Βασιλης Παπαδολιας
07-10-2011, 08:03 PM
Μέρος 1ο: Κατευθύνσεις και Στοιχεία
Η Κινέζικη Αστρολογία, αν και έχει ιστορία αρκετών χιλιάδων χρόνων, παραμένει ως επί το πλείστον άγνωστη στο δυτικό αναγνώστη. Τα περισσότερα βιβλία που ασχολούνται με αυτήν αναφέρονται κυρίως στους δώδεκα ετήσιους αστερισμούς της με μία σύντομη αναφορά στις ιδιότητες των πέντε στοιχείων και δεν εμβαθύνουν περισσότερο στον τρόπο λειτουργίας της. Ακόμα περισσότερο δε γίνεται κάποια εμβάθυνση στις έννοιες και τις μεθόδους που διέπουν την κινεζική αστρολογία και φιλοσοφία.
Η χρήση του αριθμού πέντε για παράδειγμα είναι ένα κομβικό σημείο στα συστήματα πρόβλεψης της κινεζικής παράδοσης. Στην παράδοση αυτή δε θα βρούμε πολλές αναφορές στους αριθμούς τέσσερα, επτά και δώδεκα, που διατρέχουν τη δυτική αλλά και την ινδική εσωτερική και αστρολογική παράδοση. Η βάση των αριθμών αυτών στο δυτικό εσωτεριστικό σύστημα είναι ως γνωστόν ο αριθμός τέσσερα, ο αριθμός της δομής και της κατηγοριοποίησης των πραγμάτων. Ο αριθμός αυτός συνδυαζόμενος με το τρία δίνει προσθετικά τον αριθμό επτά και πολλαπλασιαστικά τον αριθμό δώδεκα (για όσους έχουν ασχοληθεί με τα εσωτερικά συστήματα η χρήση του τρία συν τέσσερα ίσον επτά δε θα είναι κάτι άγνωστο σαν αναφορά στη δομή των ενεργειακών σωμάτων του ανθρώπου)
Στο κινεζικό σύστημα όμως η χρήση του αριθμού τέσσερα (αλλά και του επτά) απουσιάζει επιμελώς από τις περισσότερες εσωτερικές αναφορές. Αντ' αυτού αναδύεται συμβολικά σε όλες τις αναφορές η χρήση του αριθμού πέντε, που με τη σειρά της απουσιάζει συστηματικά από τις δυτικές παραδόσεις. Ίσως αυτό κάτι να σημαίνει για τις καταβολές των ασιατικών λαών ή για τα φυλετικά αρχέτυπα που αυτοί έχουν δημιουργήσει, αρχέτυπα από τα οποία απουσιάζουν δομές ιεραρχικές (επτά επίπεδα του ανθρώπου, επτά ιεραρχίες αγγέλων, επτά ιεροί πλανήτες) αλλά και δομές της φύσης (τα τέσσερα στοιχεία, οι τέσσερις ανθρώπινοι τύποι, οι τέσσερις λειτουργίες της συνείδησης).
Αντίθετα σημείο αναφοράς σε αυτή την παράδοση είναι η ισορροπία. Ισορροπία που εξασφαλίζεται με την προσθήκη ενός πέμπτου στοιχείου, που εξισορροπεί τα άλλα τέσσερα. Στοιχείο που επιφορτίζεται με την ευθύνη να απορροφά τους κραδασμούς των άλλων στοιχείων, ώστε να μειώνονται οι απευθείας μεταξύ τους δυαδικές συγκρούσεις. Το πέμπτο Στοιχείο επιδιώκει την ακινησία του συστήματος και την επίτευξη της αδράνειας και της ηρεμίας. Σκοπός του συστήματος γίνεται η διαιώνιση και η διατήρηση αντί της επέκτασης και της προόδου που επιδιώκει ο δυτικός άνθρωπος. Είναι χαρακτηριστικές οι αξίες αυτές ακόμα και στο χώρο της πολιτικής στην Ανατολική Ασία, όπως θα δούμε και στην ανάλυση των κατευθύνσεων πιο κάτω.
Τα πέντε σημεία του Ορίζοντα
Βασική σε όλες τις παραλλαγές συστημάτων πρόβλεψης στην κινεζική παράδοση είναι η σημασία των πέντε σημείων του ορίζοντα. Τα πέντε σημεία ορίζουν πέντε κατευθύνσεις προσανατολισμού, οι οποίες περιέχουν ένα βαθύτερο συμβολισμό, χωρίς την επεξήγηση του οποίου είναι δύσκολο έως αδύνατο να ερμηνευτεί σωστά ένα κινέζικο ωροσκόπιο. Οι κατευθύνσεις αυτές συνδέονται συμβολικά με άλλα στοιχεία της κινεζικής φιλοσοφίας, που κι αυτά χαρακτηρίζονται από τις ιδιότητες του αριθμού πέντε. Τα πέντε Στοιχεία, οι πέντε Πλανήτες (στην κινεζική παράδοση η Σελήνη κι ο Ήλιος δε θεωρούνται τέτοιοι) και οι πέντε αισθήσεις μας είναι μερικά από αυτά τα στοιχεία.
Στην ερμηνεία του ωροσκοπίου οι κατευθύνσεις παίζουν συχνά το ρόλο των ζωδίων, όπως αυτά λειτουργούν στη δυτική παράδοση. Και - για να το σκεφτούμε καλύτερα – τι ακριβώς συνιστούν τα ζώδια στη δυτική παράδοση; Είναι αστερισμοί; Όχι, βέβαια, τουλάχιστον στο δυτικό σύστημα αναφοράς. Είναι τμήματα του Ουρανού και πιο συγκεκριμένα τμήματα της εκλειπτικής πάνω στην οποία βασίζεται το δυτικό σύστημα ερμηνείας της αστρολογίας. Έτσι και στην κινεζική παράδοση οι κατευθύνσεις είναι στην πραγματικότητα τμήματα του Ουράνιου Θόλου. Και η παρουσία πλανητών ή αστερισμών στα τμήματα αυτά ερμηνεύεται με παρόμοιο τρόπο όπως η παρουσία πλανητών στα ζώδια της δυτικής αστρολογίας.
Η παρουσίαση των κατευθύνσεων ξεκινάει συνήθως από το σημείο του Νότου. Ο Νότος συνδέεται στην ανατολική παράδοση της Κίνας με το ζωοδότη Ήλιο. Η σύνδεση αυτή έχει προκύψει στη διάρκεια των αιώνων από τις καθημερινές παρατηρήσεις που έδειχναν τον Ήλιο να είναι διαρκώς παρών στον Ουρανό στην πλευρά του Νότου και να ανεβαίνει το καλοκαίρι προς το Βορρά, χωρίς όμως να καταφέρνει ποτέ να τον φτάνει. Έτσι, κατά παράδοση ο Νότος συνδέεται με τον Ήλιο και ο Βορράς με την απουσία αυτού.
Ο Ήλιος είναι ισχυρός το καλοκαίρι κι έτσι ο Νότος συνδέεται με αυτή την εποχή. Συνδέεται επίσης με το Στοιχείο της Φωτιάς και το κόκκινο χρώμα. Όταν ο Νότος εμφανίζεται υπερβολικά σε μία πρόβλεψη, τότε γίνεται αναφορά σε φωτιές, ξηρασίες ή άλλου τέτοιου τύπου καταστροφές.
Ο Βορράς αντιπροσωπεύει το ψύχος και την υγρασία. Συνδέεται με την απουσία του Ήλιου και την παρουσία του Στοιχείου του Νερού. Η εποχή του είναι ο χειμώνας και χαρακτηριστικό του η στέρηση και η πείνα – σε αντίθεση με την αφθονία που χαρακτηρίζει το καλοκαίρι. Χρώμα του το μαύρο (που δε δείχνει όμως το θάνατο, αλλά την παντελή απουσία φωτός) και η παρουσία του σε ένα ωροσκόπιο ή μία πρόβλεψη δείχνει συνήθως δυσμένεια και εχθρούς, ενώ η παρουσία του Νότου δείχνει την υποστήριξη, την ευμένεια και τους φίλους.
Η Ανατολή είναι η τρίτη από τις πέντε κατευθύνσεις και είναι το σημείο που εμφανίζεται καθημερινά ο Ήλιος. Ως τέτοιο σημείο συνδέεται συμβολικά με το νέο ξεκίνημα, την αρχή της ημέρας και την εποχή της άνοιξης. Συνδέεται επίσης με την τύχη, την ανάπτυξη και το Στοιχείο του Ξύλου, που συμβολίζει την προσωπική ανάπτυξη, τη ζωτική ενέργεια και την εξέλιξη της ζωής. Χρώμα της ανατολής είναι το γαλαζοπράσινο και, όταν εμφανίζεται υπερβολικά σε ένα ωροσκόπιο, αυτό ερμηνεύεται σαν υπερβολική έμφαση στον εαυτό και έλλειψη αντικειμενικότητας.
Η Δύση είναι το σημείο που ο Ήλιος αποχωρεί από τον ορίζοντα. Συνδέεται με το φθινόπωρο και τη συγκομιδή αλλά και με την προετοιμασία για το χειμώνα. Είναι μία εποχή που ο άνθρωπος βασίζεται περισσότερο στις τεχνολογίες παρά στη ζωτική ορμή της φύσης, που αρχίζει να εξαντλείται. Κατ΄ επέκταση βασίζεται και περισσότερο στους άλλους, παρά στις δικές του δυνάμεις. Για τη συγκομιδή χρειάζονται εργαλεία αλλά και εργατικά χέρια και για το χειμώνα που έρχεται χρειάζεται παραγωγή τροφής, που θα συντηρηθεί κατάλληλα μέχρι τις δύσκολες εποχές.
Για την κινεζική παράδοση αυτή είναι η εποχή του Μετάλλου, η εποχή της αντικειμενικότητας, των αντιθέσεων, των ανταγωνισμών (για τη μοιρασιά) και γενικά για την αντιμετώπιση του Άλλου. Το χρώμα της εποχής είναι το λευκό, που στην κινεζική παράδοση είναι το χρώμα του θανάτου (και όχι της αγνότητας).
Η τελευταία κατεύθυνση είναι η κατεύθυνση του Κέντρου. Το Κέντρο στην κινεζική παράδοση έχει ένα ισχυρό συμβολισμό, καθώς ισορροπεί τις τέσσερις κατευθύνσεις. Είναι αμετακίνητο, αδρανές, ακλόνητο, αντιστέκεται στις πιέσεις και χαλιναγωγεί τα πάθη. Αποτρέπει τη διάλυση του κόσμου, δημιουργεί αντιστάσεις στις φυγόκεντρες τάσεις και διατηρεί την ενότητα της οικογένειας, του κράτους και της κοινωνίας. Συνδέεται με το Στοιχείο της Γης, τη γη και την ιδιοκτησία. Χρώμα του είναι το κίτρινο και εποχή του είναι η Μέση Εποχή, που παρεμβάλλεται (τεχνητά για όσους ασκούν κριτική στο κινεζικό σύστημα) μεταξύ καλοκαιριού και φθινοπώρου.
Αστρονομικά οι πέντε κατευθύνσεις συνδέονται με συγκεκριμένα μέρη του ουράνιου στερεώματος.
Το Κέντρο είναι η περιοχή του Ουρανού που τα άστρα κάνουν μία πλήρη περιστροφή μέσα στην ημέρα, χωρίς να εξαφανίζονται καθόλου από τον Ουρανό κατά τη διάρκεια αυτής. Η περιοχή αυτή βρίσκεται μπροστά και προς τα πάνω καθώς κοιτάμε τον ορίζοντα, έχοντας στα δεξιά την ανατολή.
Ο Νότος είναι η περιοχή που βρίσκεται πάνω από το κεφάλι μας και συνεχίζεται προς τα πίσω (θυμηθείτε ότι έχουμε δεξιά την ανατολή κι ότι ο στεκόμαστε πάνω σε μία καμπύλη επιφάνεια).
Ο Βορράς είναι η περιοχή του Ουρανού που βρίσκεται μπροστά μας αλλά δε τη βλέπουμε γιατί μεσολαβεί η καμπυλότητα του πλανήτη (σα να έχουμε μπροστά μας ένα βουνό και πίσω από αυτό να βρίσκεται ο Βορράς).
Η Ανατολή είναι στα δεξιά μας από κει που βγαίνει ο Ήλιος και καταλαμβάνει και το αντίστοιχο κομμάτι του Ουρανού.
Η Δύση είναι στα αριστερά μας από κει που δύει ο Ήλιος και καταλαμβάνει και αυτή το αντίστοιχο κομμάτι του Ουρανού.
Οι πέντε αυτές κατευθύνσεις συνδέονται μεταξύ άλλων συμβολικά με τα πέντε Στοιχεία αλλά με τους πέντε Πλανήτες όπως θα δούμε και στη συνέχεια παρακάτω. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ωστόσο το πώς δομούν οι πέντε κατευθύνσεις ένα γενέθλιο χάρτη ή ένα χάρτη πρόβλεψης του ουρανού. Όσοι από μας γνωρίζουμε το feng shui δε θα παρεξευτούμε αν μάθουμε για τα οκτώ ανάκτορα του Ουρανού. Στο παρακάτω σχήμα βλέπουμε πώς οι πέντε κατευθύνσεις σε συνδυασμό με τέσσερις ενδιάμεσες σχηματίζουν ένα γενέθλιο χάρτη. Η δόμηση θυμίζει έντονα σύστημα οικοθεσίας και σχεδιασμό ωροσκοπίου κατά τη μεσαιωνική μέθοδο, όπου ο χάρτης ήταν τετράγωνος.
http://myhoroscope.gr/articles/images/chi1vas.gif
Τα πέντε Στοιχεία
Αντίστοιχα των πέντε κατευθύνσεων του Ουρανού στην κινεζική παράδοση είναι τα πέντε Στοιχεία. Τα πέντε Στοιχεία περιέχουν ένα πλήθος συμβολισμών, που συνδέεται με το χαρακτήρα του ανθρώπου, τις επαγγελματικές του ασχολίες και τη δομή της ίδιας της κοινωνίας. Η κινεζική παράδοση πιστεύει μεταξύ άλλων ότι κάθε Στοιχείο αντιστοιχεί και σε μία κοινωνική τάξη. Έτσι το Στοιχείο της Φωτιάς αντιστοιχεί στην τάξη της Διοίκησης και στα Στελέχη, το Στοιχείο του Νερού στους Ποιητές τους Διανοούμενους και τους Αφιερωμένους στην Εσωτερική Αναζήτηση, το Στοιχείο του Ξύλου στους Καλλιτέχνες, τους Βιολόγους και όσους ασχολούνται με τη ζωή, το Στοιχείο Μετάλλου με τους Μηχανικούς, τους Τεχνικούς Επιστήμονες, και τους Τεχνίτες και το Στοιχείο της Γης με τους Αγρότες και τους απλούς εργάτες που δε χειρίζεται πολύπλοκες μηχανές).
Κάποιες από τις παραπάνω τάξεις αλλά και άλλες που δεν αναφέραμε συνδυάζουν ιδιότητες από δύο Στοιχεία, ενώ δραστηριοποιούνται σε εποχές που είναι ευνοϊκές για τη δραστηριότητα του Στοιχείου τους. Όπως θα δούμε παρακάτω αυτές οι εποχές δεν είναι μόνο οι εποχές που αντιστοιχούν στο Στοιχείο αλλά και Εποχές που θρέφουν τη δραστηριότητα του Στοιχείου (ενώ άλλες εποχές την εμποδίζουν).
Ας δούμε όμως αναλυτικότερα το χαρακτήρα των ανθρώπων που ανήκουν στα πέντε Στοιχεία.
To Στοιχείο του Ξύλου μας δίνει ένα άνθρωπο που του αρέσει η επαφή με τη φύση, δημιουργικό, αθλητικό, με αγάπη για τη ζωή και τα παιδιά. Ασχολείται με θέματα υγείας και διατροφής, είναι αισιόδοξος, του αρέσει η μεγάλη οικογένεια και έχει την τάση γενικώς να αναπτύσσεται. Μειονέκτημα του ότι βλέπει γενικά τα πράγματα υποκειμενικά και ενδιαφέρεται περισσότερο για ό,τι τον αφορά προσωπικά ή αφορά τους δικούς του ανθρώπους.
Το Στοιχείο της Φωτιάς μας δίνει ένα άνθρωπο ζωηρό, ευκίνητο και επιθετικό. Αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, έχει φιλοδοξίες και του αρέσει να κερδίζει. Είναι δοτικός και γενναιόδωρος αλλά έχει και μειονεκτήματα. Επιδιώκει να προβάλλεται και να ηγείται και επιμένει να γίνεται πάντα αυτό που νομίζει εκείνος. Γίνεται πιεστικός έως καταπιεστικός στις απαιτήσεις του από τους άλλους.
Το Στοιχείο της Γης μας δίνει ένα άνθρωπο σταθερό, αξιόπιστο, πρακτικό, εργάτη της γης ή του εργοστασίου. Είναι άνθρωπος προβλέψιμος, που ο νους του δουλεύει σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις και θέλει αναλυτικές οδηγίες για να φτάσει εκεί που χρειάζεται. Το μυαλό του λειτουργεί απλά, χωρίς περίπλοκους συνειρμούς και πρωτότυπες εμπνεύσεις. Οι αξίες του είναι συντηρητικές και η εξέλιξη αργή αλλά σίγουρη. Μειονέκτημα του η έλλειψη ευστροφίας και μερικές φορές η στενοκεφαλιά.
Το Στοιχείο του Μετάλλου δίνει άνθρωπο στιβαρό, με ισχυρή θέληση, μαθημένο να ξεπερνά τις δυσκολίες και να υπερπηδά τα εμπόδια. Ο άνθρωπος αυτός είναι συνηθισμένος στις αναποδιές και θεωρεί αυτονόητο ότι στη ζωή δεν πρόκειται να του έρθουν τα πράγματα εύκολα. Οι δυσκολίες χτίζουν μέσα του ισχυρή θέληση αλλά και ένα χαρακτήρα υπολογιστικό. Οι δυσκολίες τον κάνουν συνήθως ψυχρό και αποστασιοποιημένο κι αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα του.
Το Στοιχείο του Νερού δίνει άνθρωπο στοχαστικό, προσεκτικό, που αλλάζει και μεταβάλλεται ανάλογα με τις συνθήκες. Είναι άνθρωπος της σκέψης, των ήρεμων τόνων και του διαλόγου. Κατανοεί και υποστηρίζει τους άλλους, αλλά, όταν οι εντάσεις πληθαίνουν απομονώνεται θέλοντας να διατηρήσει την ηρεμία του. Μειονέκτημα του είναι ότι η ζωή του παραμένει συχνά αδρανής, καθώς όλη η ζωή του περιστρέφεται γύρω από αυτό που συμβαίνει μέσα του.
Σχέσεις των Στοιχείων
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι σχέσεις που έχουν τα Στοιχεία μεταξύ τους. Αν στη δυτική αστρολογία χωρίζουμε τα ζώδια σε κατηγορίες στατικές (στοιχεία, ποιότητες) στην κινέζικη αστρολογία τα συνδέουμε μεταξύ τους με σχέσεις περισσότερο δυναμικές. Κάθε Στοιχείο πιστεύεται ότι γίνεται πρώτη ύλη για την παραγωγή ενός άλλου, ενώ παράλληλα λειτουργεί ως εμπόδιο για την υπόσταση ενός τρίτου. Με τον τρόπο αυτό τα Στοιχείο συνδέονται μεταξύ τους σε ένα κύκλο παραγωγής και καταστροφής - κύκλος που μοιάζει κάπως με την ψυχαναλυτική θεώρηση του ζωδιακού κύκλου στη δυτική αστρολογία, όπου κάθε ζώδιο εξελίσσεται στο επόμενο, αλλά και με τις σχέσεις αντιθέσεων των στοιχείων, όταν αυτά εξετάζονται ως ψυχολογικές λειτουργίες.
Με βάση τις σχέσεις παραγωγής το Ξύλο ξοδεύει την ουσία του για να γίνει πρώτη ύλη για την ανάπτυξη της Φωτιάς. Ψυχολογικά αυτό μπορεί π.χ. να σημαίνει ότι ο άνθρωπος που είναι ηγέτης βασίζεται και «χρησιμοποιεί» τους δημιουργικούς ανθρώπους για τη δική του ανάδειξη. Από την άλλη όμως αυτό μπορεί ο δημιουργικός να βρίσκει και ένα στόχο για τη διοχέτευση της δημιουργικότητας του.
Η Φωτιά με τη σειρά της επιμένει και υπερνικά και καταλήγει να καταστρέφει. Η καταστροφή μπορεί να είναι αρνητική, μπορεί να είναι όμως και το τέλος μίας κατάστασης που έπρεπε να τελειώσει. Η Γη απολαμβάνει την ηρεμία που επιτυγχάνεται μετά την καταστροφή. Σε νέες βάσεις μπορεί να χτίσει μία νέα ζωή, χωρίς εξωτερικούς κινδύνους. Η Φωτιά υπηρετεί ως σώμα προστασίας της κοινωνίας τους αδύναμους, που χάρις σε αυτήν οργανώνουν τη ζωή τους εν ειρήνη.
Από την άλλη πλευρά η Γη δίνει την πρώτη ύλη για να αναπτυχθεί στα σπλάχνα της το Μέταλλο. Στα μέτρα των ανθρώπων αυτό μπορεί π.χ. να σημαίνει ότι οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες συχνά χρησιμοποιούν την αφέλεια των απλών ανθρώπων για να ξεπεράσουν τα δικά τους εμπόδια. Από την άλλη όμως οι απλοί άνθρωποι μπορεί να βρίσκουν στο πρόσωπο του Μετάλλου ένα σχέδιο που θα είναι χρήσιμη η εργασία τους.
Το Μέταλλο, όταν αποσυντίθεται διαλύεται σε μόρια και διοχετεύεται μέσα στο Νερό. Η ευφυία των ανθρώπων του Μετάλλου μπολιάζει την εσωτερικότητα των ανθρώπων του Νερού και αναπτύσσει τη σκέψη τους. Οι διανοούμενοι από την άλλη μαθαίνουν να βασίζονται πάνω στους πρακτικούς ανθρώπους για να διάγουν το προσωπικό τους βίο.
Το Νερό με τη σειρά του διαχέεται σε κάθε μορφή ζωής (που συμβολίζεται από το Ξύλο) και υποστηρίζει την ανάπτυξη της. Σε ανθρώπινα επίπεδα, υποστηρίζει ηθικά, κατανοεί, ενισχύει συναισθηματικά και δίνει ξοδεύεται για να στηρίξει την ανάπτυξη της ζωής.
Στη φορά της καταστροφής το Νερό έχει την ικανότητα να μπλοκάρει την έκφραση της Φωτιάς. Η αποστασιοποίηση ξεφουσκώνει τις φιλοδοξίες και η συμπαράσταση το θυμό.
Η Φωτιά λιώνει την υπόσταση του Μετάλλου. Η επιμονή της και το πείσμα της βαίνει ακάθεκτο προς το στόχο. Το Μέταλλο προσπαθεί – εις μάτην – να ξεφύγει με παγίδες και τεχνικές, αλλά οι τεχνικές δε φέρουν κανένα αποτέλεσμα μπροστά στη δύναμη της καθαρής θέλησης. Έτσι το Μέταλλο μαθαίνει να υποτάσσεται στη Φωτιά.
Το Μέταλλο κόβει τη δημιουργικότητα του Ξύλου. Μαθημένο να βλέπει τη ζωή σε δομές, το Μέταλλο περιορίζει τη δημιουργικότητα του Ξύλου, καθώς αυτό αναζητά χώρους επέκτασης και καλλιτεχνικής έκφρασης και ασφυκτιά στην τετράγωνη λογική του Μετάλλου.
Το Ξύλο αναταράσσει τη σταθερότητα της Γης. Η ζωή και οι πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται σε κάθε βήμα αναταράσσει την αδράνεια του απλού ανθρώπου, που θέλει στη ζωή του να είναι όλα γνωστά και επαναλαμβανόμενα.
Η Γη λασπώνει και επιβραδύνει την κίνηση του Νερού. Ο άνθρωπος που έχει περιορισμένους ορίζοντες, δύσκολα αντιλαμβάνεται την εσωτερικότητα και τα ηθικά διλήμματα ενός ανθρώπου στοχαστή. Εκείνος νιώθει να ασφυκτιά καταδικασμένος στην αιώνια ρουτίνα.
Αυτές είναι οι σχέσεις που διέπουν τα Στοιχεία μεταξύ τους όταν τα εξετάζουμε ανά δύο... Στο επόμενο μέρος θα δούμε περισσότερο περίπλοκες σχέσεις μεταξύ των Στοιχείων καθώς και τη σημασία των Πλανητών...
Η Κινέζικη Αστρολογία, αν και έχει ιστορία αρκετών χιλιάδων χρόνων, παραμένει ως επί το πλείστον άγνωστη στο δυτικό αναγνώστη. Τα περισσότερα βιβλία που ασχολούνται με αυτήν αναφέρονται κυρίως στους δώδεκα ετήσιους αστερισμούς της με μία σύντομη αναφορά στις ιδιότητες των πέντε στοιχείων και δεν εμβαθύνουν περισσότερο στον τρόπο λειτουργίας της. Ακόμα περισσότερο δε γίνεται κάποια εμβάθυνση στις έννοιες και τις μεθόδους που διέπουν την κινεζική αστρολογία και φιλοσοφία.
Η χρήση του αριθμού πέντε για παράδειγμα είναι ένα κομβικό σημείο στα συστήματα πρόβλεψης της κινεζικής παράδοσης. Στην παράδοση αυτή δε θα βρούμε πολλές αναφορές στους αριθμούς τέσσερα, επτά και δώδεκα, που διατρέχουν τη δυτική αλλά και την ινδική εσωτερική και αστρολογική παράδοση. Η βάση των αριθμών αυτών στο δυτικό εσωτεριστικό σύστημα είναι ως γνωστόν ο αριθμός τέσσερα, ο αριθμός της δομής και της κατηγοριοποίησης των πραγμάτων. Ο αριθμός αυτός συνδυαζόμενος με το τρία δίνει προσθετικά τον αριθμό επτά και πολλαπλασιαστικά τον αριθμό δώδεκα (για όσους έχουν ασχοληθεί με τα εσωτερικά συστήματα η χρήση του τρία συν τέσσερα ίσον επτά δε θα είναι κάτι άγνωστο σαν αναφορά στη δομή των ενεργειακών σωμάτων του ανθρώπου)
Στο κινεζικό σύστημα όμως η χρήση του αριθμού τέσσερα (αλλά και του επτά) απουσιάζει επιμελώς από τις περισσότερες εσωτερικές αναφορές. Αντ' αυτού αναδύεται συμβολικά σε όλες τις αναφορές η χρήση του αριθμού πέντε, που με τη σειρά της απουσιάζει συστηματικά από τις δυτικές παραδόσεις. Ίσως αυτό κάτι να σημαίνει για τις καταβολές των ασιατικών λαών ή για τα φυλετικά αρχέτυπα που αυτοί έχουν δημιουργήσει, αρχέτυπα από τα οποία απουσιάζουν δομές ιεραρχικές (επτά επίπεδα του ανθρώπου, επτά ιεραρχίες αγγέλων, επτά ιεροί πλανήτες) αλλά και δομές της φύσης (τα τέσσερα στοιχεία, οι τέσσερις ανθρώπινοι τύποι, οι τέσσερις λειτουργίες της συνείδησης).
Αντίθετα σημείο αναφοράς σε αυτή την παράδοση είναι η ισορροπία. Ισορροπία που εξασφαλίζεται με την προσθήκη ενός πέμπτου στοιχείου, που εξισορροπεί τα άλλα τέσσερα. Στοιχείο που επιφορτίζεται με την ευθύνη να απορροφά τους κραδασμούς των άλλων στοιχείων, ώστε να μειώνονται οι απευθείας μεταξύ τους δυαδικές συγκρούσεις. Το πέμπτο Στοιχείο επιδιώκει την ακινησία του συστήματος και την επίτευξη της αδράνειας και της ηρεμίας. Σκοπός του συστήματος γίνεται η διαιώνιση και η διατήρηση αντί της επέκτασης και της προόδου που επιδιώκει ο δυτικός άνθρωπος. Είναι χαρακτηριστικές οι αξίες αυτές ακόμα και στο χώρο της πολιτικής στην Ανατολική Ασία, όπως θα δούμε και στην ανάλυση των κατευθύνσεων πιο κάτω.
Τα πέντε σημεία του Ορίζοντα
Βασική σε όλες τις παραλλαγές συστημάτων πρόβλεψης στην κινεζική παράδοση είναι η σημασία των πέντε σημείων του ορίζοντα. Τα πέντε σημεία ορίζουν πέντε κατευθύνσεις προσανατολισμού, οι οποίες περιέχουν ένα βαθύτερο συμβολισμό, χωρίς την επεξήγηση του οποίου είναι δύσκολο έως αδύνατο να ερμηνευτεί σωστά ένα κινέζικο ωροσκόπιο. Οι κατευθύνσεις αυτές συνδέονται συμβολικά με άλλα στοιχεία της κινεζικής φιλοσοφίας, που κι αυτά χαρακτηρίζονται από τις ιδιότητες του αριθμού πέντε. Τα πέντε Στοιχεία, οι πέντε Πλανήτες (στην κινεζική παράδοση η Σελήνη κι ο Ήλιος δε θεωρούνται τέτοιοι) και οι πέντε αισθήσεις μας είναι μερικά από αυτά τα στοιχεία.
Στην ερμηνεία του ωροσκοπίου οι κατευθύνσεις παίζουν συχνά το ρόλο των ζωδίων, όπως αυτά λειτουργούν στη δυτική παράδοση. Και - για να το σκεφτούμε καλύτερα – τι ακριβώς συνιστούν τα ζώδια στη δυτική παράδοση; Είναι αστερισμοί; Όχι, βέβαια, τουλάχιστον στο δυτικό σύστημα αναφοράς. Είναι τμήματα του Ουρανού και πιο συγκεκριμένα τμήματα της εκλειπτικής πάνω στην οποία βασίζεται το δυτικό σύστημα ερμηνείας της αστρολογίας. Έτσι και στην κινεζική παράδοση οι κατευθύνσεις είναι στην πραγματικότητα τμήματα του Ουράνιου Θόλου. Και η παρουσία πλανητών ή αστερισμών στα τμήματα αυτά ερμηνεύεται με παρόμοιο τρόπο όπως η παρουσία πλανητών στα ζώδια της δυτικής αστρολογίας.
Η παρουσίαση των κατευθύνσεων ξεκινάει συνήθως από το σημείο του Νότου. Ο Νότος συνδέεται στην ανατολική παράδοση της Κίνας με το ζωοδότη Ήλιο. Η σύνδεση αυτή έχει προκύψει στη διάρκεια των αιώνων από τις καθημερινές παρατηρήσεις που έδειχναν τον Ήλιο να είναι διαρκώς παρών στον Ουρανό στην πλευρά του Νότου και να ανεβαίνει το καλοκαίρι προς το Βορρά, χωρίς όμως να καταφέρνει ποτέ να τον φτάνει. Έτσι, κατά παράδοση ο Νότος συνδέεται με τον Ήλιο και ο Βορράς με την απουσία αυτού.
Ο Ήλιος είναι ισχυρός το καλοκαίρι κι έτσι ο Νότος συνδέεται με αυτή την εποχή. Συνδέεται επίσης με το Στοιχείο της Φωτιάς και το κόκκινο χρώμα. Όταν ο Νότος εμφανίζεται υπερβολικά σε μία πρόβλεψη, τότε γίνεται αναφορά σε φωτιές, ξηρασίες ή άλλου τέτοιου τύπου καταστροφές.
Ο Βορράς αντιπροσωπεύει το ψύχος και την υγρασία. Συνδέεται με την απουσία του Ήλιου και την παρουσία του Στοιχείου του Νερού. Η εποχή του είναι ο χειμώνας και χαρακτηριστικό του η στέρηση και η πείνα – σε αντίθεση με την αφθονία που χαρακτηρίζει το καλοκαίρι. Χρώμα του το μαύρο (που δε δείχνει όμως το θάνατο, αλλά την παντελή απουσία φωτός) και η παρουσία του σε ένα ωροσκόπιο ή μία πρόβλεψη δείχνει συνήθως δυσμένεια και εχθρούς, ενώ η παρουσία του Νότου δείχνει την υποστήριξη, την ευμένεια και τους φίλους.
Η Ανατολή είναι η τρίτη από τις πέντε κατευθύνσεις και είναι το σημείο που εμφανίζεται καθημερινά ο Ήλιος. Ως τέτοιο σημείο συνδέεται συμβολικά με το νέο ξεκίνημα, την αρχή της ημέρας και την εποχή της άνοιξης. Συνδέεται επίσης με την τύχη, την ανάπτυξη και το Στοιχείο του Ξύλου, που συμβολίζει την προσωπική ανάπτυξη, τη ζωτική ενέργεια και την εξέλιξη της ζωής. Χρώμα της ανατολής είναι το γαλαζοπράσινο και, όταν εμφανίζεται υπερβολικά σε ένα ωροσκόπιο, αυτό ερμηνεύεται σαν υπερβολική έμφαση στον εαυτό και έλλειψη αντικειμενικότητας.
Η Δύση είναι το σημείο που ο Ήλιος αποχωρεί από τον ορίζοντα. Συνδέεται με το φθινόπωρο και τη συγκομιδή αλλά και με την προετοιμασία για το χειμώνα. Είναι μία εποχή που ο άνθρωπος βασίζεται περισσότερο στις τεχνολογίες παρά στη ζωτική ορμή της φύσης, που αρχίζει να εξαντλείται. Κατ΄ επέκταση βασίζεται και περισσότερο στους άλλους, παρά στις δικές του δυνάμεις. Για τη συγκομιδή χρειάζονται εργαλεία αλλά και εργατικά χέρια και για το χειμώνα που έρχεται χρειάζεται παραγωγή τροφής, που θα συντηρηθεί κατάλληλα μέχρι τις δύσκολες εποχές.
Για την κινεζική παράδοση αυτή είναι η εποχή του Μετάλλου, η εποχή της αντικειμενικότητας, των αντιθέσεων, των ανταγωνισμών (για τη μοιρασιά) και γενικά για την αντιμετώπιση του Άλλου. Το χρώμα της εποχής είναι το λευκό, που στην κινεζική παράδοση είναι το χρώμα του θανάτου (και όχι της αγνότητας).
Η τελευταία κατεύθυνση είναι η κατεύθυνση του Κέντρου. Το Κέντρο στην κινεζική παράδοση έχει ένα ισχυρό συμβολισμό, καθώς ισορροπεί τις τέσσερις κατευθύνσεις. Είναι αμετακίνητο, αδρανές, ακλόνητο, αντιστέκεται στις πιέσεις και χαλιναγωγεί τα πάθη. Αποτρέπει τη διάλυση του κόσμου, δημιουργεί αντιστάσεις στις φυγόκεντρες τάσεις και διατηρεί την ενότητα της οικογένειας, του κράτους και της κοινωνίας. Συνδέεται με το Στοιχείο της Γης, τη γη και την ιδιοκτησία. Χρώμα του είναι το κίτρινο και εποχή του είναι η Μέση Εποχή, που παρεμβάλλεται (τεχνητά για όσους ασκούν κριτική στο κινεζικό σύστημα) μεταξύ καλοκαιριού και φθινοπώρου.
Αστρονομικά οι πέντε κατευθύνσεις συνδέονται με συγκεκριμένα μέρη του ουράνιου στερεώματος.
Το Κέντρο είναι η περιοχή του Ουρανού που τα άστρα κάνουν μία πλήρη περιστροφή μέσα στην ημέρα, χωρίς να εξαφανίζονται καθόλου από τον Ουρανό κατά τη διάρκεια αυτής. Η περιοχή αυτή βρίσκεται μπροστά και προς τα πάνω καθώς κοιτάμε τον ορίζοντα, έχοντας στα δεξιά την ανατολή.
Ο Νότος είναι η περιοχή που βρίσκεται πάνω από το κεφάλι μας και συνεχίζεται προς τα πίσω (θυμηθείτε ότι έχουμε δεξιά την ανατολή κι ότι ο στεκόμαστε πάνω σε μία καμπύλη επιφάνεια).
Ο Βορράς είναι η περιοχή του Ουρανού που βρίσκεται μπροστά μας αλλά δε τη βλέπουμε γιατί μεσολαβεί η καμπυλότητα του πλανήτη (σα να έχουμε μπροστά μας ένα βουνό και πίσω από αυτό να βρίσκεται ο Βορράς).
Η Ανατολή είναι στα δεξιά μας από κει που βγαίνει ο Ήλιος και καταλαμβάνει και το αντίστοιχο κομμάτι του Ουρανού.
Η Δύση είναι στα αριστερά μας από κει που δύει ο Ήλιος και καταλαμβάνει και αυτή το αντίστοιχο κομμάτι του Ουρανού.
Οι πέντε αυτές κατευθύνσεις συνδέονται μεταξύ άλλων συμβολικά με τα πέντε Στοιχεία αλλά με τους πέντε Πλανήτες όπως θα δούμε και στη συνέχεια παρακάτω. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ωστόσο το πώς δομούν οι πέντε κατευθύνσεις ένα γενέθλιο χάρτη ή ένα χάρτη πρόβλεψης του ουρανού. Όσοι από μας γνωρίζουμε το feng shui δε θα παρεξευτούμε αν μάθουμε για τα οκτώ ανάκτορα του Ουρανού. Στο παρακάτω σχήμα βλέπουμε πώς οι πέντε κατευθύνσεις σε συνδυασμό με τέσσερις ενδιάμεσες σχηματίζουν ένα γενέθλιο χάρτη. Η δόμηση θυμίζει έντονα σύστημα οικοθεσίας και σχεδιασμό ωροσκοπίου κατά τη μεσαιωνική μέθοδο, όπου ο χάρτης ήταν τετράγωνος.
http://myhoroscope.gr/articles/images/chi1vas.gif
Τα πέντε Στοιχεία
Αντίστοιχα των πέντε κατευθύνσεων του Ουρανού στην κινεζική παράδοση είναι τα πέντε Στοιχεία. Τα πέντε Στοιχεία περιέχουν ένα πλήθος συμβολισμών, που συνδέεται με το χαρακτήρα του ανθρώπου, τις επαγγελματικές του ασχολίες και τη δομή της ίδιας της κοινωνίας. Η κινεζική παράδοση πιστεύει μεταξύ άλλων ότι κάθε Στοιχείο αντιστοιχεί και σε μία κοινωνική τάξη. Έτσι το Στοιχείο της Φωτιάς αντιστοιχεί στην τάξη της Διοίκησης και στα Στελέχη, το Στοιχείο του Νερού στους Ποιητές τους Διανοούμενους και τους Αφιερωμένους στην Εσωτερική Αναζήτηση, το Στοιχείο του Ξύλου στους Καλλιτέχνες, τους Βιολόγους και όσους ασχολούνται με τη ζωή, το Στοιχείο Μετάλλου με τους Μηχανικούς, τους Τεχνικούς Επιστήμονες, και τους Τεχνίτες και το Στοιχείο της Γης με τους Αγρότες και τους απλούς εργάτες που δε χειρίζεται πολύπλοκες μηχανές).
Κάποιες από τις παραπάνω τάξεις αλλά και άλλες που δεν αναφέραμε συνδυάζουν ιδιότητες από δύο Στοιχεία, ενώ δραστηριοποιούνται σε εποχές που είναι ευνοϊκές για τη δραστηριότητα του Στοιχείου τους. Όπως θα δούμε παρακάτω αυτές οι εποχές δεν είναι μόνο οι εποχές που αντιστοιχούν στο Στοιχείο αλλά και Εποχές που θρέφουν τη δραστηριότητα του Στοιχείου (ενώ άλλες εποχές την εμποδίζουν).
Ας δούμε όμως αναλυτικότερα το χαρακτήρα των ανθρώπων που ανήκουν στα πέντε Στοιχεία.
To Στοιχείο του Ξύλου μας δίνει ένα άνθρωπο που του αρέσει η επαφή με τη φύση, δημιουργικό, αθλητικό, με αγάπη για τη ζωή και τα παιδιά. Ασχολείται με θέματα υγείας και διατροφής, είναι αισιόδοξος, του αρέσει η μεγάλη οικογένεια και έχει την τάση γενικώς να αναπτύσσεται. Μειονέκτημα του ότι βλέπει γενικά τα πράγματα υποκειμενικά και ενδιαφέρεται περισσότερο για ό,τι τον αφορά προσωπικά ή αφορά τους δικούς του ανθρώπους.
Το Στοιχείο της Φωτιάς μας δίνει ένα άνθρωπο ζωηρό, ευκίνητο και επιθετικό. Αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, έχει φιλοδοξίες και του αρέσει να κερδίζει. Είναι δοτικός και γενναιόδωρος αλλά έχει και μειονεκτήματα. Επιδιώκει να προβάλλεται και να ηγείται και επιμένει να γίνεται πάντα αυτό που νομίζει εκείνος. Γίνεται πιεστικός έως καταπιεστικός στις απαιτήσεις του από τους άλλους.
Το Στοιχείο της Γης μας δίνει ένα άνθρωπο σταθερό, αξιόπιστο, πρακτικό, εργάτη της γης ή του εργοστασίου. Είναι άνθρωπος προβλέψιμος, που ο νους του δουλεύει σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις και θέλει αναλυτικές οδηγίες για να φτάσει εκεί που χρειάζεται. Το μυαλό του λειτουργεί απλά, χωρίς περίπλοκους συνειρμούς και πρωτότυπες εμπνεύσεις. Οι αξίες του είναι συντηρητικές και η εξέλιξη αργή αλλά σίγουρη. Μειονέκτημα του η έλλειψη ευστροφίας και μερικές φορές η στενοκεφαλιά.
Το Στοιχείο του Μετάλλου δίνει άνθρωπο στιβαρό, με ισχυρή θέληση, μαθημένο να ξεπερνά τις δυσκολίες και να υπερπηδά τα εμπόδια. Ο άνθρωπος αυτός είναι συνηθισμένος στις αναποδιές και θεωρεί αυτονόητο ότι στη ζωή δεν πρόκειται να του έρθουν τα πράγματα εύκολα. Οι δυσκολίες χτίζουν μέσα του ισχυρή θέληση αλλά και ένα χαρακτήρα υπολογιστικό. Οι δυσκολίες τον κάνουν συνήθως ψυχρό και αποστασιοποιημένο κι αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα του.
Το Στοιχείο του Νερού δίνει άνθρωπο στοχαστικό, προσεκτικό, που αλλάζει και μεταβάλλεται ανάλογα με τις συνθήκες. Είναι άνθρωπος της σκέψης, των ήρεμων τόνων και του διαλόγου. Κατανοεί και υποστηρίζει τους άλλους, αλλά, όταν οι εντάσεις πληθαίνουν απομονώνεται θέλοντας να διατηρήσει την ηρεμία του. Μειονέκτημα του είναι ότι η ζωή του παραμένει συχνά αδρανής, καθώς όλη η ζωή του περιστρέφεται γύρω από αυτό που συμβαίνει μέσα του.
Σχέσεις των Στοιχείων
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι σχέσεις που έχουν τα Στοιχεία μεταξύ τους. Αν στη δυτική αστρολογία χωρίζουμε τα ζώδια σε κατηγορίες στατικές (στοιχεία, ποιότητες) στην κινέζικη αστρολογία τα συνδέουμε μεταξύ τους με σχέσεις περισσότερο δυναμικές. Κάθε Στοιχείο πιστεύεται ότι γίνεται πρώτη ύλη για την παραγωγή ενός άλλου, ενώ παράλληλα λειτουργεί ως εμπόδιο για την υπόσταση ενός τρίτου. Με τον τρόπο αυτό τα Στοιχείο συνδέονται μεταξύ τους σε ένα κύκλο παραγωγής και καταστροφής - κύκλος που μοιάζει κάπως με την ψυχαναλυτική θεώρηση του ζωδιακού κύκλου στη δυτική αστρολογία, όπου κάθε ζώδιο εξελίσσεται στο επόμενο, αλλά και με τις σχέσεις αντιθέσεων των στοιχείων, όταν αυτά εξετάζονται ως ψυχολογικές λειτουργίες.
Με βάση τις σχέσεις παραγωγής το Ξύλο ξοδεύει την ουσία του για να γίνει πρώτη ύλη για την ανάπτυξη της Φωτιάς. Ψυχολογικά αυτό μπορεί π.χ. να σημαίνει ότι ο άνθρωπος που είναι ηγέτης βασίζεται και «χρησιμοποιεί» τους δημιουργικούς ανθρώπους για τη δική του ανάδειξη. Από την άλλη όμως αυτό μπορεί ο δημιουργικός να βρίσκει και ένα στόχο για τη διοχέτευση της δημιουργικότητας του.
Η Φωτιά με τη σειρά της επιμένει και υπερνικά και καταλήγει να καταστρέφει. Η καταστροφή μπορεί να είναι αρνητική, μπορεί να είναι όμως και το τέλος μίας κατάστασης που έπρεπε να τελειώσει. Η Γη απολαμβάνει την ηρεμία που επιτυγχάνεται μετά την καταστροφή. Σε νέες βάσεις μπορεί να χτίσει μία νέα ζωή, χωρίς εξωτερικούς κινδύνους. Η Φωτιά υπηρετεί ως σώμα προστασίας της κοινωνίας τους αδύναμους, που χάρις σε αυτήν οργανώνουν τη ζωή τους εν ειρήνη.
Από την άλλη πλευρά η Γη δίνει την πρώτη ύλη για να αναπτυχθεί στα σπλάχνα της το Μέταλλο. Στα μέτρα των ανθρώπων αυτό μπορεί π.χ. να σημαίνει ότι οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες συχνά χρησιμοποιούν την αφέλεια των απλών ανθρώπων για να ξεπεράσουν τα δικά τους εμπόδια. Από την άλλη όμως οι απλοί άνθρωποι μπορεί να βρίσκουν στο πρόσωπο του Μετάλλου ένα σχέδιο που θα είναι χρήσιμη η εργασία τους.
Το Μέταλλο, όταν αποσυντίθεται διαλύεται σε μόρια και διοχετεύεται μέσα στο Νερό. Η ευφυία των ανθρώπων του Μετάλλου μπολιάζει την εσωτερικότητα των ανθρώπων του Νερού και αναπτύσσει τη σκέψη τους. Οι διανοούμενοι από την άλλη μαθαίνουν να βασίζονται πάνω στους πρακτικούς ανθρώπους για να διάγουν το προσωπικό τους βίο.
Το Νερό με τη σειρά του διαχέεται σε κάθε μορφή ζωής (που συμβολίζεται από το Ξύλο) και υποστηρίζει την ανάπτυξη της. Σε ανθρώπινα επίπεδα, υποστηρίζει ηθικά, κατανοεί, ενισχύει συναισθηματικά και δίνει ξοδεύεται για να στηρίξει την ανάπτυξη της ζωής.
Στη φορά της καταστροφής το Νερό έχει την ικανότητα να μπλοκάρει την έκφραση της Φωτιάς. Η αποστασιοποίηση ξεφουσκώνει τις φιλοδοξίες και η συμπαράσταση το θυμό.
Η Φωτιά λιώνει την υπόσταση του Μετάλλου. Η επιμονή της και το πείσμα της βαίνει ακάθεκτο προς το στόχο. Το Μέταλλο προσπαθεί – εις μάτην – να ξεφύγει με παγίδες και τεχνικές, αλλά οι τεχνικές δε φέρουν κανένα αποτέλεσμα μπροστά στη δύναμη της καθαρής θέλησης. Έτσι το Μέταλλο μαθαίνει να υποτάσσεται στη Φωτιά.
Το Μέταλλο κόβει τη δημιουργικότητα του Ξύλου. Μαθημένο να βλέπει τη ζωή σε δομές, το Μέταλλο περιορίζει τη δημιουργικότητα του Ξύλου, καθώς αυτό αναζητά χώρους επέκτασης και καλλιτεχνικής έκφρασης και ασφυκτιά στην τετράγωνη λογική του Μετάλλου.
Το Ξύλο αναταράσσει τη σταθερότητα της Γης. Η ζωή και οι πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται σε κάθε βήμα αναταράσσει την αδράνεια του απλού ανθρώπου, που θέλει στη ζωή του να είναι όλα γνωστά και επαναλαμβανόμενα.
Η Γη λασπώνει και επιβραδύνει την κίνηση του Νερού. Ο άνθρωπος που έχει περιορισμένους ορίζοντες, δύσκολα αντιλαμβάνεται την εσωτερικότητα και τα ηθικά διλήμματα ενός ανθρώπου στοχαστή. Εκείνος νιώθει να ασφυκτιά καταδικασμένος στην αιώνια ρουτίνα.
Αυτές είναι οι σχέσεις που διέπουν τα Στοιχεία μεταξύ τους όταν τα εξετάζουμε ανά δύο... Στο επόμενο μέρος θα δούμε περισσότερο περίπλοκες σχέσεις μεταξύ των Στοιχείων καθώς και τη σημασία των Πλανητών...