεγαλύτερες κρίσεις στην μεσαιωνική εκπαίδευση και το γόητρό του αποκαταστάθηκε από την Καθολική Εκκλησία και επανεισήχθη στα Πανεπιστήμια από τον Θωμά Ακινάτη (κληρικός βενεδικτίνος) που κατάφερε να πείσει ότι η αριστοτέλεια λογική δεν εναντιώνεται στον χριστιανισμό αντίθετα αποδεικνύει λογικά την ύπαρξη του Θεού. Ειρήσθω εν παρόδω, και οι Αραβες αυτό επιδίωκαν με τις μεταφράσεις και τον σχολιασμό των έργων του από τα ελληνικά στα αραβικά. Οι λατίνοι κληρικοί λόγιοι επανασχολίαζαν ή διόρθωναν τα αραβικά κείμενα -υπάρχουν και σχετικές έγγραφες αντιδικίες στους πανεπιστημιακούς χώρους - με αποτέλεσμα πολλές κειμενικές αλλοιώσεις στον αυθεντικό Αριστοτέλη. Ολα αυτά βεβαίως με την χρηματοδότηση και προστασία της Εκκλησίας που αφηνε το απαραίτητο πεδίο ελευθερίας για την απαιτούμενη έρευνα και λόγω ιδιαζουσών συνθηκών στη Δύση είναι ο μοναδικός για αιώνες και μέχρι τον Ναπολέοντα εκπαιδευτικός φορέας, με σαφή θετική συμβολή, από την Ανώτατη βαθμίδα μέχρι την Πρωτοβάθμια. Απόψεις περί θρησκοληψίας, αντίδρασης στην επιστήμη (που δεν υφίσταται καν ως έννοια), στην κλασική παιδεία κλπ κατά τον Μεσαίωνα είναι απλά ιστορικά μυθεύματα που επικράτησαν με την συγκρότηση της Ιστορικής επιστήμης.
Αναγέννηση και αναγέννηση
Που βρίσκεται το Βυζάντιο; Αναπολεί τις παλιές του δόξες και αναδιπλώνεται γεωγραφικά, πολιτικά, στρατιωτικά και πολιτιστικά. Η περίφημη αναγέννηση του Ελύτη και του Σεφέρη αφορά μια πολύ μικρή χρονική περίοδο, την περίφημη Παλαιολόγεια αλλά χωρίς συνάφεια με την Ιταλική στην οποία συμβάλλει ελάχιστα. Αντίθετα, η ιταλική Αναγέννηση, κίνημα καλλιτεχνικό συνδέεται με τον ευρύτερο πνευματικό Ουμανισμό. Κοινός τόπος των δύο η αναβίωση των κλασικών -ρωμαΪκών-προτύπων (Αναγέννηση) και των κλασικών γραμμάτων (Ουμανισμός). Ο δεύτερος αναζητά τα ιδανικά ηθικά πρότυπα (αρχαία και χριστιανικά) στα κείμενα. Η εποχή του homo universalis (βλ. Ντα Βίντσι) που προβάλουν και οι δύο. Η περίοδος συμπίπτει με την πτώση της Πόλης, αλλά ο Χρυσολωράς πχ που οι Δυτικοί θεωρούν καθοριστικό στον Ουμανισμό, (πέθανε το 1415) με σημαντικό εκπαιδευτικό έργο, αν δεν προυπήρχε ζήτηση δασκάλων ελληνικής προκειμένου να κατανοηθούν οι Λατίνοι συγγραφείς αλλά και οι λόγιες ανταλλαγές των προηγούμενων αιώνων, μάλλον θα είχε περάσει απαρατήρητος από την Φλωρεντία, όπως και άλλοι ομοεθνείς του. Η δίψα προϋπήρχε, δεν ήταν απόρροια της Πτώσης! Επιπλέον, πολυ πριν την Πτώση, στην Δύση υπήρχε οργανωμένη (χρηματοδότηση, πάτρωνες, ταξίδια κλπ) αναζήτηση αρχαίων χειρογράφων στην Ανατολή και κυρίως στην Κωνσταντινούπολη, πεδίο στο οποίο έδρασε και ο Πετράρχης. Ετσι μεγάλο μέρος χειρογράφων "δεν φυγαδεύτηκε" για να σωθεί, αλλά πουλήθηκε, καλη τη προθέσει.
Παλαιολόγεια Αναγέννηση
Συμβαίνει μετά το 1240 μέχρι το τέλος του Βυζαντίου και ασφαλώς επέδρασε καταλυτικά, αλλά όχι ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΑ στην Δύση. Ολα τα άλλα που διαβάζουμε από υπέροχους συμπατριώτες μας είναι σούπερ, αλλά όχι αντικειμενικά γιατί πρόκειται για καλλιτέχνες, και όχι επιστήμονες. Εξάλλου, επειδή η γενιά του 30 στην οποία ανήκουν οι Σεφέρης, Ελύτης, κ.ά, είναι επηρεασμένη από τον ρομαντικό ιστορισμό, οι εκπρόσωποί της εξύμνησαν το λαϊκό στοιχείο και προώθησαν την ανάπλαση του Εθνικού Ιδεώδους. Καλώς έπραξαν, πώς αλλιώς να σταθεί η εθνική συνείδηση στην κόψη Ανατολή Δύσης; Γι' αυτό και τους αγαπάμε άπαντες.
Το βιβλίο, είναι βιοτεχνικό προϊόν της μεσαιωνικής πόλης (προϋπήρξε ο κώδικας) και μέχρι την τυπογραφία είναι χειρόγραφο και πανάκριβο. Το πρόβλημα δεν είναι το χαρτί, όσο η πανάκριβη, χρονοβόρα και εξειδικευμένη διαδικασία αντιγραφής, δεδομένων των συνθηκών μόρφωσης. Ωστόσο μετά την ανάπτυξη των Πανεπιστημίων (12-13ος αιώνας) αναπτύσσονται επαγγελματικές συντεχνίες (χαρακτηριστική οργανικη δομή της πόλης) από τεχνίτες, βιβλιοπώλες, αντιγραφείς, μεταφραστές, εκδότες, διεθνούς χαρακτήρα, μια και η λατινική lingua franca είναι η διεθνής γλώσσα εκπαίδευσης. Η τεράστια σημασία της τυπογραφίας και του έντυπου βιβλιου έγκειται στη χειραφέτηση που προσφέρει, μέσα από την διάδοση της γνώσης σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα.
Και ενώ εμείς προσπαθούσαμε να καταλήξουμε εάν είμαστε τουρκόσποροι, αλβανοί ή σλάβοι, οι πρώην αγροίκοι βάρβαροι της δύσης, έφτιαχναν Αναγέννηση, Διαφωτισμό, Γαλλική Επανάσταση και καθόριζαν τις τύχες του ανθρωπότητας. Πάνω σε ελληνικές και χριστιανικές βάσεις, ναι, αλλά το οικοδόμημα είναι δικό τους.
[Ερώτημα 1 : Από ποιόν διέσωσαν την κλασική παιδεία οι Βυζαντινοί μοναχοί; Δεν είναι οξύμωρο, να διασώζεις εκείνο το οποίο θεωρείς εχθρό σου; Mάλλον δεν κινδύνευε όπως στη Δύση, δηλαδή δεν υπέστη τις επιδρομές που επί αιώνες καταρράκωναν κάθε ίχνος πολιτισμού. Δεν διακόπηκε η εκπαίδευση γι αυτό και επιβίωσε, και για τους σκοπούς της άλλωστε αντιγράφονται τα χειρόγραφα, ή γράφονται τα βιβλία, μην το ξεχνάμε!
Ερωτήματα αντί επιλόγου 2:
Γιατί δεν γνώρισε Μεσαίωνα το Βυζάντιο; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του Μεσαίωνα; Είναι καλός ή κακός ο Μεσαίωνας για την πρόοδο; Ποια ήταν η θέση της Αστρολογίας κατά τον Μεσαίωνα; :wacko:
Η υπεραπλουστευμένη άποψη που τέθηκε οτι οι Αραβες περιδιάβαιναν τα βυζαντινά βιβλιοπωλεία και αγόραζαν σωρηδόν ελληνικά χειρόγραφα (για ποιό λόγο άραγε) ως συλλέκτες (η συλλογή ως χόμπυ δεν υπάρχει ακόμα, η αναγκαιότητα καθορίζει τη δράση, ακόμα και η τέχνη δεν υφίσταται ως τέτοια, εξυπηρετεί συγκεκριμένους σκοπούς) και μάλιστα στα ελληνικά, δεν ευσταθεί ούτε ιστορικά ούτε λογικά. Και αυτή είναι η ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΘΕΣΗ. Είτε είναι κανείς φίλος είτε εχθρός του Βυζαντίου, θα είναι πάντοτε προκατειλημμένος. Είναι δύσκολο να ειδωθεί με ιστορικη αμεροληψία, γιατί είναι μέρος του πολιτιστικού μας βίου και εμείς το κουβαλάμε εντός μας. Μπορούμε όμως να το δούμε κριτικά, αρκεί να μην περιχαρακώνουμε τη σκέψη μας σε δεδομένα πλαίσια και βεβαίως να "διαβάζουμε"την ιστορία διεπιστημονικά, μέσα από τις πολλές πτυχές της. Αυτή είναι και η τρέχουσα επιστημονικη μέθοδος.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Εγω δεν ειμαι ουτε εχθρος ουτε φιλος του Βυζαντιου .Ειχα διαβασει ομως παλια σε ενα μεγαλο Αμερικανικο περιοδικο (αξιοπιστο ,δεν μπορω να αναφερω το ονομα του αλλα ολοι το ξερετε ) οτι στο Βυζαντιο οι βασιλεις δεν ηταν Ελληνες , παρα μονο 4 η 5 τελευταιοι και στην Κωνσταντινουπολη δεν ζουσαν μονο Ελληνες ,αλλα απο ολες της φυλες , ηταν δηλαδη η Νεα Υορκη της εποχης ,μπορει καποιος να μου πει , που ειναι η αληθεια και που το ψεμα ?:cry::cry::cry:
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Εδώ απαντά κανείς με ένα ερώτημα. Τι εστί Έλλην; Κι ο Αλέξανδρος μάλλον άλλαξε τον τρόπο θέασης και αυτής της λέξης. Εάν πούμε ότι ο όρος είναι γεωγραφικός, τότε ο Βασίλειος ο Α', αυτοκράτορας του Βυζαντίου το 867 που ήταν από την Αθήνα θα πρέπει να θεωρηθεί Έλληνας. Αν είναι η γλώσσα, τότε κι ο Ηράκλειος θα πρέπει να θεωρηθεί τέτοιος. Αν είναι η θρησκεία θα θεωρηθούν όλοι όσοι ήσαν χριστιανοί. Με τα ίδια λόγια σήμερα τι εστί Εγγλέζος; Αυτός που μένει στην Αγγλία; Αλλά στην Αγγλία μένουν και κάτι εκατομμύρια μετανάστες. Είναι Εγγλέζοι;
Τελικά το μόνο κριτήριο που θα μπορούσε πιστεύω κανείς να αναγνωρίσει ως κριτήριο εθνικότητας είναι η ίδια η συνείδηση, το πώς νιώθει δηλαδή ο ίδιος ο άνθρωπος. Νιώθει Έλληνας, νιώθει Εγγλέζος; Πού τοποθετεί τον εαυτό του; Με την έννοια αυτή πρέπει να καθορίσουμε και την ελληνικότητα πιστεύω.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
πολυ ωραια η απαντηση σου , αλλα μπορεις να μου πεις , γιατι το περιοδικο εβγαλε τους περισσοτερους αυτοκρατορες μη Ελληνες , αφου ηταν ολοι απο την ιδια γεωγραφικη περιοχη και ολοι χριστιανοι ?:unsure::unsure::unsure:
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Δεν ξέρω αν έχω απάντηση. Η ιστορία πάντως έχει πάντα και οπτική γωνία. Δεν είναι ακριβώς αντικειμενική. Και πάντα όταν διαβάζουμε κάτι πρέπει να ξέρουμε και ποιος το λέει.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Quote:
Originally Posted by
Βασίλης Παπαδολιάς
Δεν ξέρω αν έχω απάντηση. Η ιστορία πάντως έχει πάντα και οπτική γωνία. Δεν είναι ακριβώς αντικειμενική. Και πάντα όταν διαβάζουμε κάτι πρέπει να ξέρουμε και ποιος το λέει.
:bigsmile:Kαλημερα Βασιλη . Αυτο που με τσατιζει με την Ιστορια , ειναι οτι δεν ειναι αντικειμενικη , ο καθενας αναλογα την οπτικη του γωνια (οτι τον συμφερει ), την γραφει και την μεταλαμπαδευει στις επομενες γενιες . Επειδη ημουν 4οδεσμητιισα ασχολιθηκα με τα μαθηματικα και την ιστορια .Ενω τα μαθηματικα εχουν πολλες λυσεις αλλα μονο ενα σωστο αποτελεσμα ,με την ιστορια δε , ο νικητης η αυτος που εχει εξουσια εκεινη την εποχη , γραφει οτι θελει . Αυτο ομως ειναι αδικο για τις επομενες γενιες που μαθαινουν την πλασμαστικη αληθεια και ειναι κατα καποιο τροπο μη επιστημονικο .Αυτο δεν συμβαινει μονο με τους ξενους που εχουν αλλο συμφερον ,εχω διαβασει για το ιδιο θεμα διαφορους ιστορικους Ελληνες και ο καθενας γραφει οτι νομιζει Εγω ομως που θελω να μαθω στο παιδι μου την ιστορια της πατριδας του , την αληθινη ( με τα υπερ και τα κατα της ) , δεν ξερω που ειναι η αληθεια και που το ψεμα :unsure::unsure::unsure:
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Μην παιδεύεστε με την "αντικειμενικότητα". Δεν υπάρχει τέτοια οπτική γωνία πλέον από την επιστήμη (της κοινωνιολογίας περιλαμβανομένης). Τόνοι μελάνι έχουν χυθεί επι του θέματος, διανοούμενοι όπως ο Bourdieu, ο Giddens, o Weber έχουν αφιερώσει το έργο και τη ζωή τους προσπαθώντας να ορίσουν τα μεθοδολογικά της κριτήρια, επί ματαίω. Η αντικειμενικότητα εξαρτάται από την ποιότητα των εκάστοτε σκοπών/στόχων. Τι θέλουν να "δείξουν".
Περί της καταγωγής του Βασιλείου του Μακεδόνα υπάρχουν διάφορες απόψεις. Μπορεί να ήταν από την Δυτική Θράκη (που ανήκε στο Θέμα της Μακεδονίας), μπορεί Αρμένιος, ίσως Σλάβος, ωστόσο η νεότερη θέση επιβεβαιώνει προς το παρόν την καταγωγή από την Ανδριανούπολη της Θράκης. Υπάρχει πράγματι και ως ένα βαθμό είναι αλήθεια ότι οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες και μέχρι τον Βασίλειο αν δεν κάνω λάθος, είχαν Ρωμαϊκη καταγωγή ή από την Μικρά Ασία. Δεδομένου του γεγονότος οτι η "ελληνικότητα" είναι μια ιδιότητα που μας προέκυψε μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους και την εποχή εκείνη δεν υφίστατο, καθώς επίσης ότι ο ιδρυτής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας Κωνσταντίνος Α και Ρωμαίος ήταν και την Ανατολική Ρωμαϊκη Αυτοκρατορία εγκαθίδρυσε, μεταφέροντας για γεωπολιτικούς λόγους την Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη, το ζήτημα διευρύνεται. Οπωσδήποτε κριτήρια πίστης δεν τίθενται, εφόσον αφορούν υπηκόους αυτοκρατορίας με επίσημη θρησκεία τον Χριστιανισμό. Οποιαδήποτε διαφοροποίηση καταργείται εφόσον πρόκειται για δημόσιο λειτουργό. Υπάρχουν βεβαίως και εξαιρέσεις όπως ο Ιουλιανός, αλλά την εποχή εκείνη θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τους θύλακες των Εθνικών που υπάρχουν ακόμη. Τα πράγματα οριστικοποιούνται με τον Ιουστινιανό και τον Θεοδόσιο τον αποκαλούμενο Μέγα.
Εν κατακλείδι, είναι άλλο το Βυζάντιο, άλλο το Ελληνικό Κράτος, άλλο η Αθηναϊκή Δημοκρατία. Υπάρχει μια συνεχής πολιτισμική ροή και διαπλοκή μεταξύ τους, αλλά οποιαδήποτε απόπειρα ταύτισης, ιστορικής συνέχειας κλπ εξυπηρετεί σκοπιμότητες, όπως η εθνική συνείδηση και καλά κάνει, αλλά.... ας μην γενικεύουμε και κυρίως μην πιθηκίζουμε τους γειτόνους μας. Υποτίθεται εμείς το έχουμε ξεπεράσει αυτό το στάδιο.
Από την άλλη, γεωγραφικά κριτήρια ... κομματάκι δύσκολο. Υπάρχει τέτοια ρευστότητα καθώς τα σύνορα μεταβάλλονται συνεχώς, οπότε αλλάζουν και οι άλλοι συντελεστές. Σημασία έχει ποιανού βασιλέα είσαι υπήκοος. Ακόμα και ο στρατός είναι μισθοφορικός και όχι εθνικός! Η εκπαίδευση δεν είναι ομοιογενής, δεν υπάρχει καν σύστημα.Ως εκ τούτου δεν υπάρχουν αντικειμενιικές συνθήκες ύπαρξης ζητήματος εθνικής συνείδησης, ομογενοποίησης κλπ . Και οι σοβαροί ιστορικοί δεν θέτουν τέτοια κριτήρια στις μελέτες τους. Ερευνούν ένα γεγονός ad hoc σύμφωνα με τις υπάρχουσες πηγές τους μέχρις ότου προκύψουν νεώτερα στοιχεία.
Επίσης να μην εντυπωσιάζουν οι φανατισμοί της εποχής, δεν συμβαίνουν μόνο στο Βυζάντιο. Και οι δυτικοί ηγεμόνες, πρώην βάρβαροι Φράγκοι, Σάξωνες κλπ, εφαρμόζουν την ίδια πολιτική στους λαούς τους. Εκχριστιανίζονται για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας και εξαναγκάζουν δια της σπάθης και τους υπηκόους τους. Είναι ζήτημα πολιτικής επιβίωσης. Και οι δύο αυτοκρατορίες της Ευρώπης, Δυτική και Ανατολική βάλλονται πανταχόθεν από εισβολείς. Αβαροι, Μογγόλοι, Βησιγότθοι, Σλάβοι και αργότερα τα Τουρκικά φύλα. Η θρησκεία είναι ένα ενωποιητικό και ομογενοποιητικό στοιχείο.
Τέλος πάντων, δεν υπάρχει τελεολογική σκοπιά στην Ιστορία, κανένας Λαός δεν νομιμοποιείται μέσω ιστορικού ρόλου. Η επιλογή ήταν ανέκαθεν εκείνη που καθόριζε και την μεγαλύτερη αναγκαιότητα. Συνεπώς η ιστορία των μεγάλων αφηγήσεων είναι μια ιστορία πολιτικών επιλογών και βουλήσεων και οπωσδήποτε οι "αυτόπτες μάρτυρες" ενός κοινού συμβάντος το κατέγραψαν ο καθείς από την δική του οπτική γωνία, σύμφωνα με το δικό του habitus (έξη) που θα έλεγε και ο μακαρίτης Bourdieu.
Προσωπικά, σε κάθε δημοσίευμα όπως εκείνα της Sellana, στέκομαι κριτικά και ενώπιόν μου έχω τον πρωταρχικό κανόνα μου " να αμφισβητώ, μέχρι να γνωρίσω τις συνθήκες κάτω από τις οποίες συντάχθηκε η "αντικειμενική γνώση" που εξετάζω".
Υ.Γ. Παρεμπιπτόντως ο Αλέξανδρος δεν άλλαξε τίποτα στην ουσία της ελληνικότητας. Τους Πέρσες ήθελε να πολεμήσει, τις ελληνικές φυλές ήθελε να ενώσει, και την Μακεδονία του ήθελε να δοξάσει. Δάσκαλός του ο Αριστοτέλης, συνεπώς την δική του πολιτικη φιλοσοφία προσπάθησε να υιοθετήσει και να επιβάλει. Να το ξαναπώ μια φορά ακόμα.... Ελληνικότητα με τη σημασία που αποδίδουμε ΕΜΕΙΣ σήμερα στον όρο αυτό, δεν υπήρχε. Δεν πρόκειται για διαχρονική έννοια. Αλλο παράδειγμα κακοποιημένης έννοιας : η ελευθερία! Ταυτίζεται επίσης μέ την ελληνικότητα. Μόνο που η ελευθερία του Αισχύλου είναι διαμετρικά αντίθετη από την ελευθερία του Κολοκοτρώνη, της εποποιίας του 1940 και της σύγχρονης Ελλάδας!!!!
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Kplani, αν και φαίνεται να κατέχεις το θέμα καλά, έχω μια δυο μικρές ενστάσεις... Περί ελληνικότητας μιλούσε ο Ισοκράτης ήδη από την Αθηναϊκή Πολιτεία. Οι Έλληνες διαχώριζαν επίσης τους εαυτούς τους από τους ξένους λέγοντας "πας μη Έλλην βάρβαρος". Η εκστρατεία του Αλέξανδρου δεν ήταν μία απλή κατάκτηση. Οι Έλληνες επί πολλά έτη συζητούσαν για την εκστρατεία εναντίον των Περσών. Η πρώτη σοβαρή προσπάθεια να πατήσουν στη Μικρά Ασία ξεκίνησε με τον Αγησίλαο επί ηγεμονίας της Σπάρτης. Ραδιουργίες των Περσών με το αντίπαλο κόμμα στη Σπάρτη τον έφεραν πίσω. Και μη ξεχνάμε την εκστρατεία στην Αίγυπτο από τον Αγησίλαο. Επί Φιλίππου η εκστρατεία προετοιμαζόταν στο Κοινό των Ελλήνων στην Κόρινθο, που είχε συσταθεί γι' αυτό ακριβώς τον σκοπό. Δε νομίζω ότι είναι σωστό να θεωρήσουμε την εκστρατεία μία τυχοδιωκτική ενέργεια. Οι Έλληνες είχαν όνειρο επί πολλά έτη την εκδίκηση για το κάψιμο της Αθήνας στους Περσικούς Πολέμους.
Επίσης νομίζω ότι δεν είναι αληθές ότι η Ελληνικότητα ως πολιτισμική ιδέα δεν υπήρξε στο Βυζάντιο. Επιφυλλάσομαι για τις πηγές μου (θυμάμαι μία εργασία για την Πολιτική Θεωρία του Βυζαντίου, αλλά δεν θυμάμαι την έκδοση) όμως η Ελληνικότητα όπως και οι άλλες ιδεολογίες του Βυζαντίνου ήταν εργαλεία του κράτους για τη διατήρηση του ηθικού του λαών και της συνοχής του κράτους όπως και σήμερα. Η Ελληνικότητα ως ιδέα ξεπήδησε κυρίως από την εποχή των Κομνηνών, αλλά και νωρίτερα από την εποχή του Βουλγαροκτόνου, όταν για να αντιμετωπιστούν οι Βούλγαροι μετοίκησαν με το ζόρι κάτοικοι από τον Πόντο κυρίως στις παράκτιες πόλεις του ελληνικού χώρου και δόθηκε έμφαση στην "ελληνικότητα" τους, για να υπάρχει μία "ελληνική" ζώνη ασφαλείας παρακτίως του ελληνικού χώρου, που να αντιμετωπίζει την "βουλγαρική" ενδοχώρα.
Την εποχή των Κομνηνών όμως αυτό απέκτησε μεγαλύτερη έμφαση καθώς για πρώτη φορά πάτησαν το πόδι τους ξένοι (οι Σελτζούκοι) στη Μικρά Ασία. Μέχρι τότε η Μικρά Ασία ήταν ο κορμός της Αυτοκρατορίας. Και γι' αυτό παρατηρούμε ότι τα παλιότερα χρόνια δεν είχαν κανένα πρόβλημα οι Αυτοκράτορες να κατεβαίνουν στα Βαλκάνια Σέρβοι, Βούλγαροι, Βησιγότθοι και να σφάζουν τον κόσμο. Τα Βαλκάνια δεν τους ενδιέφεραν. Όμως με την απώλεια της Μικράς Ασίας, το Βυζάντιο σημείωσε μία πολιτικοιδεολογική στροφή, καθώς ο κορμός του κράτους στράφηκε αναγκαστικά στα Βαλκάνια. Τότε άρχισαν λοιπόν να φέρνουν από το παρελθόν ξανά τις ιδέες περί ελληνικότητας ως πολιτισμικής ταυτότητας.
Και πολύ περισσότερο στη Φραγκοκρατία, η Ελληνικότητα αποτέλεσε ιδεολογικό στήριγμα των κρατιδίων που προέκυψαν από τον τεμαχισμό της Αυτοκρατορίας. Η αντιπαραβολή με τους Λατίνους αλλά και ο κίνδυνος από την επαναφορά Βουλγάρων και Σλάβων που βρήκαν ευκαιρία για να προσεταιριστούν μέρη της παλιά Αυτοκρατορίας έδωσε έμφαση σε στοιχεία της λεγόμενης Ελληνικής Ταυτότητας όπως η γλώσσα και η ορθοδοξία. Αυτά δηλαδή που παρέμειναν και διακριτικά γνωρίσματα της Ελληνικότητας στην Τουρκοκρατία.
Επομένως πιστεύω ότι στην ουσία την εποχή της Φραγκοκρατίας έχουμε ήδη διαμορφωμένα τα βασικά στοιχεία αυτού που σήμερα ονομάζουμε ελληνική ταυτότητα, δηλαδή τους παράγοντες γλώσσα, ορθόδοξη θρησκεία, ελληνικός γεωγραφικός χώρος και ιστορική κληρονομιά.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
:bigsmile:kplani Aυτα που γραφεις ειναι σωστα για εναν ιστορικο , κοινωνιολογο , φιλοσοφο που η δουλεια του ειναι αυτη και εχει το χρονο να ψαξει την (αντικειμενικοτητα ) . Αλλα για το μεσο ανθρωπο που εχει παιδια , δουλεια , σπιτι δεν εχει χρονο για τετοιες εντριφισεις . Οταν μενει 1 ωρα την βδομαδα για διαβασμα δεν μπορω να μπω σε αυτη τη διαδικασια , να ψαξω την αληθεια , και νομιζω αυτο ειναι το προβλημα των περισσοτερων που δεν ανηκουν σε αυτα τα 3 επαγγελματα .:wacko::wacko::wacko:
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Βασίλη μου δεν συμφωνώ!
Θες να πεις ότι μια διϊστορική έννοια όπως είναι η ελληνικότητα, την οποία δεν ορίζεις, ούτε φυσικα υπάρχει ασφαλής ορισμός, στηρίζεται σε βάσεις που μεταβάλλονται όπως η γλώσσα και η θρησκεία; H Μικρά Ασία, ουδέποτε είχε συμπαγή, ομοιογενή ελληνικό πληθυσμό που είχε συνείδηση ταυτότητας.
Είναι συζητήσιμη η έννοια της ελληνικότητας στην Τουρκοκρατία. Και μια και το έφερε ο λόγος, τι σημαίινει Τουρκοκρατία ή Απελευθέρωση ; Εχεις συνειδητοποιήσει περί τίνος πρόκειται; Η Κρήτη φαντάσου περνάει στους Τουρκους ούσα Βενετσιάνικη! Οι Κυκλάδες έχουν περάσει στα χέρια των Βενετών μέσω των "διομολογήσεων" δηλαδή εμπορικών προνομίων των Βυζαντινών υπέρ των Ενετών, που παραχωρήθηκαν υπό τύπον συμμαχίας. Από την άλλη, η ελληνικότητα που υπαινίσσεται ο Ισοκράτης (σε ποιο κείμενο ακριβώς; ) δεν έχει καμία σχέση με αυτήν του Μακρυγιάννη ας πούμε, ή του Σεφέρη...
Ποιος μίλησε περί τυχοδιωκτισμού; Αν και η επιφαση της εκδίκησης παραπέμπει κάπου πλησίον, ωστόσο κανένας σοβαρός πόλεμος -κατάκτηση δεν στηρίχτηκε σε ιδεολογήματα και αυθορμητισμούς. Κίνητρο είναι η επέκταση. Μεγαλύτερο έδαφος, περισσότερη τροφή. Στοιχειώδες και εύλογο. Με δάσκαλο τον Αριστοτέλη σαφώς και τα κίνητρα είναι πιο σύνθετα. Αλλωστε δεν έφτασε μέχρι την Περσία αλλά την Ινδία. Προσωπικές φιλοδοξίες, επίσης... σίγουρα όμως δεν ήθελε ΜΟΝΟ να γνωρίσει τον ελληνικό πολιτισμό (που δεν υφίστατο ως ενιαίος) στους βαρβάρους. Να θυμίσω εδώ ότι ο Νέος Κόσμος, δηλαδή η υπερατλαντική εξάπλωση της μεσαιωνικής Ευρώπης, οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στον τυχοδιωκτισμό, στην οργιάζουσα φαντασία και περιέργεια τύπων όπως ο Κολόμβος, στις πολιτικές σκοπιμότητες και φιλοδοξίες βασιλέων όπως ο Φερδινάδος και η Ισαβέλλα, στα οικονομικά κίνητρα των πατρώνων, στο ερευνητικό ενδιαφέρον νεοπαγών επιστημόνων, γιατρών, και τα θρησκευτικά κίνητρα των ιεραποστόλων. Ολα μα όλα θεμιτά που κινούν την ανέμη της Ιστορίας, δηλαδή της ανθρώπινης δράσης.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Αυτό που ισχυρίστηκα εγώ ήταν απλά ότι η σημερινή έννοια της ελληνικότητας - όπως σωστά είπες κι εσύ το πώς ορίζουμε σήμερα τον Ελληνισμό δεν έχει σχέση με το πώς τον όριζαν παλιότερα - είναι μία ιδέα που διαμορφώθηκε από συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες και συγκεκριμένους παράγοντες, οι οποίοι έχουν ήδη μία αρκετά μεγάλη ιστορική διαδρομή κατά τη γνώμη μου τουλάχιστον οκτακοσίων χρόνων. ¶λλωστε ιστορικά ο Νέος Ελληνισμός - και φιλολογικά ακόμα στα κείμενα που σώζονται - ορίζεται από την εποχή του Έπους του Διγενή Ακρίτα και μετά.
Τώρα για τη διϊστορική έννοια της Ελληνικότητας επιφυλάσσομαι. Τι σημαίνει διϊστορικά Ελληνικότητα; Υπάρχει κάτι συγκεκριμένο; Ή είναι μία ιδέα που μεταλλάσσεται όπως μία ψυχή που παίρνει διάφορες ζωές; Θέλει κουβέντα αυτό που με ρωτάς και δε νομίζω ότι ξέρω αρκετά για να σου απαντήσω. Οι επισημάνσεις μου ήταν απλά για να πω ότι και στην αρχαιότητα υπήρχε μία ιδέα ελληνισμού. Πιθανόν διαφορετική από τη δική μας. Αλλά υπήρχε. Περιείχε γλωσσικά στοιχεία (πας μη Έλλην βάρβαρος), θρησκευτικά (αμφικτυονίες, μαντεία, δωδεκάθεο), στοιχεία κοινής καταγωγής (που σήμερα έχουν ατονήσει σε μας) από μυθολογικούς γενάρχες (Δαναός, Πέλοπας, Κάθοδος των Ηρακλειδών, κλπ) και άλλα. Δεν είναι σωστό να λέμε ότι στους αρχαίους δεν υπήρχε η ελληνική ιδέα. Υπήρχε, αλλά συνυπήρχε με άλλες ιδέες τοπικιστικές, όπως και σήμερα στην Ευρώπη υπάρχει Ευρωπαϊκή ιδέα και Ευρωπαϊκή συνείδηση αλλά συνυπάρχει με τις εθνικιστικές τάσεις των κρατών.
Η δε συμβολή του Αλέξανδρου ήταν στο ότι στην ουσία άλλαξε την ιδέα περί ελληνικότητας προτείνοντας το πολιτισμικό στοιχείο (τον Αριστοτέλη, τον Όμηρο, κ.ά.) έναντι της καταγωγής. Μετά τον Αλέξανδρο η Ελληνικότητα ορίζεται πλέον κυρίως πολιτισμικά (το θέατρο, η ποίηση, η τραγωδία, η ρητορική, η φιολοσοφία, τα ελεύθερα σεξουαλικά ήθη ακόμα ακόμα ήταν στοιχεία που οι Ρωμαίοι θα έβλεπαν αργότερα ως στοιχεία "ελληνικά") και λιγότερο η καταγωγή ή η θρησκεία.
ΥΓ: Είδα ότι συμπλήρωσες κι άλλα. Μία παρατήρηση σε αυτά. Εάν θεωρήσουμε ότι η εκδίκηση των Ελλήνων έγινε απλά για επέκταση εδαφών τότε θα πρέπει να απομυθοποιήσουμε και τη Μεγάλη Ιδέα, έτσι; Να πούμε ότι η ιστορική εκδίκηση του Ελληνισμού έναντι των Τούρκων και η επανάκτηση της Πόλης ήταν απλά για να πάρουμε εδάφη. Δε νομίζω ότι είναι τόσο απλό το ζήτημα. Σίγουρα παίζει κι αυτό ρόλο, αλλά καλώς ή κακώς η ιδεολογία έχει και μία δική της δυναμική, κι είναι κατά τη γνώμη μου πολύ απλουστευτικό να τα ανάγουμε όλα σε ιμπεριαλιστικές τάσεις.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Ατυχώς, διόρθωσα το post μου ενώ ταυτόχρονα δημοσίευες το δικό σου. Με την διϊστορικότητα, επικαλούμαι την ιστορική εξέλιξη μιας έννοιας. Αν είναι σταθερή, δηλαδή διαχρονική -που δεν είναι-τότε πράγματι εδώ και 3000 χρόνια νιώθουμε όλοι απαράλλακτα Ελληνες, έχουμε κοινά στοιχεία και πάει λέγοντας, και η διαπίστωση αυτή έχει ορισμένες συνέπειες. Συνεπως νομιμοποιούμεθα να θεωρούμε εαυτούς γνήσιους απογόνους του Αλεξάνδρου, του Αγαμέμνονα, του Σόλωνα, του Περικλή, και όλων αυτών των μύθων. Στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει όμως! Αρα όλα υπόκεινται στην ιστορική αλλαγή. Το Βυζάντιο είναι μια ξεχωριστή περίπτωση, ούτε συμμερίζομαι τους Ακρίτες που ζουν μάλιστα στα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας, με ειδικό καθεστώς, κλπ. Και οι Ρωμαίοι είχαν αυτή την τακτική. Δεν τυγχάνουν όλα απλής εξήγησης.
Μιλώντας για Ευρωπαϊκη ιδέα και ταυτότητα, για πές μου τα κριτήρια ορισμού της. Πως διαμορφώθηκε, ενώ συνυπάρχουν εθνικιστικές τάσεις; Δηλαδή γιατί ο Τσέχος, ο Βούλγαρος, ο Τούρκος αισθάνεται ευρωπαίος. Τι σημαίνει ευρωπαϊκη ιθαγένεια; Τι σκοπους εξυπηρετούν όλα αυτά;
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Συμφωνώ σε αυτό που λες ότι δεν υπάρχει μία διαρκής ενωτική γραμμή. Ωστόσο υπάρχουν φάσεις ιστορικές αρκετά μεγάλης διάρκειας (αιώνων) που αξίζει να μελετηθούν. Η εξέλιξη δεν είναι μία συνεχής ανοδική γραμμή, αλλά μία σπείρα. Κάθε κύκλος της σπείρας μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει κάποια κοινά χαρακτηριστικά και μπορεί να μελετηθεί αυτόνομα, επιπλέον κληροδοτεί κάποια (όχι όλα) από τα χαρακτηριστικά του στον επόμενο κύκλο.
Τώρα για το Διγενή δε θέλω να επεκταθώ. Για να το εξηγήσω όμως να πω ότι μιλώ για τη δημοτική ποίηση στην ουσία, που ορίζεται φιλολογικά ότι έχει την καταγωγή της στο Έπος του Διγενή Ακρίτα. Το γεγονός ότι αναφέρεται σε Ακρίτες δεν έχει καμία σχέση. Και το έπος του Βασιλιά Αρθούρου για τους ¶γγλους μιλούσε αλλά οι Γάλλοι τροβαδούροι το τραγούδησαν. Το σημαντικό σημείο εδώ είναι η χρήση της νέας ελληνικής γλώσσας. Το Έπος του Διγενή θεωρείται το πιο παλιό γραπτό στη Νέα Ελληνική Γλώσσα.
Τώρα όσον αφορά την κοινή ευρωπαϊκή ταυτότητα είναι γνωστό ότι όλες οι ταυτότητες ορίζονται τόσο με βάση κοινά χαρακτηριστικά όσο σε αντιδιαστολή με άλλες. Στην περίπτωση μας η Ευρώπη ορίζεται καταρχήν ως χριστιανική (ιστορικά ορίστηκε έτσι έναντι Αράβων και Τούρκων και μέσα από τις σταυροφορίες), δημοκρατική και υποστηρίζουσα "τα δικαιώματα του ανθρώπου" (μέσα από τη Γαλλική Επανάσταση), ανεκτική πλέον τον 20ο αιώνα από πλευράς ηθικής, ως "Δύση" με ό,τι συνεπάγεται αυτό για το πολιτικοοικονομικό σύστημα, ως έχουσα κοινό πολιτισμικό παρελθόν (Μπαρόκ, Αναγέννηση, Κλασσική Μουσική, κλπ) και ως ευρισκόμενη σε ένα γεωγραφικό χώρο που ονομάζεται Ευρώπη (παρεπιπτόντως η σημερινή Τσεχία, παλιά Βοημία είναι από τα λίκνα αυτής της κοινής ευρωπαϊκής κουλτούρας).
Αυτά είναι τα κοινά στοιχεία που περιγράφουν την Ευρώπη. Προφανώς όπως και στην ελληνική περίπτωση, υπάρχουν χώρες που θα ήθελαν να ενταχθούν σε αυτή την ιδέα, αλλά δε σημαίνει ότι είναι κιόλας μέρος της ή τουλάχιστον δεν είναι μέσα και με τα δύο πόδια. Π.χ. η Ρωσία του Μεγάλου Πέτρου, όπου έγινε προσπάθεια να επιβληθεί η ευρωπαϊκότητα θα μπορούσε να παρομοιαστεί με την προσπάθεια των Μακεδόνων βασιλιάδων να εμφυτεύσουν την κλασσική Ελλάδα στη Μακεδονία. Είναι προφανές ότι δε θα αισθάνονται όλες οι χώρες της Ευρώπης το ίδιο Ευρωπαίοι. ¶λλωστε και στην αρχαία Ελλάδα είχαμε το "πλην Λακεδαιμονίων".
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Ηδη έχεις μπερδευτεί!
1. Αν κρατήσουμε την εκδοχή της γραμμικής εξέλιξης, μιλάμε για πρόοδο και νομοτέλεια.
Αν κρατήσουμε τη σπείρα μιλάμε για κύκλους, αλλά ο κύκλος είναι κάτι αφύσικο πρόκειται για κατασκευή.
Αντίθετα, πραγματικότητα είναι οι συνεχείς ρήξεις στην ιστορία. Ποτέ ένα βήμα δεν έπεται από ένα ίδιο και καλύτερο. Συνεπώς τα κληροδοτήματα δεν είναι βέβαια. Πχ, ο Μεσαίωνας από την Νεωτερικότητα σε τι διαφέρει ; Θα μου πεις, πολλά, αλλά εγώ θα σου απαντήσω ότι μόνο ένα είναι το βασικό χαρακτηριστικό.
2. Διγενής Ακρίτας. Θα γνωρίζεις ότι πρόκειται για ρωμαικό θεσμό, και αφορά μισθοφόρους με ειδικά προνόμια και ρόλους. Ηρθαν συχνά σε σύγκρουση με τους βυζαντινούς αυτοκράτορες, γνώρισαν ιδιαίτερη αίγλη τον 8ο αιώνα περίπου, έπεσαν στην αφάνεια, πολλοί από αυτούς συμμάχησαν με τους Αραβες και δεν είχαν απαραίτητα ελληνική καταγωγή. Ο Διγενής Ακρίτας είχε πχ συριακή. Το έπος (ακόμη δεν έχουν καταληξει αν πρόκειται για έπος ή μυθιστόρημα) είναι το αρχαιότερο μνημείο δημώδους μεσαιωνικής ελληνικής γλώσσας. Αλλωστε επί Βασιλείου Α τα λατινικά έχουν καταργηθεί ως επίσημη γλώσσα της Αυτοκρατορίας και σταδιακά χρησιμοποιούνται από τον 10 αιώνα περίπου (ήδη επι μακεδονικής δυναστείας η δημοτική και η αττικίζουσα είναι οι επίσημες γλώσσες) και μέχρι τον 18ο. Λαμβάνοντας υπόψη τις επιρροές από άλλες ξένες γλώσσες και το πολύ σημαντικό γεγονός ότι την ίδια περίοδο στην δυτική Ευρώπη συμβαίνει κάτι αντίστοιχο, δηλαδή εξελίσσονται και καθιερώνονται οι επιχώριες γλώσσες ως επίσημες ανάλογα με την κυρίαρχη διάλεκτο ή αλλους παράγοντες, καταλαβαίνεις ότι το πλαίσιο είναι ευρύτερο και όχι δική μας ιδιαιτερότητα.
3. Αναφέρεσαι στην Ευρώπη του παρελθόντος έχοντας στο μυαλό σου την σημερινή.
Θεωρείς πως η Ευρώπη του Καρλομάγνου ή των σταυροφοριών (η λεγόμενη Χριστιανικη Ευρώπη, ένας μακρινός πρόγονος της Ευρωπαϊκής Ενωσης) οι λαοί της είχαν συναίσθηση κοινής ταυτότητας, πολιτισμου κλπ; Ούτε η Γαλλική Επανάσταση διαμόρφωσε κοινή ταυτότητα. Ούτε οι Τέχνες από μόνες τους. Αν υπήρχε αυτή η ταυτότητα, το κοινό ιστορικό παρελθόν, αν είχε ενσαρκωθεί σε κάποια πολιτικη οντότητα (το μέγα ζητούμενο άλλωστε) σίγουρα δεν θα είχαμε γνωρίσει την φρίκη 2 παγκοσμίων πολέμων ούτε θα μας χώριζαν εθνικές διαφορές.
Σε όλη αυτή την εξέλιξη βέβαια η Ελλάδα είναι απούσα, είναι τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ακολουθεί το δικό της πεπρωμένο. Οταν αναφερόμαστε στην Ευρωπαϊκη ταυτότητα, συνείδηση, ιθαγένεια (νέος όρος, μετα-Μάαστριχτ) αναφερόμαστε σε ό,τι συνέβη μετά το 1945. Σε όλες αυτές τις μεγαλειώδεις προσπάθειες των Ευρωπαίων να υπερβούν τα εθνικά, ιδεολογικά, οικονομικά, πολιτικά σύνορα (συμβολικά και πραγματικά) και να συνεργαστούν ώστε να δημιουργήσουν την Ευρωπαϊκη Ενωση, δηλαδή μια νέα πολιτική οντότητα.
Παρεμπιπτόντως, Αναγέννηση, Μπαρόκ, Κλασικισμός, αποτελούν μέρος του ευρωπαϊκού πολιτισμού, αλλά δεν είναι καθολικά φαινόμενα. Ούτε εμφανίζονται σε όλες τις χώρες, ούτε τα ίδια χαρακτηριστικά έχουν, ούτε χρονικά συμπίπτουν, ειδικά η Αναγέννηση (η Γαλλία δεν γνωρίζει Αναγέννηση, η Αγγλία Μπαρόκ, νομίζω και η Ολλανδία). Ο Τσέχος και ειδικότερα ο Βοημός δεν ξέρω αν θεωρεί τον εαυτό του μέρος της κοινής κουλτούρας. Αλλοτε Γερμανός, άλλοτε Αυστριακός, άλλοτε Τσέχοσλοβάκος ή Σλάβος μέχρι και διαμελισμένος από το 1939-45, απέκτησε εθνικη ταυτότητα μόλις το 1918 (κατά το γαλλικό πρότυπο!) Για την ακρίβεια, ο Τσέχος είναι Βοημός, ο Βοημος όμως όχι απαραίτητα. Τσεχοσλοβακία, Μοραβία, Σιλεσία ως βιοτεχνικά κέντρα ήταν ανέκαθεν επίδικα των Γερμανικών κρατιδίων και η μειοψηφία των Τσέχων άλλωστε είναι γερμανικής καταγωγής. Συνεπώς, μπορούμε να πούμε ότι η Ελλάδα δεν ανήκει στην " κοινή ευρωπαϊκη κουλτούρα" άρα ΄δεν έχει διαμορφώσει ευρωπαϊκή ταυτότητα;;;;;
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Αγαπητή μου kplani,
Δεν υποστήριξα πουθενά ότι οι ¶ραβες αγόραζαν χειρόγραφα από το Βυζάντιο από χόμπυ και μάλιστα ότι αυτό αποτελεί τρέχουσα επιστημονική θέση. Ειλικρινά δεν κατάλαβα πως έφτασες σ' αυτό το συμπέρασμα απ' αυτά που είπα. Επίσης, αν διαβάσεις πιο προσεχτικά τα ποστ μου, θα δεις ότι δεν υποστήριξα πουθενά ότι το Βυζάντιο έδωσε την δίψα για μάθηση είτε στους ¶ραβες είτε στην Δύση. Αυτό που είπα είναι ότι το Βυζάντιο έδωσε, τόσο στους ¶ραβες όσο και στην Δύση, τα αρχαία ελληνικά κείμενα, τα οποία συντήρησε και πολλή και καλή φιλολογική δουλειά που ήταν καίρια για την ερμηνεία και την κατανόηση αυτών των κειμένων. Ακόμα, οι βυζαντινοί λόγιοι χρησίμευσαν ως δάσκαλοι των ελληνικών για να μπορέσουν να διαβάσουν τα κείμενα αυτά στο πρωτότυπο, τόσο οι ¶ραβες όσο και οι δυτικοί. Αυτό αποτελεί τρέχουσα επιστημονική θέση. Ο Πετράρχης, τον οποίο αναφέρεις, πέθανε με το "παράπονο" ότι δεν μπόρεσε να μάθει ελληνικά και τα κείμενα αυτά τα διάβασε μόνο από λατινικές μεταφράσεις. Υποστηρίζεις ότι η εκπαίδευση δεν διακόπηκε γι' αυτό και επιβίωσε. Μα αυτό ακριβώς υποστηρίζω κι εγώ για το Βυζάντιο.
Την εκτίμησή μου για τον αραβικό πολιτισμό την εκφράζω και σε άλλο θρεντ αυτής της ιστοσελίδας. Όμως οι ¶ραβες ήρθαν μόνο σε πρώτη επαφή με τα αρχαιοελληνικά κείμενα και την ελληνική γλώσσα μέσω των Νεστοριανών. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που δείχνουν την εξάρτηση των Αράβων από το Βυζάντιο για τροφοδοσία κειμένων και ερμηνευτικών σχολίων. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η επιστολή του Χαλίφη Μαμούν προς τον αυτοκράτορα Θεόφιλο που του ζητούσε να επιτρέψει στον Λέοντα τον Μαθηματικό να πάει στην Βαγδάτη, τονίζοντας ότι θα το θεωρήσει ως πράξη φιλίας, ότι θα πρροσφέρει αιώνια ειρήνη γι' αυτό και επιπλέον 2,000 λίτρες χρυσού. Συχνά προσκαλούσαν βυζαντινούς λόγιους στα πνευματικά τους κέντρα για να διδάξουν. Λες ότι δεν θεωρείς λογικό να έπαιρναν οι ¶ραβες ελληνικά χειρόγραφα από το Βυζάντιο. Ο Λέων ο Μαθηματικός και οι άλλοι λόγιοι πιστεύεις ότι μιλούσαν αραβικά;
Μπορώ επίσης να σου αναφέρω πολλά παραδείγματα εξαιρετικής φιλογολικής εργασίας των βυζαντινών που χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα για πολλούς αιώνες σε Ανατολή και Δύση. Τα εκτενέστατα και λεπτομερέστατα σχόλια στην Ιλιάδα, την Οδύσσεια και τον Πίνδαρο από τον Αρχιεπίσκοπο Θεσ/νίκης Ευστάθιο, το περίφημο Λεξικό του Σουίδα, τα σχόλια του Αρέθα στον Πλάτωνα (που μπορεί να παραγκωνίστηκε στην Δύση από τον Αριστοτέλη αλλά στο Βυζάντιο όχι).
Λες ότι στα μεσαιωνικά μοναστήρια γινόταν παραγωγή βιβλίων ενώ στο Βυζάντιο δεν συνέβαινε αυτό στην ίδια έκταση. Οι γραφιάδες που αναφέρεις ήταν η μεγαλύτερη επαγγελματική συντεχνία του Βυζαντίου αλλά εργάζονταν κυρίως στις κρατικές υπηρεσίες. Η συντήρηση των αρχαιοελληνικών κειμένων ήταν εργασία κυρίως των μοναχών στα μοναστήρια. Στα μεγάλα μοναστήρια, όπου υπήρχαν και τα σκριπτόρια, υπήρχαν σχολές όπου οι μοναχοί διδάσκονταν και ασκούνταν, ανάμεσα στα άλλα, στην αντιγραφή των χειρογράφων. Οι μοναχοί αυτοί μάλιστα, με την μακρόχρονη ενασχόλησή τους με την αντιγραφή των κειμένων, συνέβαλαν πολύ στην εξέλιξη της ελληνικής γραφής. Ένα παράδειγμα, η αντικατάσταση της μεγαλογράμματης από την μικρογράμματη γραφή (σημαντικό εξελικτικό βήμα της ελληνικής γραφής) εμφανίστηκε πρώτη φορά σε τέτοια χειρόγραφα μοναστηριών.
Η "πρώιμη αναγέννηση" του Βυζαντίου στην οποία αναφέρομαι δεν έχει σχέση με την εποχή των Παλαιολόγων. Ο Ελύτης και ο Σεφέρης μπορεί να εκφράζουν μια ρομαντική θεώρηση της ελληνικής ιστορίας στην ποίησή τους αλλά στα ημερολόγια, επιστολές και πεζά τους κείμενα κάθε άλλο παρά ρομαντικές είναι οι απόψεις τους. Ιδιαίτερα του Σεφέρη που ως διπλωμάτης σε πολύ δύσκολες για τον ελληνισμό εποχές και ως Μικρασιάτης πρόσφυγας ο ίδιος και να ήθελε δεν θα μπορούσε να είναι ρομαντικός.
Η εποχή που χαρακτηρίστηκε ως "βυζαντινός ανθρωπισμός" και "αναγέννηση του ελληνικού πνεύματος και του κλασσικού γούστου" αλλά και ως "δεύτερος χρυσός αιώνας" είναι ο 9ος-11ος αιώνας, που συμπίπτει με την εποχή των Κομνηνών. Λες στο ποστ σου ότι η Αναγέννηση είναι και καλλιτεχνική έκφραση. Σ' αυτήν την περίοδο, η καλλιτεχνική έκφραση του Βυζαντίου απομακρύνθηκε από τα τυπικά θρησκευτικά πρότυπα, ως αποτέλεσμα της εικονοκλαστικής κρίσης, και ξεπέρασε τα όρια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Η ζωγραφική της Santa Maria Antica στην Ρώμη θεωρείται από τα καλύτερα δημιουργήματα αυτής της βυζαντινής αναγέννησης. Και σ' αυτή την περίοδο έρχονται πολλοί δυτικοί στο Βυζάντιο για να σπουδάσουν και να γνωρίσουν τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό.
Λες ότι η Δύση πήρε τα αριστοτελικά και άλλα κείμενα από τους ¶ραβες με τους οποίους βρισκόταν σε διάλογο τον 12ο αιώνα (και αναρωτιέσαι πού βρισκόταν το Βυζάντιο). Αυτό είναι εν μέρει σωστό. Κατ' αρχήν η "εμβληματική μορφή" που αναφέρεις, ο Ακινάτης, είναι ευρέως γνωστό ότι είχε πάρει πολλά από τον βυζαντινό λόγιο Ιωάννη Δαμασκινό. Επίσης, η Δύση είχε ήδη την ευκαιρία να έρθει σε άμεση επαφή με τα ελληνικά πρωτότυπα κείμενα στην Κάτω Ιταλία και Σικελία όπου ο ελληνισμός βρισκόταν τότε σε μεγάλη άνθιση. Ακόμα, υπήρχε και η επαφή με το Βυζάντιο.
Ιδιαίτερα με τις Σταυροφορίες, υπήρξε πολύ μεγάλη και καθοριστική επαφή των δυτικών με το Βυζάντιο. Μέχρι τον 14ο αιώνα, οι δυτικοί λόγιοι μάθαιναν Ελληνικά και προμηθεύονταν χειρόγραφα και φιλολογικές μελέτες από το Βυζάντιο. Όταν η Βυζαντινή αυτοκρατορία άρχισε να υποχωρεί μπροστά στην επέλαση των Τούρκων, άρχισε η μετανάστευση των Βυζαντινών λογίων στην Δύση που ολοκληρώθηκε το 1453. Οι λόγιοι αυτοί πήραν μαζί τους πολλά χειρόγραφα που δεν υπήρχαν ακόμα στην Δύση και εκεί δίδαξαν τα Ελληνικά και πρόσφεραν την φιλολογική τους εμπειρία για την κατανόηση των αρχαιοελληνικών κειμένων, ανοίγοντας νέους ορίζοντες.
Ως παράδειγμα να αναφέρω μόνο τον Βησσαρίωνα, που μετά τον θάνατό του χάρισε την τεράστια βιβλιοθήκη του στην πόλη της Βενετίας και η οποία αποτέλεσε την βάση της δημιουργίας της μεγάλης βιβλιοθήκης του Αγίου Μάρκου.
Λες ακόμα ότι η θρησκοληψία της Δύσης είναι ιστορικό αποκύημα. Ωραία. Μπορείς να αφήσεις, αν θέλεις, τα ιστορικά βιβλία και να επισκεφτείς, σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, μοναστήρια και θρησκευτικούς χώρους με φυλακές και χώρους βασανιστηρίων όπου βασανίζονταν μέχρι θανάτου άνθρωποι επειδή αμφισβητούσαν την πίστη τους. Μπορείς ακόμα να διαβάσεις τα πρακτικά από δίκες της Ιεράς Εξέτασης και να δεις το κλίμα θρησκευτικής τρομοκρατίας που έσπειρε η παπική εκκλησία. Τέτοια εικόνα δεν θα δεις στο Βυζάντιο. Μ' αυτή την έννοια είπα ότι ο ελληνισμός δεν έζησε τον μεσαίωνα όπως η δυτική Ευρώπη.
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Αγαπητή kplani
Επέτρεψε μου λίγο καταρχήν να ρωτήσω γιατί πιστεύεις ότι έχω μπερδευτεί... Είναι ένα σχόλιο που με παραξένεψε...
Επί των σχολίων σου...
1. Καταρχήν η σπείρα θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να περιέχει και την έννοια του άλματος... Αλλά και αν όχι, τα άλματα είναι μία μόνο από τις ερμηνείες της ιστορίας, δεν είναι η μόνη. Η Κίνα για παράδειγμα είναι ένας πολιτισμός που δεν έκανε ποτέ στην ιστορία του άλματα, βάδιζε πάντα αργά και σταθερά κι όμως έχει εξελιχθεί ιδιαίτερα μέχρι σήμερα. Η άποψη του άλματος είναι κυρίως δυτική, δεν είναι απαραιτήτως ακριβής και πιστεύω εξαρτάται από την κουλτούρα κατά πόσον έχει εφαρμογή.
2. Για το Διγενή είπα ότι δε θέλω να επεκταθώ αλλά βλέπω κάνεις εκτενή περιγραφή του θεσμού. Προς τι; Μας χρειάζεται στο προκείμενο;. Νομίζω ότι εξήγησα με το παράδειγμα του Αρθούρου ότι δε μας ενδιαφέρει η υπόθεση του έργου, αλλά η γλώσσα. Και σε τι σχετίζεται αυτό που λες ότι και οι άλλες χώρες διαμόρφωναν γλώσσα; Αναιρεί αυτό το γεγονός της εμφάνισης της γλώσσας; Κάπου το πας, αλλά δε σε πιάνω.
3. Για το θέμα της Ευρωπαϊκής Κουλτούρας θα ήθελα να ρωτήσω γιατί θα πρέπει το παρελθόν και το μέλλον να διαχωρίζονται; Το παρελθόν ζει μέσα μας. Έχεις την εντύπωση ότι οι Ευρωπαίοι δε θυμούνται τις σταυροφορίες όταν καλούνται να αποδεχτούν την Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Η ταυτότητα είναι κάτι που χτίζεται προοδευτικά. Δεν υπάρχει εξαρχής. Και δεν είναι και μονοδιάστατη τολμώ να πω. Μέσα σε ένα έθνος μπορεί να υπάρχουν ανταγωνιστικές κουλτούρες. Οι διεθνιστές κι οι απομονωτικοί. Το έθνος δεν είναι κάτι που έχει πάνω του μία ταμπελίτσα, είναι μία διαρκής διαδικασία, ζωντανή, που αλλάζει αλλά και μένει ίδιο σε κάποια πράγματα και μετά πάλι αλλάζει. Τα έθνη δε γεννιούνται από την αρχή ως έθνη, σχηματίζονται από τις ιστορικές συνθήκες. Η Ευρωπαϊκή συνείδηση πέρασε διάφορες φάσεις και διαμορφώθηκε κυρίως με βάση το αντίπαλο δέος. Στην τελευταία της έκδοση μετά τους δύο τους παγκόσμιους πολέμους πήρε τη σημερινή της μορφή, έχεις δίκιο, αλλά αυτό τι σημαίνει; Κι οι αρχαίοι Έλληνες εμφάνισαν κοινή συνείδηση κυρίως όταν αντιμετώπισαν τους Πέρσες. Αλλά βασίστηκαν σε κάτι που προϋπήρχε. Κοινή θρησκεία, κοινή καταγωγή. Πάντα υπάρχουν γεγονότα που φέρνουν μαζί τους ανθρώπους και τους κάνουν να θέλουν να ενισχύσουν την κοινή τους κουλτούρα. Όταν εμφανίζεται το ερέθισμα, τότε θυμούνται τα κοινά τους σημεία και τα ενισχύουν.
4. Όσο για την Ελλάδα δεν έχω τη γνώμη ότι ήταν απούσα. Είναι μία λογική αυτή που τη μαθαίνουμε στα βιβλία, αλλά νομίζω είναι και λίγο η γνωστή λογική της Ψωροκώσταινας. Δεν ξέρω γιατί πρέπει να νιώθουμε υποδεέστεροι που δεν είχαμε ποτέ μας φεουδαρχία. Ούτε Εκκλησία να πουλάει συγχωροχάρτια. Αλλά ακόμα κι έτσι να το πάρουμε ήδη από την εποχή του Φεραίου γίνεται κουβέντα για ανασύσταση πολυεθνικού κράτους στα Βαλκάνια και έρχεται σε διαλεκτική σχέση με τη δίψα για εθνικό κράτος που έρχεται ως άνεμος από την Ευρώπη. Αλλά και η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είναι κάτι αποκομμένο από τον κόσμο. Όταν γίνεται η Επανάσταση ήδη έχει εδώ καιρό Γάλλους συμβούλους κάνει εμπόριο με τους ξένους και προσπαθεί να εκσυγχρονιστεί. Γενικά δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να βάλουμε διαχωριστικές γραμμές στα πράγματα και ταμπέλες και να χαρακτηρίζουμε το άλφα πρόοδο και το βήτα οπισθοδρομικό. Ανέκαθεν υπήρχαν διαφορετικές κουλτούρες στην περιοχή οι οποίες πάντοντε περνούσαν από οσμώσεις. Η ιστορία δεν κινείται με χρονολογίες, κινείται με σταδιακά processes και οι κουλτούρες αναπτύσσονται αλλά δανείζονται και η μία από την άλλη.
5. Στην τελευταία παράγραφο μου δημιουργείται λίγο η αίσθηση ότι με ρωτάς. Δεν μπορώ να απαντήσω πέρα από την προσωπική μου εμπειρία της Γερμανικής Σχολής που σπούδασα στο Γυμνάσιο και το Λύκειο. Η άποψη μου είναι ότι υπάρχει η ευρωπαίκή κουλτούρα ως συνειδητό βίωμα σε πολλούς από τους ξένους, τουλάχιστον αυτούς που γνώρισα εγώ. Εϊμαι σίγουρος ότι θα υπάρχουν κι άλλοι που δε θα αισθάνονται έτσι. Αλλά τι να κάνουμε. Κι εδώ στην Ελλάδα υπάρχουν Έλληνες που λένε ότι είναι "Μακεδόνες". Το πώς αισθάνεται κανείς δεν μπορείς να του το επιβάλλεις. Δεν ξέρω γιατί ψάχνεις απόλυτες αλήθειες. Τι σημαίνει ότι Μπαρόκ δε γνώρισε η Αγγλία; Ο Χαίντελ που ζούσε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του. Στο Λονδίνο δε ζούσε; Αναγγένηση, Μπαρόκ, όλα τα βλέπεις σα χρονολογίες, δεν είναι έτσι η ιστορία. Η ιστορία είναι η κουλτούρα, το καθημερινό βίωμα. Ο Γάλλος δεν έβαζε στο σπίτι του Μιχαήλ ¶γγελο; Τον άφηνε απέξω επειδή δεν ήταν της εποχής του; Εμείς δεν έχουμε πάρει τον καφέ από τους Τούρκους; Τι σημαίνει αυτό; Δεν έχει γίνει μέρος της κουλτούρας μας έστω και εκ των υστέρων; Δεν τον λέμε πια ελληνικό καφέ;
-
Re: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ… Ο ΜΥΘΟΣ της Ανατολής... Το όνειρο της Δύσης
Πραγματικά, είναι πολύ ενθαρρυντικό, να απαντούμε τέτοιου είδους άρθρα -και μάλιστα τόσο εμπεριστατωμένα- σε διαδικτυακούς τόπους μη σχετικούς με το εν λόγω αντικείμενο. Βέβαια, ίσως χρειαζόταν μια περισσότερη έμφαση στον ιδιαίτερα αντιφατικό και αμφιλεγόμενο χαρακτήρα αυτού του καρκίνου, όπως τον χαρακτηρίζει η αστρολογική παράδοση. Συγκεκριμένα:
1. Είναι πολύ ενδιαφέρον να δούμε τη στενή σχέση που είχε ο Αλέξανδρος με τη μητέρα του απόρροια της οποίας ήταν η εχθρική στάση απέναντι στον πατέρα του, ιδίως όταν ο Φίλιππος παντρεύτηκε την Κλεοπάτρα (σημειωτέον ότι μετά τη δολοφονία του Φιλίππου από τον Παυσανία με τον οποίο ο Μακεδόνας βασιλιάς διατηρούσε ερωτικό δεσμό, σύμφωνα με κάποιους ιστορικούς, πολλοί καταλόγισαν στον Αλέξανδρο το θάνατο απογόνων και συγγενών του Φιλίππου). Αποτέλεσμα της σχέσης του με το Φίλιππο, συνεπικουρούμενο από τις δολοπλοκίες τις Ολυμπιάδας, ήταν η διαμόρφωση μιας πεποίθησης ότι είναι γιός του ¶μμωνα-Δία. Ως εκ τούτου, άρχισε να πλανάται η φήμη ότι ο Αλέξανδρος ήταν νόθος, κάτι που οδήγησε στη δολοφονία του Κλείτου, του συντρόφου που τον έσωσε στη μάχη στα Γαυγάμηλα, αλλά και άλλων που αμφισβητούσαν είτε τη θεική του καταγωγή είτε το βασιλικό του δικαίωμα είτε ακόμα και τις φιλοβαρβαρικές του τάσεις.
2. Η εχθρικότητα που επέσυρε στους Έλληνες και ιδιαίτερα στους Μακεδόνες στρατιώτες του υιοθετώντας βαρβαρική στάση συνέτεινε τα μέγιστα στην εκδήλωση ανταρσιών, όπως στη περίπτωση της εξέγερσης στον Όπη
3. Σημειωτέον ότι μέσα στις δολοφονίες που διέπραξε, για να διατηρήσει τα κεκτημένα του, συγκαταλέγεται και αυτή του ανιψιού του Αριστοτέλη, Κλεισθένη (αν θυμάμαι καλά το όνομα, γιατί γράφω από μνήμης)
3. Οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις που διατηρούσε με κάποιους στενούς συντρόφους του -για να προλάβω όσους σοβαροφανείς πρόκειται να σοκαριστούν, η ομοφυλοφιλία στην αρχαία Ελλάδα και ιδιαίτερα στη μακεδονική αυλή ήταν γεγονός μεμαρτυρημένο, συνιστά ακανθώδες ζήτημα που ελάχιστοι τολμούν να θίξουν. κ.τ.λ.
Με λίγα λόγια, ο Αλέξανδρος ήταν μια καθαρά καρκινική μορφή που πάντα παρέπαιε προς δύο κατευθύνσεις, είχε δύο εαυτούς. Κανείς δεν αμφισβητεί το στρατηλάτη, το στρατηγό, τον οραματιστή, τον ηγέτη κ.τ.λ. Κανείς δεν ξεχνά, όμως, και τον τύραννο, το φιλόδοξο, τον εγωιστή. Αλίμονο αν μια τόσο ελκυστική φιγούρα είχε μόνο καλά στοιχεία! θα ήταν βαρετή και γι' αυτό θα έπαυε να είναι ελκυστική!!!!
Θα ήθελα να πω κι άλλα...αλλά τι να πρωτοθυμηθώ...Γι' αυτό είναι ΜΕΓΑΣ...Γι' αυτό είναι Αλέξανδρος...
Ευχαριστώ που μου δώσατε την ευκαιρία να μιλήσω γι' αυτόν...
Βασική Ιστοριογραφία:
1. Αρριανού Αλεξάνδρου Ανάβασις
2. Πλουτάρχου, Βίος Αλεξάνδρου
3. Διοδώρου Σικελιώτου, Ιστορική Βιβλιοθήκη
4. Livii Historia
5. Curtius Rufus
6. Για το μυθιστορηματικό Αλέξανδρο βλ. Διήγησις Ψευδοκαλλισθένη